Beyin donması veya bilimsel adıyla 'sfenopalatin ganglionöralji', soğuk bir şey yedikten veya içtikten hemen sonra başınızda hissettiğiniz şiddetli ağrıdır. Hatta bazı insanlar soğuk havaya maruz kaldıklarında bu hissi yaşarlar.
Bilim insanları bu konuda hala kesinliğe ulaşmasalar da bir teoriye göre soğuk maddenin damağın arkasında bir sinir kümesi olan sfenopalatin ganglionu uyarmakta ve bu durum ağrı olarak hissedilmekte. Diğer teori ise ağzın çatısındaki kan damarlarının ve sinüslerin ağızdaki sıcaklık düşüşü nedeniyle tekrar genişlemeden önce hızla daralmasını neden olarak göstermekte.
Ağrı öncesi, sırası ve sonrasında kan akımları, kan basınçları ve nabızları analiz edildi. Böylelikle araştırmacılar, buzlu su içmenin beynin bazı kan damarlarındaki kan akışını artırdığını keşfetti. Bu da beyin donmasının beynin soğuğa verdiği bir tepki olduğunu göstermekte.
*Bir tür tıbbi destek yöntemi.
Beyin donması hakkındaki çalışmaların sayısı bir hayli az. Buna karşın beyin donması topumda oldukça sık görülmekte. Ayrıca migreni olan kişilerde ortaya çıkma olasılığı daha yüksek.
'Migreni olan kişinin beyni duyusal uyaranlara karşı daha hassastır, bu nedenle migreni olan kişilerde dondurma veya soğuk herhangi besin tüketmelerinin ardından beyin donmasının şiddetinin daha fazla olduğunu görüyoruz. İlginç olan şu ki; bazı migren hastalarımız başlarına buz koymanın, soğuk duş almanın veya soğuk suda yüzmenin migrenlerine iyi geldiğini belirtiyor.'
-__Katy Munro, __Baş ağrısı alanında uzman
Beyin donması ağrılı olabilse de endişe edilecek bir durum değildir.
Yeme hızı ile beyin donmasının arasında bir bağlantı olduğu düşünülmekte. 2002'de yayınlanan bir çalışmada, Kanada'daki yüz kırk beş ortaokul öğrencisi iki gruba ayrıldı; bir gruba verilen dondurmaları otuz saniyeden fazla sürede yemeleri söylenirken, diğer gruba aynı miktardaki dondurmayı beş saniyeden daha kısa sürede yemeleri istendi. Araştırmacılar, dondurmayı hızlı yiyen grupta yetmiş üç öğrenciden yirmisinin beyin donması yaşadığını, dikkatli yiyen grupta ise yetmiş iki öğrenciden sadece dokuzunun beyin donması yaşadığını kaydetti.
Beyin donmasını önlemek için yapılacak en iyi şey, soğuk besinler tüketirken daha küçük lokmalar veya yudumlar almaktır. Özdenetiminiz bunu yapmak için çok zayıfsa soğuk yiyecekleri hayatınızdan çıkarın.
Ağrı kesici kullanmanın bir anlamı yoktur çünkü ilaçlar etkisini gösterdiğinde bu his zaten geçmiş olacaktır. Bu ağrıdan kurtulmak için damağınızı mümkün olduğunca çabuk ısıtmaya çalışın. Bunu dilinizi damağınıza bastırarak ya da sıcak bir şeyler içerek yapabilirsiniz.