Dolar, Sterlini Parçaladı: İngiltere Ekonomisi Zorlanırken Türkiye Yine Gündemde! Piyasalar Truss'a Karşı

27.09.2022 - 12:08

İngiltere, fazlasıyla hareketli günlerden geçiyor. Başbakan değişikliği, Kraliçe'nin vefatı, enflasyon derken, son günlerde de sterlinle sarsılıyor. Yıllar önce kendince sorunlu olan ilişkisini bitirerek AB'den çıkan ülke, son zamanlarda 'ah o Brexit'i yapmayacaktın' derken bir yandan da Avrupa'da da durum çok iç açıcı değil. Ancak dünyadaki sorunlardan İngiltere'nin AB'den daha çok etkilendiği gerçeği de göz ardı edilemiyor. Dolar tüm dünyada para birimlerini silindir gibi ezerken, gelelim son günlerde üzerinde resmi bulunan Kraliçe'nin ölümüyle sarsılan sterlinin dolar karşısında çöküşüne.

Dolarda görülen ralli güçlenirken, risk iştahı da düşüyor. Dünyada piyasalar, sterlin ve eurodaki sert değer kayıplarıyla mücadele ediyor.

İngiltere’deki vergi düzenlemeleri sterlinde çöküşü hızlandırdı. Euro/dolar paritesi Avrupa'da durgunluk beklentisiyle 20 yılın en düşük seviyesine inerken, Dolar endeksi de son 20 yılın zirvesi olan 114,527 seviyesine tırmanırken, yıl başından bu yana yüzde 19’a yakın yükseliş görüldü.

Sterlinde dün görülen düşüşün, dolar karşısında tarihi dip seviye olan 1,035'e gerilemesiyle, ülkede yaşanan geçim sıkıntılarına sektörlerde de yaşanacak krizin eklenmesinin tabloyu kötüleştirilmesinden endişe ediliyor.

İngiliz sterlini, dün ilk işlemlerde 1,0350 ile dolar karşısında tüm zamanların en düşük seviyesini görmüştü.

İngiliz hükümeti tarafında açıklanan son vergi indirimiyle sterlinde yaşanan tarihi değer kaybı, dolar karşısında tüm para birimlerinde düşüşü tetikledi.

İngiltere Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng, cuma günü vergi indirimleri hazırlığını açıkladı. İndirimlerin enflasyon ve dış borçlanmada endişeleri artırması da sterlinde çöküşe neden oldu.

İngiltere Merkez Bankası BoE'nin, enflasyonla mücadelede faiz artışlarına devam edeceği öngörülürken, durgunluk beklentileri de artış gösterdi.

İngiltere enflasyon, yüzde 9,9 ile son 40 yılın zirvesinde ve faizler de geçen haftaki artışla yüzde 2,25 seviyesinde bulunuyor.

Dün sterlinde çöküş sonrasında BoE'den bir açıklama yapıldı.

Finansal varlıklarda oluşan yeniden fiyatlandırmayla gelişmelerin yakından takip edildiği belirtilirken, Para Politikası Kurulu'nun da hedeflerine uygun ve enflasyonla mücadelede, faizleri yüzde 2'ye döndürmek için gerekeni yapacağı açıklandı.

Banka'nın web sitesinde BoE Başkanı Andrew Bailey'in yaptığı açıklamada, geçen haftalarda İngiliz hükümetinin duyuruları da hatırlatılırken, enerji faturalarına dair 2 yıl boyunca sabit tutulma önleminin enflasyonda etkili olacağına değinildi.

Piyasalarda BoE’nin kasım toplantısında 100 baz puan artırımla politika faizini yüzde 3,25’e çıkarması ihtimali yüzde 88 görülüyor.

Dünya'dan Hilal Sarı'nın aktardığına göre, Allianz Baş ekonomi danışmanı Mohamed El-Erian, BoE'nin kasım toplantısına atıfla, vergi düzenlemelerinin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini ya da acil bir toplantı eşliğinde faiz artırımına gitmek zorunda kalacağını söylüyor.

Rabobank analisti Michael Every de piyasaların kararını verdiğini belirtirken, yapay desteklerin işe yaramayacağını ima ederek, piyasalarda İngiltere’nin gelişmekte olan ülkelerle bir tutulduğunu aktarıyor.

Her masada varız: Bu karışıklıkta Türk Lirası'nın yeri ne?

Bloomberg’in analizine göre, sterlinde çöküş en çok Belçika, Hollanda, İrlanda ve Türkiye'yi etkiliyor.

Çin, ABD ve Almanya'nın İngiltere’ye en çok ihracat yapan ülkeler olmasına karşın GSYH’ye bakıldığında çok etkili görünmüyor. Norveç'in de 4. sırada yer almasına rağmen ticaretin doğalgaz ve dolar üzerinden olması korkutmuyor.

GSYH’sinin yüzde 3-6 oranında İngiltere’ye ihracat yapan Belçika, Hollanda ve İrlanda'nın etkileneceği belirtilirken, Hong Kong ve Türkiye'ninse hem sterlindeki düşüşten hem de ihracatta düşüş yaşanmasında etkileneceği öngörülüyor.

Dolar/ TL de içerideki risklere jeopolitik risklerin yanı sıra İngiltere'nin de eklenmesiyle dün tarihi rekorunu bir kez daha yinelerken, bugün de yeni zirve seviyelerinde hareket ediyor.

Bugün de Foreks'te kurda zirvenin 18,51'ün üzerine çıktığı görüldü.

Sterlin bir süredir dolar karşısında baskı altındaydı, bu çöküşle zarar büyüyebilir.

Rusya-Ukrayna savaşının tetiklediği enerji krizinin de belirsizlikler yaratmasıyla kış mevsimine girişte tedirginlik artarken, sterlinin bu seviyelerde kalması dolar bazlı işlemlerde İngiltere'yi çok zarar ettirecek. BBC'nin aktardığına göre, ABD'den ithal edilen ürünlerle enerji fiyatlarında önemli artışlar görülecek.

Hedge fonlar, Truss'ın Başbakan olmasından bu yana sterlinde satışa geçtiler.

Eylül ayının ilk 2 haftasında, sterlinde kısa pozisyonlar 2013 yılından bu yana haftalık süreçte en yüksek artışı yaşarken, bu da hedge fonların Liz Truss'ın İngiltere Başbakanı olmasından bu yana sterlinde kısa pozisyonlarını artırdıkları şeklinde değerlendirildi.

Vanda Research tarafından hazırlanan rapora göre, sterlin/dolar kaldıraçlı fonlar tarafından açılan kısa kontrat sayısı Eylül ayının ilk 2 haftasında yüzde 17 oranında arttı.

LNG Capital baş yatırım yetkilisi Louis Gargour yaptığı değerlendirmede, Temmuz ayından itibaren ciddi miktarda bir paranın sterlinde kısa pozisyon almaya başladığını ifade etti.

Vanda Research'un global makro stratejisti Viraj Patel de yaptığı değerlendirmede BoE'nin faiz artırımına gitmesinin piyasadaki olumsuz havayı değiştirmeyeceğini savunurken, Wealthi'den Peter Escho da dünkü panikle ilgili 'İngiltere Merkez Bankası'nın faiz oranlarını artırmak için olağanüstü bir toplantıya gitmek zorunda kalacağı haberleri'ni etken gösterirken, SPI Asset Management'tan Stephen Innes, ''Kanamayı geçici de olsa durdurmak için İngiltere Merkez Bankası enflasyonu düşürmek adına 'ne gerekiyorsa yapılsın' noktasına çekilebilir' dedi.

İngiltere'de bazı bankalar mortgage ürünlerini askıya aldılar.

İngiltere'de finansal piyasalarda yaşanan kargaşa bazı bankaların mortgage ürünlerini, konut kredilerini geçici olarak askıya almalarına neden oldu.

İngiltere'nin en büyük konut kredisi şirketi Halifax, müşterilerine sunmakta olduğu belli bir ücret ödeyerek daha düşük faizden konut kredisi kullanılması ürününü geri çektiğini bildirdi.

Virgin Money ve Skipton Building Society de tüm mortgage ürünlerini geçici olarak geri çektiler.

BlackRock, İngiltere'nin devlet tahvilleri için tavsiyesini "ağırlığını azalt"a indirdi.

Dünyanın en büyük varlık yönetim şirketlerinden BlackRock, İngiltere Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng'in Cuma günü açıkladığı mini bütçeye piyasaların verdiği tepki ile birlikte İngiliz devlet tahvilleri için tavsiyesini 'ağırlığını azalt'a indirdiğini bildirdi.

BlackRock yayınladığı haftalık raporda, 'BoE'nin fiyat baskılarını yatıştırmak için faizleri daha yukarı çıkarması gerekecek. Maliye Bakanı'nın açıklaması İngiltere'nin mali kredibilitesi konusunda ciddi sorular ortaya çıkardı' ifadelerine yer verildi.

Özgür Demirtaş da sterlindeki harekete kayıtsız kalamadı ve düşüşü "paramparça" olarak nitelendirdi.

Timothy Ash de dün yaşananların "bulaşıcılık" etkisine dikkat çekti.

Bu sabahın sorusu, Birleşik Krallık'ın küresel sisteme ne kadar bağlı olduğu. Birleşik Krallık'ta kamu borcu, para birimi, konut ve bankacılık krizi görürsek, bu diğer piyasaları nasıl etkiler? Küresel bulaşma riski?

Sorunu vergi indiriminden ziyade "Brexit" olarak tanımladı. Siz ne dersiniz? Sterlin çökerken, dünyadan etkilenen Türkiye'de zaten hassas olan dengeler bozulur mu? Yorumlarda buluşalım.

Kesin olarak politika oranlarını yükseltmek zorundalar, ancak daha yüksek borç servisi maliyetleri, konut piyasası üzerindeki etkisi ve Kwasi'nin vergi indirimi gündeminin gerçekten işe yarayıp yaramayacağı konusundaki endişeler göz önüne alındığında, uzun vadede Sterlin'de yükselişe geçmek zor. Sorun vergi değil, Brexit.