ABD doları, dünya üzerinde en çok kullanılan para birimi. Bireysel ve ülkeler arası ticarette de sıklıkla ABD doları kullanılıyor. Hâl böyle olunca dolarda meydana gelen bir değişim tüm sistemi etkiliyor.
Bu içerikte de size dolardaki enflasyonel değişimin nasıl olduğunu ve Türkiye'deki fiyat ve maaşları nasıl etkilediğini anlatacağız.
Enflasyon, bir ekonominin genel fiyat seviyelerinin sürekli olarak arttığı bir durumu ifade eder. Enflasyon, bir mal veya hizmetin fiyatının yükselmesi sonucu ortaya çıkar ve genellikle bir zaman diliminde tüketici fiyatlarının ortalama olarak arttığı bir gösterge olan enflasyon oranı ile ölçülür.
Yani markette gördüğünüz ürünün sürekli fiyatının artması ve elinizdeki paranın değer kaybetmesi kısaca enflasyondur.
Enflasyon, ekonomik bir süreçtir ve birçok faktörden etkilenebilir. Bu faktörler arasında talep ve arz dengesizlikleri, mali politikalar, para arzındaki değişimler, enerji ve ham madde fiyatlarındaki dalgalanmalar, döviz kurlarındaki değişimler, işgücü maliyetleri ve ticaret politikaları gibi etmenler yer alır.
Böylelikle enflasyon ve faiz oranı eşit seviyeye getirilir. Harcamalar piyasa dengesine oturur. Mal ve ürünlere rağbet azalır. Bu da paranın değer kazanmasına, mal ve ürünlerin değer kaybetmesine neden olur.
Başka ülkelerde kendi ekonomileriyle karıştırılmaması için buna dolar enflasyonu denir. Başta yakıt olmak üzere ürünlerin çoğunun ticareti dolar bazlı yapıldığı için ülkemizdeki bir yurttaş yalnızca Türkiye'deki enflasyondan değil dolarda meydana gelen enflasyondan da etkilenir.
Bu ölçüm sonucunda FED faiz politikasını belirler. Enflasyonun geçen yıla oranla düşmesiyle FED Ocak ayında faizi 5,25-5,50 aralığında sabit bırakmıştır.
2019'da 100 dolarla alacağınız ürünleri dolardaki enflasyon sonucunda bugün 120,64 dolara alabilirsiniz.
Buna TL - Dolar kur farkını da eklediğimizde:
2019 Mart ayında 1 dolar yaklaşık: 5,32 TL - 5,54 TL arasında seyrediyor. Ortalamayı 5.40 olarak alırsak: 100 dolar 540 lira ediyor.
Bugünkü kurla:
1 doları 31 TL olarak alırsak: 120,64 dolar(dolar enflasyonu hesaba katıldığında) 3740 lira yapıyor.
Yani 2019'da 540 liraya alabileceğiniz ürünleri bugün 3740 liraya alabiliyorsunuz. Buna yalnızca Dolar-TL arasındaki kur farkı değil dolar kuru da etki ediyor.
375 doların enflasyon farkı hesaplandıktan sonra günümüzdeki karşılığı 476.52 dolar.
Bu da bugünkü TL-dolar kuruyla yaklaşık olarak 14.775 TL'ye geliyor. Güncel Asgari ücret ise 17.002 TL.
Yani asgari ücret dolar kuru ve dolar enflasyonu baz alındığında artmış görünüyor.
2019 Mart ayında 5 litrelik sıvı yağ fiyatı ortalama 39,95 TL olarak görülüyor.
TL'deki enflasyon oranını baz alırsak bu ürünün şu an 197 TL civarında olması gerekiyor.
2023 Şubat ayında 5 litrelik sıvı yağ fiyatı ise 250-300TL arasında değişkenlik gösteriyor. Aradaki fark dolar enflasyonunu veya artan maliyetleri işaret ediyor olabilir.
Dolar enflasyonunu da hesaba katmak gerekiyor.