Dolar, Dünyaya Sorun Açar mı? ABD'nin Tetikleyeceği Bir Kriz Dünyaya Yayılırsa TL Bundan Hasarsız Çıkar mı?

20.10.2022 - 19:16

ABD Doları, dünyada rezerv para birimi bildiğiniz gibi. Bunun da yükü ABD'de mi bilinmez ama sorununun dünyanı geri kalanı üzerinde olduğu bir gerçek.

Pandemi çıkışında başlayan enflasyon söylemlerine kulak tıkayan Fed, geç kalınmış kararlarla da olsa piyasaların beklentilerine uyum sağlayarak ya da piyasalardaki beklentileri bir şekilde yöneterek bildiği yoldan şaşmıyor. Hatta enflasyondaki yükselişin önüne henüz geçilemezken, faiz artışlarıyla gelen resesyon korkularına da aynı şekilde tepki veriyor. Gelelim bunun yükünü gerçekten kimlerin taşıdığına.

ABD Doları, dünyanın sorunu olmaya devam ediyor.

Fed'in son 3 toplantıda 75 baz puan artışıyla 3,00-3,25 aralığına çıkardığı faiz oranlarıyla, son açıklanan enflasyon oranı yüzde 8,2 olurken, Kasım'da da bir 75 puan artış daha bekleniyor.

Bu da dünyada yükselen enflasyon ortamıyla ülkelerdeki para birimlerini de derinden etkiliyor. Euro, Japon Yeni, İngiliz Sterlini, Kanada Doları, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı karşısında ölçülen Dolar endeksinde zirve seviyeler görülüyor. Geçen haftalarda sterlinde çöküş görülürken, tedavüle çıkması sonrası euro kısa sürede üzerine çıktığı 1 seviyesinin altını Temmuz 2022'de gördü.

Uluslararası kurumların uyarıları peş peşe geldi.

Dünya Bankası, IMF gibi önemli kurumların da ABD'nin faiz artışlarına yönelik dünyadaki borç yüküne dair önemli uyarılarına karşın Fed, kendi bildiğinden şaşmıyor.

Fed, enflasyondaki yükselişi önceliklendirirken, ardından da parasal genişlemeden ziyade istihdam piyasasını önemsiyor. Ancak bunu bizdeki gibi para bollaşsın, yatırım olsun, istihdam artsın şeklinde değil, önce enflasyon düşsün, o arada para bolluğunu biz ayarlayalım istihdam dengesin kuralım şeklinde yapıyor. Kısaca dünyanın geri kalanı pek umurumda değil diyor.

Bugün, atılan bir manşet bu bağlamda dikkat çekiyor.

Daha önce de Merkez Bankası faiz kararları için 'operasyon' nitelendirmeleri öne çıkan Yeni Şafak, bilindiği gibi Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun da TCMB'ye atanana değin yazarlık yaptığı bir yayın.

Son dönemde ABD'nin faiz artırımlarını bugün manşete taşıyan gazete, "ABD bu dolar yükünü taşıyamaz" iddiasında bulundu.

Gazetede, “Batı, ABD’nin enflasyonu düşürmek için izlediği agresif faiz politikasının ağır sonuçlarını tartışıyor. Dolar endeksi, son bir yılda yüzde 20’lik artışla 93,78 seviyesinden 112 seviyesine yükseldi. ABD’nin kamu, birey ve şirket borçlarının toplamı 55 trilyon doları buldu. Resesyonla (ekonomik durgunluk) ve yüksek faiz ödemeleriyle karşı karşıya kalan ABD, güçlü dolar kuru yüzünden iyice ağırlaşan mali kriz yükünü daha fazla taşıyamaz” denirken, enflasyonda ana etkenlerden olan Rusya-Ukrayna savaşıyla artan enerji maliyetleri bir miktar es geçildi.

Haberde en ilginç kısımlardan biri de Fed'in faiz artışına karşın enflasyonun düşmemesiydi.

ABD Merkez Bankası Fed bu yıl yaptığı beş faiz artırma kararıyla faizleri yüzde 0,25’ten yüzde 3,25’e, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise iki kararla faizi 0’dan yüzde 1,25’e yükseltti. İngiltere Merkez Bankası (BoE) ise altı ayrı kararla faizleri yüzde 0,25’ten yüzde 2,25’e çıkardı.
Buna rağmen enflasyonu düşüremeyen üç merkez bankası, faiz artışlarını sürdürecek.
Bu agresif faiz artışları Batı ekonomilerini tehdit etmekle kalmıyor, derin bir küresel resesyon (ekonomik durgunluk) riskini de tetikliyor. Gittikçe şiddetlenen resesyon ayak seslerinden tedirgin olan Dünya Bankası, IMF ve Birleşmiş Milletler’in peş peşe uyarılar yapıyor.

Haberde ilgi çeken bir kısımda gazetede olanın, internette olmaması oldu.

İnternet haberinde olmayan bir kısım gazete basımında yer aldı. O kısımda, 'Faiz düşürmesi şart görünüyor' denilirken, 'ABD'deki ekonomistler 6 aydır süren faiz artışlarına rağmen enflasyonda kayda değer bir düşme olmadığına da dikkat çekerek, küçülme ve resesyon uyarıları yapıyor. Ülke bu resesyondan faiz artırarak değil ancak faiz düşürerek çıkabilir. Bu durumda dolar endeksi düşecek ve TL karşısında değer artışı sınırlanacak' ifadeleri kullanıldı.

O kısım burada👇

Tabi tüm bu öngörüler 2018 Mayıs'ında başka bir haberi de akıllara getirdi.

Haberde, 'Doların krallığı çöküyor' denilirken, 'ABD’nin baskı aracı olarak kullandığı doların uluslararası piyasalardaki egemenliği Alman Commerzbank’ın hazırladığı raporda, “Doların kilit para birimi statüsü çöküşe geçti” deniliyor. AB, İran ile ticareti avroyla yapmaya hazırlanıyor. Türkiye’nin hedefi de Rusya, Çin ve İran ile ticarette milli paraları kullanmak' ifadeleri dikkat çekiyor.

Haber tarihi 20 Mayıs 2018 günü pazar olduğundan 21 Mayıs'ta 4,4918 seviyesinden güne başlayan dolar/TL 13 Ağustos 2018'de 7,23 seviyesini görmüş, yılı da 5,29 seviyesinden kapamıştı.

Çökeceği belirtilen, ABD Doları'nın daha önce de bahsettiğimiz 6 para birimi karşısındaki endeksi 2022 yılına 96 seviyesinden başlarken, geçen ay 114 seviyesinin üzerine çıkmıştı.

Umarız, öngörülenlerden TL ile ilgili kısımlar gerçek olur ve milli para birimimiz son 1 yıldır hızlanan değer kaybını telafi edebilir.

Ancak dolar, dünyanın rezerv para birimi olduğundan önceliğimiz Türk Lirası olurken, bu ortamda küresel bir krizin tetiklenmesi kimsenin istediği bir durum olmaz.