Sofralarımızdan eksik etmediğimiz sarımsağın, geçmişine kısa bir yolculuk yaptık. Vücudumuz için saymakla bitiremeyeceğimiz faydaları ve günümüze nasıl geldiğini sizler için araştırdık. Çiğ sarımsak neye iyi gelir? Sarımsak en faydalı nasıl yenir? Her gün sarımsak yersek ne olur? gibi aklınıza gelebilecek tüm soruların yanıtları içeriğimizde. Gelin hep birlikte şifa dolu sarımsağı inceleyelim.
Arkeolojik kayıtlarda, tarihin ilk çağlarında Sümerler'in, Sarımsağı bildikleri ve ilaç olarak kullandıkları anlaşılırken, eski Mısırlılar'ın da sarımsağı yedikleri ve ilaç olarak kullandıkları belirtiliyor.
Gize Piramidi'ni yaptıran Firavun Keops'un (IV. Hanedan) inşaat sırasında işçilere bol miktarda yedirdiği sarımsağın, İsrail oğulları tarafından Mısır'dan Filistin'e getirildiği, oradan Anadolu ve İyonya'ya yayıldığı biliniyor. Haçlı seferleri sırasında ilk defa Fransa'ya getirilen ve bu şekilde Avrupa'nın öğrendiği sarımsak, bugün dünyanın her tarafında yetiştiriliyor.
Osmanlı tarihinde sarımsağın tedavi edici yönü konusunda kayıtlar bulunuyor. Padişah 4. Mehmet’in Hekimbaşı olan Nasrullah oğlu Salih, 17. yy.’ın ikinci yarısında yazmış olduğu bir eserde, sarımsağın özellikle kış aylarında gül suyu ile beraber yenildiğinde, bağırsak parazitleri, ishal, yılan ve akrep sokması, kuduz köpek ısırması gibi rahatsızlıklara iyi geleceğini belirtmiştir.
Sarımsak kokusu yüzünden kullanıma geç girmiş bir sebzedir. Bu yüzden, Avrupa ülkelerinde sarımsak üretimi 15 ve 16. yüzyıllarda başlamıştır. Ülkemizde sarımsağın ne zaman kültüre alındığı bilinmemektedir. Evliya Çelebi seyahatnamesinde sarımsaktan söz etmektedir. Yalnız, Orta-Asya Türkleri sarımsağı tanıdığı için, Anadolu’ya gelen Türklerin çok daha önceden sarımsağı kullanmış olmaları mümkündür.
Ayrıca, sarımsağın anavatanı içinde Anadolu’da bulunmaktadır.
Pek çok hastalığa karşı vücudu korumaya yardımcı doğal besinlerden bir tanesi olan sarımsak; saç ve tırnak sağlığının korunması, kanserden korunma, cinsel sağlığın korunması, kilo kontrolünün sağlanması, kalp ve damar hastalıkları ile diyabet gibi kronik hastalıklara karşı korunma gibi pek çok alanda faydalara sahiptir. Bu faydalarından yararlanmak için pişmiş yemekler içerisinde tercih edilmesinin ve çaylarının tüketilebilmesinin yanı sıra vitamin kaybının önlenebilmesi adına taze olarak da tüketilmesi önerilir.
Mucize bir besin olarak da tanımlanabilecek olan sarımsağın sağlık alanında fayda sağladığı alanlardan bazıları şunlar:
Antik tarih boyunca sarımsağın ana kullanımı, sağlık ve tıbbi özellikleri içindi. Kullanımı Mısırlılar, Babiller, Yunanlılar, Romalılar ve Çinliler de dahil olmak üzere birçok büyük medeniyet tarafından belgelendi. Bilim insanları da artık sağlık yararlarının çoğunun bir diş sarımsak kıyıldığında, ezildiğinde veya çiğnendiğinde oluşan kükürt bileşiklerinden kaynaklandığını biliyorlar. Bunların en ünlüsü allisin olarak bilinir. Allisin, taze sarımsakta kesildikten veya ezildikten sonra kısa bir süreliğine mevcut olan kararsız bir bileşik. Sarımsağın sağlık yararlarında rol oynayabilecek diğer bileşikler arasında dialil disülfür ve s-allil sistein bulunur. Sarımsaktaki kükürt bileşikleri vücuda sindirim sisteminden girer ve güçlü biyolojik etkilerini gösterdiği tüm vücuda yayılır.
İnanılmaz derecede besleyici olan sarımsağın bir dişi şunları içerir;
Manganez: Günlük İhtiyacın %2'si
B6 Vitamini: Günlük İhtiyacın %2'si
C Vitamini: Günlük İhtiyacın %1'i
Selenyum: Günlük İhtiyacın %1'i
Lif: 0.06 gram
Yeterli miktarda kalsiyum, bakır, potasyum, fosfor, demir ve B1 vitamini içerir. Ayrıca az miktarda çeşitli diğer besinleri içerir.
Sarımsak takviyelerinin bağışıklık sisteminin işlevini artırdığı biliniyor. 12 haftalık büyük bir çalışma, günlük sarımsak takviyesinin soğuk algınlığı sayısını azalttığını kanıtlamıştır. Siz de sık sık hastalanıyorsanız sarımsak takviyesi ile vücut direncinizi arttırabilirsiniz.
Bilimsel çalışmalar, sarımsak takviyelerinin yüksek tansiyonu olan kişilerde kan basıncını düşürmede önemli bir etkisi olduğunu ortaya çıkartmıştır. İstenen etkilere sahip olmak için takviye dozları oldukça yüksek olmalı. İhtiyaç duyulan miktar, günde yaklaşık dört diş sarımsak.
Sarımsak toplam ve LDL kolesterolü düşürebilir. Özellikle LDL ('kötü') ve HDL ('iyi') kolesterole bakıldığında, sarımsak LDL'yi düşürüyor gibi görünüyor ancak HDL üzerinde güvenilir bir etkisi görünmüyor.
Serbest radikallerden kaynaklanan oksidatif hasar, yaşlanma sürecine katkıda bulunur. Sarımsak, vücudun oksidatif hasara karşı koruyucu mekanizmalarını destekleyen antioksidanlar içerir. Yüksek dozda sarımsak takviyelerinin insanlarda antioksidan enzimleri arttırdığı ve yüksek tansiyonu olanlarda oksidatif stresi önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir.
Kolesterol ve kan basıncını düşürmenin yanı sıra antioksidan özellikler üzerindeki birleşik etkiler, Alzheimer hastalığı ve bunama gibi yaygın beyin hastalıkları riskini azaltır.
Kan basıncı gibi önemli risk faktörleri üzerindeki faydalı etkileri göz önüne alındığında, sarımsağın daha uzun yaşamanıza yardımcı olabileceği anlaşılır. Bulaşıcı hastalıklarla savaşabilmesi de önemli bir etkendir. Özellikle yaşlılarda veya bağışıklık sistemi bozuk kişilerde sık görülen ölüm nedenleridir.
Sarımsak, en eski 'performans arttırıcı' maddelerden biri. Geleneksel olarak eski kültürlerde yorgunluğu azaltmak ve işçilerin çalışma kapasitesini artırmak için kullanılmıştır.
Cinsiyet hormonlarının düzenli bir şekilde salgılanması ve cinsel sağlığın korunmasında E vitamini çok önemli etkilere sahiptir. Sarımsakta bol miktarda bulunan E vitamini sayesinde kadınlarda östrojen ve progesteron gibi cinsiyet hormonlarının dengesi korunur, yumurtlama düzeni sağlıklı bir şekilde devam eder. Kan dolaşımını hızlandırması sayesinde düzenli olarak sarımsak tüketen erkeklerde cinsel organlara ulaşan kan miktarı artar ve cinsel güç arttırılır. Buna ek olarak sperm sayısı ve kalitesi de arttırıldığından bebek planlayan çiftlerin düzenli olarak sarımsak tüketmesi önerilmektedir.
Sarımsağın sağlık üzerindeki olumlu etkilerinden bir diğeri ise iştah kontrolünün sağlanmasına ve tokluk hissi elde edilmesine yardımcı olmasıdır. Aynı zamanda yağ yakımını da hızlandıran sarımsak, zayıflama diyeti uygulayan bireylerin düzenli olarak tüketmesi gereken besinlerden bir tanesidir. Günde bir diş taze olarak tüketilebileceği gibi sarımsak çayı şeklinde de tercih edilebilir.
Soğanlı bitki türlerinden biri olan sarımsağın saça faydaları oldukça fazladır. Zengin vitamin ve mineral içeriği ile saçların güçlenmesine, daha parlak ve canlı bir görünüme sahip olmasına yardımcı olur. Buna ek olarak kan dolaşımını hızlandırması ve saç köklerini güçlendirmesi gibi nedenlerle saç dökülmesinin önlenmesi üzerinde de oldukça etkilidir.
Taze olarak veya yemeklerle birlikte tüketilmesinin yanı sıra sarımsak, saçlara bakım yapmak için de oldukça uygundur.