HBO'nun dizisi Chernobyl gerçekten çok sevildi ve tuttu, siz de görmüş ve duymuşsunuzdur. Hal böyle olunca popülaritenin getirileri olarak insanlar bu felaketin yaşandığı yerleri bizzat görmek istiyorlar. Peki, turistlerin akın akın gittiği Çernobil'i ziyaret etmek ne kadar güvenli, gezi insanlar için bir risk taşıyor olabilir mi ve Çernobil'e nasıl gidilir gelin beraber bakalım.
1986 yılının 26 Nisan günü, Ukrayna'nın Pripyat şehrinin 14.5 km kuzeybatısında bulunan Çernobil Nükleer Güç Santrali'nin 4. ünitesi yapılan bir deney esnasında patlamış ve bir nükleer kaza felaketi yaşanmıştı. Dünyanın en büyük nükleer kazası niteliğini taşıyan felaketten milyonlarca insan etkilendi.
Dünyadaki her şey gibi popüler olana ilgi de büyük oldu Çernobil'e akın akın turistler gitmeye başladı; hatta orada çekilen fotoğraflar da Instagram'da beğeni toplamak için kullanılmaya başlandı.
Ancak tabii ki yapılan turlarda turistler tek başına gezemiyor ve buna izin verilmiyor; turlar çeşitli kontroller eşliğinde gerçekleşiyor. Yani Çernobil aslında yıllardır turizme açık bir bölge ancak şimdiye kadar hiç bu büyüklükte bir turizm patlaması olmamıştı.
American Cancer Society kurumuna göre yüksek dozlarda radyasyon maruziyeti doku hasarına, akut hastalıklara sebep olabiliyor ve kanser riskini artırabiliyor. Ancak 21. yüzyıldayız ve radyasyon her yanımızı sarmış durumda ve bu durumdan kaçınmak çok zor. Öte yandan radyasyon yalnızca insanların ürettiği cihazlardan değil, doğadan da kaynaklanabiliyor.
American Cancer Society'nin açıklamalarına göre, örneğin ABD'de yaşayan bir vatandaş yılda ortalama 3 milisievert doz radyasyona maruz kalıyor ve yine söylenene göre bu doz güvenli kabul edilebilecek limitler içerisinde.
Röntgen gibi tıbbi görüntüleme yöntemlerinde ise 1 mSv'den 20 mSv'ye kadar radyasyon yayılabiliyor. 50 mSv ile 200 mSv arasındaki radyasyon dozları organizmalarda çeşitli kromozomal hasarlara sebep olabiliyor.
Daha anlaşılır olmak için şöyle de söyleyebiliriz; 80.000 ila 160.000 adet göğüs X-ray görüntülemesi cihazına girdiğinizi düşünün.
Bu derecede radyasyona maruz kalmak, zamanında 134 işçinin radyasyona bağlı çok ciddi sağlık problemleri yaşamasına ve 28 işçinin de ölmesine sebep oldu.
Hava koşullarından ve değişen rüzgarlardan dolayı radyoaktif serpinti çevreye eşit oranlarda dağılmadı. Yalnızca patlamanın yakınındaki köylerde değil, sokak aralarında ölçülen radyasyon düzeyleri bile aynı değildi.
Patlamadaki reaktörün yıkıntılarının hala radyoaktif olduğu ve hatta 20.000 yıl boyunca da aktif kalacağı söyleniyor... Fakat Çernobil'de halka açık olan turistik bölgelerin reaktöre yakın olmalarına rağmen, söylediğimiz hava koşullarından dolayı olabilir, facia başlangıcında daha düşük radyasyon dozlarına maruz kaldığı düşünülüyor.
Bu sebeple de turistlerin tur zamanında kendi başlarına dolaşmalarına izin verilmiyor ve turistler yalnızca belli bölgeleri ziyaret edebiliyor. Hatta turun girişinde, tam ortasında ve çıkışında radyasyon kontrol noktaları var, turistler bu noktalarda düzenli olarak kontrolden geçiyorlar.
Çernobil şu an Ukrayna'nın en gözde turizm merkezi olmuş olabilir... 2018'de ortalama 60.000 turist burayı ziyaret etmiş. Bir de şimdiki rakamları düşünün.
Yalnızca geçtiğimiz mayıs ayında turizm şirketlerine başvuruda %30 artış olmuş, yaz aylarında bu oranın artma ihtimali de çok yüksek.
Bu insanlar, fotoğraf çekip sosyal medyada paylaşmak için reaktöre bile girer. Bu kadar mallar.
Açıkçası böyle bir yere gidecek zaman paranız varsa bu ölüm diyarı yerine yaşam diyarı diyebileceğimiz Amazon ormanlarına falan gidin. Tayland'a falan gidin. Tehlikeli tabii. Riski de var. Elbette orada kurallara uyunca sizin ömrünüzü kısalttığını anlamazsınız ama eminim kısaltır.
Chernobyl ve bir çok diziyi dizifilm720 sitesinden izleyebilirsiniz.