Her alanda olduğu gibi televizyon dünyasını da sihirli elleriyle değiştiren kadınları tanıyor musunuz? Tabuları yıkan bu kadınların hikâyelerini duyduğunuzda muhtemelen kulaklarınıza inanamayacaksınız. Kadınların olmadığı bir televizyonun siyah beyaz görüntüden ne farkı kalırdı ki? O zaman iyi ki varlar dediğimiz, televizyon dünyasının seyrini değiştiren kadın oyuncuları birlikte hatırlayalım.
Küçük ekranların kraliçesi, televizyonun ilk First Layd'si... Tabii ki Betty White'dan bahsediyoruz. 1939 yılında ulusal bir TV şovunda ilk sitcom'da oynayan kadın oyuncu kendisi. Ayrıca Emmy'e ilk aday gösterilen ve bu yolda kadınların önünü açan en önemli oyunculardan biriydi. Kariyeri boyunca birçok yarışma programı sunuculuğu da yapan Betty, 80 yıl ekranlarda şovmenlik yaparak en uzun TV kariyerine sahip olmuş ve bu özelliğiyle de Guinnes Rekorlar Kitabı'na girmeyi başarmış.
1951-1957 yılları arasının efsane komedi dizisi. Lucille Ball, bilinen repliğiyle 'I love Lucy'. Gerçek hayattaki ikili ilişkileri ve aile ortamını yansıtan dizi, dönemin çok sevilen dizilerinden biri hâline gelmiş. Bu dizi aynı zamanda bir stüdyo dizisi olmasıyla da ilk olarak biliniyor. Lucille Ball, ikinci hamileliği döneminde bu süreci dizisine yansıtmak istemiş. Yani dizisindeki karakterinde de hamile rolünü canlandıracakmış. Fakat 1953'te TV'de 'hamilelik' kelimesinin kullanılması doğru bulunmamış. Bu kelime kullanılmamış. Fakat Lucille Ball karakteri canlandırmış, ilginçtir dizide doğum yaptığı gün kendisi de doğum yapmış.
Basmakalıp rollerin dışına çıkan ve aynı zamanda bir TV dizisinde sürekli bir rolü bulunan ilk siyahi kadın oyuncudur kendisi. 1963-64 yıllarından bahsediyoruz, o dönemlerde bir siyahiye sürekli rol vermek kolay değildi. Oynadığı dizide bir sekreter rolüyle bulunsa da o dönem bu rol kendi ülkesinde devrim niteliğinde bir etkiyle karşılanmış. Siyahi kadınların TV'de görünürlüğü de bu rolden sonra artmış.
1963 yılından beri yayınlanan bir diziden bahsediyoruz, hangi dizi olduğunu anladınız, tabii ki Doctor Who. Aradan geçen 59 yıl boyunca dizideki tüm doktorlar erkekti. Tamam, ama neden? Bu kadar uzun süren bir dizide tüm doktorların erkek olması kadar anlaşılmaz bir durum olamaz diyorduk ki 13. doktorda sürprizi açıkladılar. Jodie Whittaker 13. doktor olarak dizinin ilk bölümünde 8,2 milyon izleyiciye ulaştı. Aynı zamanda uzun süredir kayıp yaşayan dizinin eski izleyici kitlesini de geri getirdi. Belki de bir tarihi yok olmaktan kurtardı. Çünkü dizinin bitişi konuşuluyordu. İyi ki varsın Whittaker!
Geçmişten günümüze komedi şovu denilince aklımıza gelen isimlerden biri, Ellen DeGeneres. 1994-1998 yılları arasında eşcinsel olduğunu açıklayarak komedi şovu yapan, daha doğrusu yapabilen ilk sanatçılardandı. 1998 yılında ebeveynler tarafından sakıncalı bulunması sebebiyle şovu yayından kaldırıldı. Fakat 2003 yılında tekrar izleyicileriyle buluştu. The Ellen DeGeneres Show'u izlemediyseniz yakın tarihin en iyi komedi şovlarından birini kaçırdınız demektir. Hiçbir şey için geç değil bizce!
Kadın süper kahraman mı olur dediler, olur dedi! Cathy Lee Crosby yani bildiğimiz hâliyle Wonder Women, bir dönemin efsane süper kahramanı ve izleyicileri kendine hayran bırakan kadını. Bu arada bu rolü 1975-1979 tarihleri arasında oynamak da büyük cesaret gerektiren iş. Sahi süper kahramanlar neden hep erkek olur? Neyse ki gerçek hayatın süper kahramanları belli!
Hayranları onu televizyon tarihindeki ilk ırklar arası öpüşme sahnesi ile hatırlar. Yani 1967 yılında ilk kez televizyonda beyaz bir erkek ile siyahi bir kadın öpüşmüştür. Ne kadar büyük bir devrim olduğunu siz düşünün! O dönemde dünyanın çok konuştuğu olaylardan da biriydi.
Kriz değil de ne? Mary Tyler Moore o dönemde oynadığı TV dizisinde kendi ayakları üzerinde duran, pantolon giyen ve annesiyle olan bir diyaloğunda doğum kontrolü hapından bahseden bir rolü canlandırıyor. Tam lince uğrayabileceği bir rolü yazıp oynatmışlar Moore'a. Neyse ki sonuç başarı, mükemmellik ve harika bir oyunculuk.
'That Girl', bekâr ve güçlü bir kadını başrolüne alan ilk sitcom. Ne var bunda demeyin, sene 1966! Marlo Thomas'ın muhteşem oyunculuğu sahnede, bu diziden sonra kadınlar televizyonda sadece anne rolü dışında diğer roller için de değerlendirilmeye başlanmış ve o dönemde büyük bir devrim yaratmış.
1974 yılında ilk kadın yardımcı sunucu olan Barbara Walters, o dönemlerde kadın sesleri yayınlarda çok fazla duyulmadığından kadın seslerine bir platform sağlayarak daha fazla kadın sesinin televizyonda duyulmasına olanak sağlamış bir isim. Yarattığı talk show 'The View' bugün hâlâ yayında olan ve en uzun süreli yayınlanan talk showlardan biri.
Daha güncel ama özellikle kendi ülkesi için çok önemli isimlerden biri: Viola Davis. Kendisi bir kadının yaşının ve ten renginin dünyada neden önemli olmadığını kanıtlayan en güçlü kadınlardan. Kariyerine 49 yaşında başlayan, bununla da yetinmeyip 2015'te bir drama dizisinde başrol oyuncusu olarak Emmy kazanan ilk siyahi kadın kendisi.
1947-1950 yılları, televizyon tarihinin ilk durum komedisi 'Mary Kay ve Johnny' ile karşımıza çıkan Stearns, ekranda bir çift hayatını anlatan ve özel hayatı anlattığı için bu tabuyu yıkan en önemli isimlerden biri. 1948'de gerçek hayatta hamile kaldığında rolüne de hamilelik yazılarak bir devrimi de burada yaratmış bulunuyor kendisi.
Televizyondan bahsederken Türk sinemasına değinmeden geçmek de ne bilelim içimize sinmedi. Sene 1977, Türk sinemasının zirve yaptığı yıllar. 'Selvi Boylum Al Yazmalım' ile Türkan Şoray filmde devleşiyor. Gözyaşları sel olup akmış. Cemşit'in güzel yüreği, İlyas'a olan kızgınlığımız derken hepimiz bir Asya olmadık mı o sahnelerde? Çünkü 'Sevgi neydi, sevgi emekti'. İşte televizyon tarihinde de sinema tarihinde de bu kadınlar cesaretleri ile dünyayı baştan aşağı değiştirdi, iyi ki de değiştirdi.
ABC kanalındaki ilk kadın tam zamanlı muhabirdi kendisi. Sene 1948! Özellikle haber dünyasında kadınların ön planda olmasına ciddi ön ayak olmuş isimlerden de biri. Sadece bu da değil, 1976'da televizyonda yayınlanan bir başkanlık tartışmasını yöneten ilk kadın olarak yeniden tarihe adını yazdırmayı da başarmış.
Tiyatro, televizyon tarihinin atası sayılır. Bu kadar ilki anlatıp Afife Jale'ye değinmeden olur mu? Türk tiyatrosunda sahneye çıkan ilk kadın oyuncu Afife Jale, tiyatroya olan aşkını şu kelimelerle özetliyor: “Beni acıyarak değil; düşünerek, severek, kucaklayarak hatırlayın. Tiyatro varsa ben varım!” Düşünebiliyor musunuz böyle bir tiyatro aşkını! 1918 yılından bahsediyoruz. Onlar iyi ki varlar ve iyi ki dünyanın en cesur kadınları olmuşlar!
nerde Sabiha Gökçen