Kovid-19 aşılarının bazı ülkelerde kullanılmaya başlamasıyla birlikte, aşı olmayanların bazı haklardan mahrum bırakılması tartışmaları gündeme geldi. Birçok seyahat şirketi yolculardan dijital sağlık pasaportu istemek için hazırlıklara başladı.
Kovid-19 aşılarının bazı ülkelerde kullanılmaya başlamasıyla birlikte, aşı olmayanların bazı haklardan mahrum bırakılması tartışmaları gündeme geldi. Birçok seyahat şirketi yolculardan dijital sağlık pasaportu istemek için hazırlıklara başladı.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını birinci yılını doldururken, geliştirilen aşılar bazı ülkelerde kullanılmaya başladı. Şu an ülkeler, riskli gruplara aşıyı uygularken, ilerleyen aylarda kademeli olarak tüm vatandaşlarını aşılamaya devam edecek.
Vatandaşlara uygulayacak aşılar için ülkeler takvim belirlerken, aşıların zorunlu olup olmayacağı ise tartışma konusu oldu. Hiçbir ülkede aşı zorunluluğu bulunmazken, bilim dünyası ise salgının yok edilmesi için aşıların toplumun büyük bir kısmına yapılması gerektiğini belirtiyor.
Bununla birlikte aşı olan kişiler için ek hakların sağlanıp sağlanamayacağı da gündeme geldi.
Aşıların salgın karşısındaki etkisini artırmak ve ekonomilerin toparlanmasını kolaylaştırmak için 'bağışıklık sertifikası' ya da 'aşı pasaportu' gibi bir belgenin oluşturulması birçok ülkede tartışılmaya başlandı.
Buna göre, aşı yoluyla ya da hastalığı geçirerek koronavirüs bağışıklığı kazanan ve bunu belgeleyen kişiler ek haklara sahip olabilir ya da bazı kısıtlamalardan muaf tutulabilir. Bu haklar arasında, seyahat engellerine tabi tutulmamak, kafe, bar ve restoranlara girebilmek gibi 'ayrıcalıklar' gündeme gelebiliyor. Hatta bazı şirketlerin işe alımlarda benzer bir belgeyi talep etmesi de dile getiriliyor.
Yurtdışı seyahatleri için aşı zorunlu mu olacak?
Avustralya'nın en büyük havayolu şirketi Qantas, uçağa binecek yolculardan 'bağışıklık pasaportu' istemeyi gündeme getiren ilk şirketlerden oldu.
Buna göre yolculardan antikor testi sonuçlarını gösteren bir mobil uygulama kullanmaları istenebilir. New York Times'ın haberine göre, United Airlines, JetBlue ve Lufthansa'nın da yer aldığı şirketlerin, 'CommonPass' adlı sağlık pasaportu uygulamasını devreye sokmayı planlıyor.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) Kovid-19 test ve aşı bilgilerinin yer aldığı dijital sağlık pasaportu hazırlıklarını ise hızlandırdı.
Türkiye'de uygulanabilir mi?
Önümüzdeki günlerde, Türkiye'de de koronavirüs aşısılarının uygulanmasına başlanacak.
Aşıların gelmesiyle birlikte Türkiye'de zorunluluk olup olmayacağı, aşı olmayanlara kısıtlama getirilip getirilmeyeceği ise merak konusu oldu. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, katıldığı Bilim Kurulu toplantısında aşının zorunlu olmayacağını ve gönüllülük esasına göre uygulanacağını söyledi.
Aşı olmayanların seyahat ve bazı haklardan mahrum kalıp kalmayacağıyla ilgili ise Koca,net bir cevap vermezken, seyahat şirketlerinin isterlerse bu uygulamayı kendi bünyelerinde yapabileceklerini belirtti. Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Seyahat Analisti Tuğba Hacıbayramoğlu, tüm dünyada bazı havayolu firmalarından gelen talep doğrultusunda çalışmalar yapıldığını söyledi.
Hacıbayramoğlu, 'Kişilerin yurtdışı uçuşlarında pasaportlarının yanında sağlık bilgilerini gösteren dijital bir sağlık pasaportu daha olacak. Burada hastalık ile ilgili PCR testi, antikor testi ve aşı ile ilgili veriler yüklenecek ve sınır kapılarında bunun kontrolü yapılacak” dedi.
Dünyaca tanınan büyük havayolu şirketlerinin bu uygulamaya geçmek için hazırlık yaptığını belirtem Hacıbayramoğlu şunları kaydetti:
Zamanla uygulamaya aşı bilgileri ile kişilerin diğer sağlık bilgilerinin de eklenmesi bekleniyor. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği IATA, sağlık bilgilerinin güvenli bir ortamda saklanıp paylaşılmasıyla uluslararası havayolu taşımacılığının yeniden eski günlerine dönmesini planlıyor. Ülkelerin taleplerine göre PCR testleri, aşı bilgileri gibi tüm bilgiler içerisine yüklenecek. Dört aşamada yapılacak bu uygulamaya göre önce sağlık bilgileri olacak, ardından seyahat destinasyonu, gidilecek yer, yetkili laboratuvar ve test merkezinin sonuçları, aşı bilgileri ve kişisel sağlık bilgilerinin yer alması planlanıyor. Fransa, aşı olmayanların toplu taşıma araçlarını kullanamaması konusunda da hazırlık yapmaya başladı.
Ülkemizde de mevcut durumda bazı ülkelere giderken sarıhumma meningokok, tifo, kolera, hepatit A, kuduz, Japon Ensefaliti gibi aşı zorunlulukları isteniyor ve bu ülkelere gitmeden önce aşılarla ilgili karne veriliyor. Yakın zamanda tıpkı diğer aşılardaki gibi birçok ülke de Kovid- 19 aşısı zorunluluğu isteyebilir ve sağlık bilgileri için dijital pasaport kontrolü yapılabilir.
Aşı yaptırmayanların kafelere, toplu taşımaya vs alınmaması kararı çıkarsa bunun kontrolü Türkiye’de sağlanabilecek mi? Hiçbir yerde HES kodu sorulmuyor, fosur fosur sigara içiyor millet sokakta. Hala maskesiz dolaşılıyor. Bunlar aşı yaptırmayanların bir yerlere girmesini yasaklasın ve bunun takibini yapabilsin ben girmemeyi kabul ediyorum.