Devrim Erbil halılarına bakarken, zihnimde eski bir türkü başlar çalmaya. O türkü, Anadolu'nun derinliklerinden, yüzyılların yorgunluğunu sırtlamış halı tezgahlarından gelir gibi… Her ilmeği bir hatıra, her rengi bir duygu, her deseni bir masal fısıldar sanki. İşte o an sorarım kendime: Bellek ve halı ilişkisi nasıl bir düğümdür acaba? Ve bu düğümü Anadolu üzerinden okusak, bir folklor masalına dönüşür mü? Mesela Devrim Erbil neyi hatırlar? Onun halıları neyi hatırlar? Ona bakan, gözleriyle ve ruhuyla o halılara dokunan insan, ne hatırlar?
Devrim Erbil Halılarında Anadolu Folkloru: Belleğin Dansı ve Renklerin Fısıltısı
0
Bellek, hiç de salt bir kutu değildir.
İçinde geçmişi olduğu gibi saklayan, arzulandığında hiçbir değişime uğratmadan tekrar ortaya çıkaran büyülü bir sandık değildir. Somutlaştırılan bellek, son ana kadar zenginleşen, ilk çıkış noktasına göre bambaşka bir benzeşmezlik içinde yeniden oluşturulandır. Geçmişte deneyimlenmiş olayların ya da duyguların bugün yeniden resmedilmesindeki amaç, geçmişi sadık bir biçimde yeniden ele geçirmek ve sabitlemek değildir. Hayır! Deneyimlenmiş bir duruma ait bir görüntünün, ele alınan bir formun ya da bir fotoğrafın, resme dahil olması, bellekte işaret ettiği anlam ile buluşmasından kaynaklanır. Geçmişi şimdide her defasında yeniden kuran, bir resmin oluşumunda önceki halıları ve daha pek çok görüntüyü de kendisinde taşıyan bellek, aktarılmak istenen anlamın biçimini oluştururken, bunları içinde taşıdığı pek çok şeyle ilişkilendirerek yeni imgelere dönüştürmektedir. Bu dönüşüm, resmin ve diğer halıların oluşum süreçlerinde de bitimsiz bir dans gibi devam etmektedir.
Bir resim, beyaz tuval üzerine yapılan ilk boya sürüşü ile başlamaz, son fırça darbesiyle de bitmez. Resme ilk bakışla düşünceler ve duygulanımlar başlar, iki tuval ya da tuvaller arasında geçen zamanda da bu süreç devam eder. Devrim Erbil'in birbirleriyle pek çok farklı açıda kesişen, bazen üst üste binen, farklı uzunluklar ve kalınlıklardaki renk geçişleri, yüzlerce ton ve fırça darbesi ile inşa ettiği düzenlemeleri, ilk anda kendisini rastlantısal bir atmosferin anlık bir bileşeni gibi sunsa da aslında bilinçli bir çabanın, derin bir düşüncenin ürünüdür. Her tonun yüzey içinde bir planı, bir düzeni vardır. Birbirlerine yaklaştıkça netleşen, kaynaştıkça da muhteşemleşen fırça darbeli renk geçişleri, Prof. Erbil’in halılarının adeta bellek nakışlarıdır. Her baktığınızda kendisini yeniden tanıtan, her seferinde yeni bir hikâye fısıldayan nakışlar…
Ah bellek, ah… Erbil’in dostlukları da başlı başına güzel bir bellek zaten!
Devrim Erbil, Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun atölyesinde yetişir, oradan aldığı ilhamla yoğrulur. Erbil’in estetik hocası Ahmet Kutsi Tecer, Tecer’den önceki estetik hocası ise Ahmet Hamdi Tanpınar’dır. Ahmet Haşim’den söz etmesek olmaz; onun dizelerindeki ahenk, Erbil’in çizgilerinde yankılanır sanki. Yaşar Kemal’in destansı anlatıları, Aziz Nesin’in keskin zekâsı, Sabahattin Eyüboğlu’nun derinliği, Eren Eyüboğlu’nun renkleri, Nezihe Meriç’in naifliği, Ara Güler’in anı yakalayan gözleri, Füreya Koral’ın toprağa duyduğu sevgi, Aliye Berger’in güçlü duruşu, Metin Eloğlu’nun dizeleri, Nedim Günsur’un fırçası, Nurullah Berk’in düşünceleri… Ve daha niceleri… Hepsi Erbil’in belleğinde, halılarında birer iz bırakır. Bu isimler, sadece birer anı değil, aynı zamanda onun sanatının damarlarında dolaşan kan gibidir. Her biri, onun sanatına yeni bir katman, yeni bir doku ekler. Bu yüzden Erbil’in halıları, sadece birer görsel şölen değil, aynı zamanda birer tarihsel belge, birer anı atlasıdır.
'Şekerrenk': Devrim Erbil'in Halı-Resim Mirası ve Namütenahi Bir Derinlik
Prof. Dr. Uğur Batı tarafından kaleme alınan 'Şekerrenk: Devrim Erbil Halıları ve Namütenahi Bir Derinlik' kitabı yayımlandı. Bu eser, Devrim Erbil’in dünya çapındaki halı resimleri (tapestry) mirasının yeni bir boyut kazanmasını sağlarken, sanatseverlere Erbil’in eserlerine dair derinlemesine bir perspektif sunuyor. Kitabın yayımlanmasıyla eş zamanlı olarak, Balıkesir’deki Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi’nde, yine Uğur Batı’nın küratörlüğünde 'Şekerrenk' sergisi sanatseverlerin beğenisine sunuldu. Dünya resminin usta isimlerinden Devrim Erbil’in eserlerinden ilham alınarak tasarlanan müze alanında, sanatçının en sevdiği temalardan biri olan 'çizgisel kent dokusu' halı eserleri ile ön plana çıkarıldı. Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi’ndeki bu sergi ve kitap lansmanı, Türk sanat dünyasında şimdiden özel ve unutulmaz bir yer edindi.
Modern sanatın duayeni ve ülkemizin eşsiz sanatçılarından biri olan Devrim Erbil, 'Şekerrenk' kitabıyla sanatsal mirasını geleceğe taşıyan bir köprü kuruyor. Erbil’in halı resimlerindeki sanatsal kariyerini ve eşsiz bakış açısını yansıtan 'Şekerrenk' sergisi ise, 'Devrim Erbil Halılarının' bugüne kadarki en geniş koleksiyonu olarak sanatseverlerin karşısına çıkıyor. Bu, asla 'sonu olmayan' bir Devrim Erbil ve halı hikayesidir; her ilmeğinde yeni bir başlangıç, her renginde sonsuz bir devamlılık barındırır. Sanatçının halı çalışmaları, Anadolu coğrafyasının zengin kültürünü ve tarihini yansıtmanın ötesinde, evrensel bir diyalog başlatma gücüne sahiptir. Erbil, yerel motifleri evrensel bir sanat diliyle işlerken, aynı zamanda kültürel köklerimizin modern dünyada nasıl bir yankı bulabileceğini de tüm ihtişamıyla ortaya koyar.
'Şekerrenk' kitabı, Devrim Erbil'in eserlerini, onların yarattığı görsel ve duygusal etkiyi halılar üzerinden derinlemesine inceleyerek, sanatseverlere sanatçının büyüleyici dünyasına adım atmaları için adeta büyülü bir kapı aralayacak.
Kitabın her bölümü, Erbil'in halı sanatındaki farklı bir yönünü ele alarak, onun bu büyüleyici evrensel dilde nasıl ustalaştığını, ilmek ilmek nasıl dokuduğunu gözler önüne seriyor. Devrim Erbil’in sanatı üzerinden halıları keşfetmek, sadece estetik bir deneyim değil, aynı zamanda bir öğrenme ve keşfetme sürecidir; bir füzyondur, farklı sanat dallarının eşsiz birleşimidir. Bir değer zinciridir, her bir halkası bir diğerini tamamlayan. Erbil halılarına akan, yansıyan her detay, kültürümüzün ve sanatın evrenselliğinin bir ifadesi olarak okunabilir; her ilmeğinde geçmişten geleceğe uzanan bir köprü, her renginde bir duygu fırtınası gizlidir. Bu sayfalar, sanatın sadece gözleri değil, aynı zamanda kalpleri ve zihinleri de nasıl etkileyebileceğini göstermek için özenle tasarlanmıştır.
Tartışmaya kapalı bir şekilde, Devrim Erbil dünyanın en önemli halı-ressamıdır.
Onun halı resmi; atkı, çözgü, düğüm, ilme; halı tezgahındaki bir büyük ustanın hikayeleridir. İmgeleri özgün, üslubu özelleştirilmiş, farklı tekniklerde inşa edilmiş, dünyanın tüm dokuma teknikleriyle dokunmuş, yaygın ve en fazla halı koleksiyonuna sahip ressamı Devrim Erbil’dir. O, halı sanatının dünyadaki 'duayeni'dir, adeta bir anıt abide. Halı sanatın dilini, yalnızca bir ustalıkla değil, bir bilgelikle ve duygularla harmanlayan, adını Türk ve dünya sanat tarihine altın harflerle yazdırmış büyük bir ustadır. Bu büyük ustanın Sındırgı Yağcıbedir halıları vardır, Uşak halıları vardır, Özbek halıları vardır, Türkmen halıları vardır, İran halıları vardır, İpek halıları, Hereke halıları vardır. Ve daha pek çok üslupta halıları vardır, her biri ayrı bir dünya. Fakat Erbil’in halı-resimleri kesinlikle bir Anadolu mucizesidir, bu toprakların ruhunu yansıtan birer şaheserdir. Onun halılarında Anadolu’nun halı yelpazesinin kendine özgü renklerini, kompozisyonlarını, olağanüstü tekniklerini görürüz; her biri, Anadolu'nun binlerce yıllık sanat birikiminin bir yansımasıdır.
'Şekerrenk', bugüne kadar yazılmış en özel Devrim Erbil kitaplarının başında geliyor. Devrim Erbil’in biricik işlerinde fikir liderliği yapmış usta yazar, sanat yönetmeni Prof. Dr. Uğur Batı’nın kaleme aldığı 'Şekerrenk' kitabı, Türk resim sanatının öncülerinden Erbil'in yaşam boyu süren sanatsal yolculuğunu ve bu yolculuğun kültürel mirasımıza katkılarını 'halılar' üzerinden derinlemesine ele alıyor. Kitap, Erbil'in sanatsal ifadesinin kökenlerine ve evrimine ışık tutarken, onun vizyonunun ve tekniklerinin sanat dünyasında nasıl bir yenilik yarattığını da tüm detaylarıyla gözler önüne seriyor. Devrim Erbil halılarındaki detaylara analitik ve çok boyutlu bir şekilde eğilerek, Erbil’in estetik ve felsefi derinliğini keşfedebileceğiniz benzersiz bir eser bu. Onun halılarındaki zengin motifler ve canlı renkler, sadece gözü değil, aynı zamanda ruhumuzu da doyuracak niteliktedir; adeta bir renk cümbüşü, bir duygu şöleni sunar.
Prof. Dr. Uğur Batı’nın yoğun bir emek ve çalışmaları sonucu kaleme aldığı 'Şekerrenk' kitabı, usta sanatçının tüm dönemlerine ait halı eserlerini bir araya getiriyor. Prof. Dr. Uğur Batı, bu konuda şunları ifade ediyor: 'Türkiye’nin özel sanatçılarından Devrim Erbil’in sanatını derinlemesine inceleyen bir halı koleksiyon kitabı yazdığını belirterek, Erbil’in yağlı boya tablolarının yanı sıra, marküteri, batik, halı, vitray gibi farklı malzeme ve üsluplarda ürettiği eserleri bulunduğunu, bu kitapta ise halı ve kilim resimlerin göstergeleri bilimsel ve retorik açıdan yorumlanarak ele alındığını ifade etmeliyim. Kitap, Erbil’in halı sanatındaki ustalığını şiir ve edebiyatla da işlediğini, onun dünya sanatındaki bu özgün konumunu ve eserlerinin benzersizliğini vurguluyor. Bu anlamda, Devrim Erbil 'Şekerrenk' kitabı, Türkiye’de yazılmış en özel sanat kitaplarından biri olarak öne çıkmaktadır.” Kitapta, sanatçının farklı dönemlerde ortaya koyduğu eserlerin yanı sıra, bu eserlerde kullanmış olduğu tüm uygulama teknikleri de kapsamlı bir biçimde inceleniyor. Bu eser, yalnızca Erbil'in sanatını daha iyi anlamak isteyenler için değil, aynı zamanda Türk sanat tarihi için de büyük bir değer taşıyor. Kitap, Türk sanat tarihine önemli bir katkı sunmanın yanı sıra, Erbil'in zamanın ötesine geçen eserlerini de sanatseverlerle buluşturacak.
Kitap ve sergi konusunda Prof. Devrim Erbil ise hislerini şöyle dile getiriyor: 'Ben halıya tutkuyla bağlı olduğum için halı tekniğiyle resimler nasıl duracak diye merak ediyordum. El halıcılığındaki teknik, işçiliğin bu topraklarda yetişmiş olması çok kıymetli. Başka hiçbir coğrafyada yok. Halıları tanıtmak gerekli. Halı, resimdir. Halı, halı sanattır” diyerek halı resme başladığını ifade edip, 'Şekerrenk' kitabının kendisini çok duygulandırdığını belirtti. Bu sözler, Erbil'in sanatına olan derin bağlılığını ve halı sanatına verdiği önemi bir kez daha gözler önüne seriyor.
Sanatın ve kültürün kalbi, Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi’nde atıyor.
'Şekerrenk' kitabı ve sergisi, sanatseverler ve koleksiyonerler için büyük bir hazine niteliği taşıyor. Devrim Erbil'in sanatsal yolculuğuna tanıklık etmek ve onun eşsiz eserlerini yakından incelemek isteyenler için kaçırılmayacak bir fırsat sunan bu sergide, Erbil’in halı eserlerini ve sanatsal süreçlerini derinlemesine keşfetmek isteyen sanatseverler için eşsiz bir fırsat yatıyor. 'Şekerrenk' sergisi, Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Akın’ın öncülüğünde yenilenen Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi’nde ziyarete açık durumda, sanatın ve belleğin iç içe geçtiği bu büyülü yolculuğa çıkmak isteyen herkesi bekliyor.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Popüler İçerikler
Darbeden Eski Sevgilisi Serbest Bırakıldı: Danla Bilic Berk Çetin'den Ölüm Tehdidi Aldığını Açıkladı!
Marmaray'da Saldırıya Uğrayan Baba Olayının Öncesi de Varmış: Olayın Şahidi Gazeteci Anlattı
Çocuklarının Yanında Saldırıya Uğrayan Baba İlk Kez Konuştu: Saldırganın İfadesi Ortaya Çıktı