Kamu ihalesi almak her daim karlı bir iş gibi görülmüştür. Son dönemde dünya çapında yükselen emtia fiyatları yurt içinde de döviz kurları ile katmerlenince kamu projelerinde iflas riski büyüdü. Yıllardır ekonominin gözbebeği olan inşaat sektörü zor durumda olduğunu açıklarken, kamu projelerinin durma noktasında olduğu ve bu etki ile oluşacak iflasların sadece şirketleri ve sektörü değil kamuyu da zarara uğratıp, işsizlikte de etkili olacağı konuşuluyor.
Kamu Müteahhitleri Platformu adı altında toplanan yaklaşık 2 bin firma, hükümetin dinamik fiyat farkı ödemesi ile süre uzatımı, koşulsuz ve cezasız tasfiye hakkı vermesini talep ederken, Dünya Gazetesi'nden Hatice Özsökmen ve Talip Öztürk haberine göre, Kamu Müteahhitleri Platformu Üyesi Emin Özen, ocak ayında yapılan ek fiyat kararnamesinin de sorunu çözmeye yetmediğini, firmaların iş yapamaz hale geldiğini ifade etti ve şöyle dedi:
İnşaat maliyetleri yüzde 200- 300 oranında artarken firmaların bu şekilde işlerine devam etmeleri mümkün değil. Sözleşmelerinde fiyat farkı şartı olmayan firmaların iflası kaçınılmaz görünüyor. Bu durum sadece firmaları değil Türkiye’yi de iflasa götürür.
Gaziantep İnşaat Müteahhitleri Derneği Başkanı Bora Kanevetçi öngörülemeyen, yüksek ve kontrolsüz fiyat artışları yüzünden işe başlayamadıklarını ve devam eden projelerin de bitmediğini söyleyerek şunları ekledi:
Temel inşaat malzemesi olan başta beton, demir, çimento, pvc, cam, seramik ve diğer tüm kalemlerde çok fazla fiyat artışı var. Özellikle bazı kalemlerde meydana gelen artışlar dövizin, akaryakıtın, doğal gazın, elektriğin çok çok üzerinde. Bina bitinceye kadar oluşan zarar ortada. Pek çok meslektaşımız ellerindeki işleri teslim etmek için çaba gösteriyor.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Gaziantep Şube Başkanı Burkay Güçyetmez de zamlara inşaat müteahhitlerinin dayanacak gücünün kalmadığını vurgulayarak şunları kaydetti:
Bıçak kemiğe dayandı. Müteahhitlerin ve sektörün zora girmesinin başta işsizlik olmak üzere ülkemize ve dolayısı ile ilimize çok yönlü sosyal ve ekonomik kötü sonuçları olacaktır. Kamu müteahhitliği yapan meslektaşlarımıza işi tasfiye etme hakkı da tanınmalıdır.
Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Tuncay Yıldırım, inşaat sektörünün en büyük sıkıntısının öngörülemez düzeydeki maliyet artışları olduğunu, TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe giren fiyat farkı kararnamesinin ise çare olmadığını belirterek şunları söyledi:
Düzenleme, inşaat sektörü ile onun doğrudan ve dolaylı etkisi altındaki çok sayıdaki alt sektörün sorunlarına çare olmaktan uzak kalmış ve sektörün en önemli beklentisi olan tasfiye hakkına da yer verilmemiştir. Dolayısıyla kamu müteahhitlerinin birçoğu ne yazık ki ifl asın eşiğine gelmiş durumda. Türkiye’deki 80 bine yakın müteahhittin ticari faaliyetlerinin durması demek bir milyona yakın işçinin doğrudan işsiz kalması anlamına geliyor ki bunun ekonomik ve toplumsal sonuçları da ağır olacaktır.
Afyonkarahisar Sanayici ve İş Adamları Derneği (AFSİAD) Başkanı Kadir Sayın, ise şunları iletti:
Özellikle devletten kamu ihalesi alan alt-üst yapı ve bina inşaatı yapan müteahhit şirketler para kazanmayı bırakın sürekli zarar ediyor ve taahhütlerini tamamlamakta sıkıntı yaşıyor. Bir önlem alınmazsa kamu yatırımları kilitlenebilir hatta durabilir ve firmalar iflaslarla karşılaşabilir. Sektördeki bazı firmalar teminat mektuplarını yakacak noktaya kadar geldi. Sektör ülke ekonomisi için uzun yıllardır kaldıraç görevi yapıyor. Yanında birçok sektörü etkileyeceği gibi şirketlerin bu süreçte zarar görmesi, işsizliği de tetikleyecektir.
Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Hüsnü Serteser, ise, 'Belirlenecek fiyat farkının inşaat malzemelerinde yaşanan enflasyon oranına paralel artmaması, birçok inşaat firmasının batmasına ve kamu inşaat işlerinin yarım kalmasına sebep olacak. __Yeniden ihaleye verilmesi, aynı işin güncel maliyetlerle 2-3 katına çıkmasına ve kamunun daha büyük zarar etmesine sebep olacaktır' dedi.
Eskişehir Ticaret Odası (ETO) Başkanı Metin Güler, tüm dünyada emtia fiyatlarının katlanmasıyla birlikte kamuya iş yapan müteahhitlerin zor durumda olduğunu belirterek iflaslara çare için yapılması gerekenleri şöyle açıkladı:
Emtia fiyatlarının hızla artması kamuya iş yapan müteahhitleri mağdur etti. İnşaat sektörü için hayati önem taşıyan tüm malzemelerin fiyatları küresel piyasalarda alt üst oldu. Demirden çimentoya kadar birçok üründe fiyatlar üçe ve hatta dörde katlandı. Kamu ile iş yapan inşaat sektöründeki firmaların bu emtia fiyatlarıyla ayakta kalması ve faaliyetlerine devam etmesi mümkün değil. Sektörde yaşanan mağduriyetin çözülmesi ile muhtemel iflasların önüne geçilebilir.