Dev Projelere ve İhalelere Harcamalar Devam Ederken, Dolar Enflasyonu Cebimizden Çıkmaya Devam Ediyor

12.03.2024 - 14:07

Kamu İhale Kurumu geçen yıl alımlara yapılan büyüklüğü açıklarken, yap-işlet devret modelinde de ödenenler dikkat çekmeye devam ediyor. Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) 2024-2028 yıllarını da kapsayan beş yıllık yol haritasını hazırladı ancak kur farkıyla Hazine'den dev projelere ödenen ücretler de ilgi çekti. Dolar enflasyonu üzerine kur artışının maliyet giderek yükseliyor.

Son yıllarda ekonomideki zorluklardan çıkmanın bir yolu olan para politikasındaki sıkılaşma sıklıkla konuşulurken, one eşlik etmesi gereken kamu harcamaları da yeniden gündeme gelmeye başladı.

Kamuda tasarrufun sorunlu olması yer yer sosyal medyada göze çarpıyor.

Kamunun harcamalarını kısamamasının sebepleri içinde 6 Şubat deprem felaketlerinin dev maliyeti bulunurken, bir yanda da geçmişte yapılan dev projelerin endekslendiği ödemelerin yarattığı sorunlar görülüyor.

Kamu İhale Kurumu (KİK) Başkanı Hamdi Güleç, yaptıkları çalıştayda kamunun geçen yıl 80 bin ihale gerçekleştirdiğini ve alımlar için 1.6 trilyon lira yükümlülük bulunduğunu açıkladı.

Ekonomim'in aktardığına göre, Güleç, 2023 yılında kamu alımlarının büyüklüğünün 1,6 trilyon liraya ulaştığını belirtirken, 'Başka bir deyişle 62 milyar Euro'ya ulaşmıştır. Bu alımların yüzde 88'si Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılırken, sadece yüzde 12'si istisnai usullere tabi olmaktadır. Her yıl ortalama 80 bin ihale tamamlanmakta, 120 binin üzerinde sözleşme imzalanmaktadır. Tüm satın almaların sayısı 1,3 milyona ulaşmaktadır' ifadelerini kullanmıştı.

Kamunun en çok harcama yaptığı kalemlerden olan yap-işlet-devret projelerin yükü de ortaya çıktı.

cdnuploads.aa.com.tr

Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılan dev projelerde bütçeye yük, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından (KGM) otoyollara yönelik 2024-2028 dönemi planlamasında dikkat çekti.

Birgün'den Mustafa Bildircin haberine göre, KGM, 2024-2028 yıllarına yönelik hazırladığı 5 yıllık yol haritasında, hedeflerinin yanı sıra maliyetler de görüldü.

2028 yılı sonuna kadar Türkiye'de yapılması planlanan otoyol uzunluğu 697 kilometre olurken, yapımdaki risklerin içinde "Proje güzergahlarında sonradan ortaya çıkan arkeolojik bulgular nedeniyle beklenmedik maliyet artışı yaşanması ve kamulaştırma ödeneğinin yetersiz kalması" ifadeleri dikkat çekti.

Yıllardır eleştirilen, yapılan önemli projelerin 'maliyetler' gölgesinde kaldığı 'Yap-İşlet-Devret modeli' 5 yıllık planda da yer aldı. Projelerin finansmanında dış kredi yolunun da kullanılacağı belirtildi.

5 yıllık yol haritasında otoyol projelerinin maliyet tahmini ise verilen garantileri yeniden düşündürürken, 831 milyar 979 milyon 613 bin TL olarak hesaplandı.

Dolardaki yükseliş geçişlerin maliyetini zaten artırıyordu, bir de dolar enflasyonu eklendi projelerin yükleri arttı.

Dolardaki yükseliş geçiş garantili projelerin bütçesinin boyutunu artırırken, Birgün'den Havva Gümüşkaya'nın aktardığı veriler de ilgi çekti.

Osmangazi Köprüsü ilk açıldığında 1 Temmuz 2016'da araç başına 35 dolar ve yüzde 8 KDV ücret belirlenirken, 88,75 TL'den başlayarak araç sınıflarına göre 282,15 TL olarak belirlenmişti.