Türkiye deprem yaralarını sarmaya çalışırken, bir yandan da normal takvimi 18 Haziran olan, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 14 Mayıs'ı işaret ettiği cumhurbaşkanlığı ve milletvekili genel seçimlerinin ertelenip ertelenmeyeceği tartışılıyor. Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan CHP’nin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) temsilcisi Hadimi Yakupoğlu, 'depremzedeler nasıl oy kullanacak' konusuna da açıklık getirdi.
Ancak seçimlerin zamanında veya 14 Mayıs’ta yapılması halinde de büyük yıkım yaşayan başta Hatay, Adıyaman, Kahramanmaraş olmak üzere depremden etkilenen illerde altyapı sorunları, seçmenlerin büyük bölümünün göç etmesi veya kayıplar nedeniyle; seçmen kütüklerinin güncellenmesi, seçmenin sandıkla nasıl buluşturulacağı, seçimin sağlıklı olup olmayacağı da tartışılıyor.
CHP’nin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) temsilcisi Hadimi Yakupoğlu, BBC Türkçe’ye konuyla ilgili verdiği röportajda şu ifadeleri kullandı:
- Yapılabilir tabii.
* Peki seçim 18 Haziran’dan ileriye ertelenebilir mi?
- Hayır, seçimi erteleyemezler. Öyle “bir defadan bir şey olmaz” diyerek anayasayı delemezsiniz. Öyle bir şey olmaz zaten.
Daha önceki kanunlarda,” sandık çevresi” ve “sandık alanı” diye kavramlar vardı. Ama 2018’de yapılan yasa değişikliği ile bu kavramlar kaldırıldı. “Seçim çevresi” il, “seçim bölgesi” muhtarlık, “sandık bölgesi” ise bir sandığın seçmenleri olarak tanımlandı. Yapılan değişiklikle 298 sayılı kanunun 5’inci maddesine “Aynı binada oturan seçmenler, hane bütünlüklerinin korunması ve aynı seçim bölgesinde kalmaları şartıyla, farklı sandık bölgelerine kaydedilebilir” hükmü getirildi. Yani aynı muhtarlık içinde farklı sandıklara bölüştürebilirsin diyor. Getirilen kural bu.
Bu, şunun için getirildi: Biliyorsunuz kamu lojmanları, huzurevleri var. Buralara tek sandık konulursa, hangi partiye oy çıktığı belli oluyor. Bu seçmeni rahatsız edebiliyor. Bunun önüne geçilmesi için yapıldı. Bir de 2015 seçimlerinde, terör sebebiyle 2972 sayılı Mahalli İdareler Kanunu’nun ek ikinci maddesine göre sandık taşınması ve birleştirilmesi kararları alınmaya başlandı. 2018 seçimleri dahil uygulandı bu kararlar. İl jandarma komutanlıklarından gelen talepler doğrultusunda sandıklar taşındı. En nihayetinde, 13.03. 2018 tarihli değişiklikle 298 sayılı kanunun 14. maddesine koydular sandık taşıma ve birleştirmeyi.
Hayır. Aynı seçim çevresi içinde mahalleleri, başka bir mahalleye taşıyabilirsiniz. Ama Hatay’ın sandıklarını tutup da Mersin’e taşıyamazsınız. Buna 5. madde engel. Yani Hatay’ın Defne’sine sandık kurulur, Erzin’ine kurulur ama başka bir seçim çevresine, yani ile kurulamaz sandık.
2018’de yürürlüğe giren kanunla 298 sayılı Seçimlerin Genel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanunu’nun 14. maddesine eklenen 16. fıkra, “Seçim güvenliği açısından gerekli görülmesi durumunda, vali veya il seçim kurulu başkanının oy verme gününden en geç bir ay önce talepte bulunması halinde, o yerdeki sandıkların en yakın seçim bölgelerine taşınmasına, sandık bölgelerinin birleştirilmesine, muhtarlık seçimleri hariç olmak üzere seçim bölgelerinin birleştirilmesi ile seçmen listelerinin karma şekilde düzenlenmesine ve bu hususların ilanına karar vermek” hükümlerini düzenliyor.
Tabii, taşıyabilirler. Ama kimse oy kullanma hakkından, seçmen olma hakkından yoksun bırakılmayacak. Fakat YSK’nın, Seçim Kanunu’nun veya devletin görevi herkesi zorla sandığa götürmek değil. Bugün Avrupa’daki seçimlere katılımlar yüzde 50’yi bile bulmuyor. Biz yüzde 80’lerle seçim yaptık şimdiye kadar. İlla herkesi aynı şekilde sandığa taşıyacağız diye bir kaide mi var? YSK’ya bir sürü seçim geliyor. Mesela, orda bir partinin veya bir meslek odasının 200 delegesi var. Ama genel kurula veya kongreye 10 kişi katılıyor, 2 kişi seçiliyor. Seçim geçerli mi, geçerli.
Bu karar seçimlerin zamanında yapılacağına dair bir karar oluyor sanırım?
Seçimler demokrasinin namusudur.Mutlaka zamanında yapılmalıdır.Kimsenin herhangi bir bahanenin arkasına saklanıp demokrasinin namusunu çiğnemesine izin verilemez...
akp böyle birşeye müsade etmez çünkü deprem olan bölgelerde Adana Hatay dışında diğer illerden çok fazla seçmeni vardı tabi bu geçmiş seçimlere göre, anayasayıda zaten delik deşik etmislikleri var... bu kadar insanın açısının üstüne daha yaralar sarılmadan bu tür şeyler konuşmak saçma bence...