Dünyanın en değerli para birimi ne sizce? Amerikan doları mı? Avro mu? Aslında cevap hiçbiri değil. Arap Yarımadası'nın kuzeydoğusunda konumlanan Kuveyt Devleti'nin resmî para birimi, yani Kuveyt dinarı dünyanın en değerli parası! Gelin, Kuveyt dinarının başarısının ardındaki sırrı beraber keşfedelim.
Basra Körfezi'nde yer alan Kuveyt Devleti'nin resmî para birimi olan Kuveyt dinarı, dünyanın en değerli parası olmasıyla nam salmış durumda. Değeriyle doları ve avroyu bile geçen Kuveyt dinarının alt para birimi fils. 1 dinar, 1000 filsten oluşuyor. Her para biriminde olduğu gibi Kuveyt dinarının da ISO 4217 kodu var. Bir nevi üç haneli kısaltma olan Kuveyt dinarının ISO 4217 kodu ise KWD.
Kuveyt dinarı, Körfez rupisinin yerini alması amacıyla 1961 yılında piyasaya sürüldü. İlk kullanılmaya başlandığında İngiliz sterlinine eşdeğer konumdaydı. O günden bugüne kadar altı seri Kuveyt dinarı basıldı.
1990 yılında Arap Yarımadası'nda yaşanan gerilim neticesinde Irak, Kuveyt'i işgal etti. Körfez Savaşı'na zemin hazırlayan bu işgalin ardından Kuveyt dinarının yerini Irak dinarı aldı. İşgal bitene kadar devam eden bu süreç boyunca yüklü miktarda Kuveyt dinarı işgal kuvvetleri tarafından çalındı. İşgalin bitmesinin ardından ise restore edilerek tekrar kullanılmaya başlandı.
Kuveyt, tek başına dünya petrol rezervinin %10'una sahip. Bu da yaklaşık 104 milyon varil petrole tekabül ediyor. Kuveyt Anayasası'na göre ülkede bulunan bütün doğal kaynaklar devlet malı olarak kabul görüyor ve petrol endüstrisini oluşturan petrol ve petrokimya ürünleri Kuveyt'in gelirinin %80'ini oluşturuyor. İhracat geliri olarak bakıldığında ise bu oran %95'e yükseliyor. Sonuç olarak Kuveyt dinarının bu kadar değerli olmasının zeminini sahip olduğu petrol kaynakları hazırlıyor.
Bu noktada aklınıza gelen ilk soru şu olabilir: 'Diğer Arap ülkelerinin de petrol rezervi var. Onların para birimi neden bu kadar değerli değil?' Tam da bu noktada Kuveyt'in hamlesi fark yaratıyor diyebiliriz çünkü herhangi bir bu ülke Kuveyt'ten petrol almak isterse bu alışverişi Kuveyt dinarı ile yapmak zorunda. Kuveyt'in 'Benim petrolümü ancak benim paramla alabilirsiniz.' şartı, Kuveyt dinarının hacim kazanmasını ve değerlenmesini sağlıyor. Bunun Kuveyt açısından son derece akıllı bir hamle olduğunu söylemek mümkün.
Kuveyt'in petrolünü kendi para biriminden satması, Kuveyt dinarına sadece hacim kazandırmakla kalmıyor. Kuveyt'ten petrol almak isteyen doğal olarak öncelikle Kuveyt dinarı alıyor. Böylelikle ülkeye muazzam bir döviz girişi oluyor. Öte yandan diğer ülkeler tarafından alınan Kuveyt dinarları, petrol ticareti sonrasında yine ülkede kalıyor. Kuveyt, bu yöntem sayesinde hem petrolden hem Kuveyt dinarından kâr ediyor. Tüm bunların sonucunda Kuveyt Merkez Bankası'nın rezervi sürekli artıyor. Bu rezervin çok büyük bir kısmının avro ve dolar cinsinden oluştuğunu da belirtelim.
Kuveyt, yalnızca dünyanın en değerli para birimine sahip olan bir ülke değil. Aynı zamanda dünyanın en zengin ülkelerinden biri. Yani Kuveyt, petrol zenginliğini kelimenin tam anlamıyla zenginliğe dönüştürmüş durumda. Dünya Bankası'nın verilerine göre kişi başı gayrisafi millî gelir bakımından dünyanın en zengin beşinci ülkesi. Ayrıca kişi başına gayrisafi millî hasıla açısından da 70 bin dolar baremini geçmeyi başaran beş ülkeden de biri.
Ekonomik çeşitliliğin az olması, her ülke için büyük bir risk faktörü. Kuveyt'in gelirinin büyük ölçüde petrole dayanması da ülkeyi petrole bağımlı hâle getiriyor. Pek çok ülkenin yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik teşvikleri artırdığını göz önünde bulundurursak önümüzdeki yıllarda petrol talebi azalabilir, bu da Kuveyt'in ekonomisini ciddi ölçüde etkileyebilir.