Akademi 1947'den beri en iyi yabancı filme ödül veriyor. Oscar heykelciğini kazanmak bir yana maalesef bugüne kadar Türkiye'den bir film finale kalmayı başaramadı. 52 yıl önce başlayan Oscar yolculuğumuzda ülkemiz adına aday adayı olan 23 filmimizi hatırlayalım.
Metin Erksan'ın kült filmi Susuz Yaz, Türkiye'nin Oscar'a aday adayı olan ilk filmi. Susuz Yaz'ın Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı ödülünü kazandığını da hatırlatalım. 1964'de yabancı dilde en iyi film ödülünü kazanan ise İtalyan yönetmen Vittorio De Sica'nın ”leri, oggi, domani” filmi olmuştu.
İkinci kez adaylık için tam 25 sene beklemek zorunda kaldık. 1989'da aday adayı olan Tunç Başaran'ın filmi Antalya Altın Portakal'ı kazanmıştı. O sene Oscar heykelciğini alan ise ”Nuovo cinema Paradiso” filmiyle yine bir İtalyan, Giuseppe Tornatore'ydi.
1992'de yine bir Tunç Başaran filmi Oscar adaylığı için seçildi. Piano Piano Bacaksız filminin yarıştığı sene ödül Fransız yönetmen Regis Wargnier'in ”Indochine” filmine gitti.
Halikarnas Balıkçısı'nın Mavi Sürgün adlı eserini sinemaya uyarlayan Erden Kıral, bu filmiyle Altın Portakal ve Altın Lale almayı başardı. Tabii biz yine hüsranla sonuçlanan Oscar aday adaylığı sürecini yaşadık. 1993'de Akademi, İspanyol Fernando Trueba'nın ”Belle Époque” filmini ödüle layık gördü.
Orhan Oğuz'un 1994'deki Manisa Tarzanı filmiyle beraber arka arkaya üç sene Oscar adaylığı için film göndermiş olduk. O sene ödülün sahibi Rus Nikita Mikhalkov oldu.
Yavuz Turgul'un yazıp yönettiği Eşkıya, ülkede büyük yankı uyandırdı ve Oscar için de aday adaylığını kazandı Eşkıya son beş film arasına kalamazken, 1997'de ödül Hollandalı yönetmen Mike van Diem'in ”Karakter” filmine gitti.
Yılmaz Karakoyunlu'nun aynı adlı eserinden beyazperdeye uyarlanan Salkım Hanımın Taneleri, Altın Portakal'ı kazandı ve aynı zamanda o sene bizi Oscar'da temsil eden film oldu. Tomris Giritlioğlu'na bu gururu yaşatan film finale kalamadı. 1999'da yabancı dilde en iyi filmi Oscar'ı İspanyol usta yönetmen Pedro Almodovar'ın ”Todo sobre mi madre” filminin oldu.
Türkiye'nin hatırı sayılır auteur yönetmenlerinden Reha Erdem'in Kaç Para Kaç filmi, 2000 yılında Oscar aday adayımızdı. Heykelcik ise ”Wòhǔ Cánglóng” filmiyle Tayvanlı yönetmen Ang Lee'ye gitti.
Handan İpekçi'nin Büyük Adam Küçük Aşk filmi, Altın Portakal'da en iyi film dahil yarıştığı beş dalda da ödülün sahibi olurken, İstanbul Film Festivali'nde de Ulusal Yarışma'nın kazananı oldu. Kahire'den de Altın Piramit'le dönen İpekçi, Oscar için finali göremedi. 2001'de ödül Boşnak yönetmen Danis Tanović'in ”Ničija zemlja” filmine verildi.
Baştan sona dijital olarak çekilen ilk yerli filmimiz 9, Ümit Ünal'a İstanbul Film Festivali'nde Ulusal Yarışma'da ödülü getirmişti. 2002'de Oscar'ın sahibi ”Nirgendwo in Afrika” filmiyle Alman yönetmen Caroline Link olmuştu.
Nuri Bilge Ceylan'a Cannes Film Festivali'nde Grand Prix ödülünü kazandıran Uzak'ın, Oscar'a adaylığı kimseyi şaşırtmadı. Kanadalı yönetmen Denys Arcand, ”Les Invasions barbares” filmiyle 2003'de en iyi yabancı film oldu.
Yavuz Turgul, Eşkıya'nın ardından ikinci kez Oscar'a aday adayı oldu. Gönül Yarası filminde de Şener Şen ile çalışan Turgul, Türkiye'de festivallerden eli boş dönse de Oscar'da yarıştı. 2005'de Güney Afrikalı Gavin Hood ”Tsotsi” ile ödülün sahibi oldu.
Yüksek Aksu, başrol oyuncusu Turan Özdemir dışında yöre halkından isimlerle çalıştığı Dondurmam Gaymak filmiyle 2006 yılında yabancı dilde en iyi film dalında Oscar için aday adayı oldu. Alman Florian Henckel von Donnersmarck'in ”Das Leben der Anderen” filmi o sene ödülü kazandı.
Önder Çakar'ın senaryosunu yazdığı Özer Kızıltan'ın yönettiği Takva filmi, özellikle başroldeki Erkan Can'ın performansıyla dikkat çekti. 2007 yılında Oscar'ı kazanan ise Avusturyalı Stefan Ruzowitzky oldu.
Nuri Bilge Ceylan'a Cannes'da en iyi yönetmen ödülünü getiren Üç Maymun, Oscar'da finale kalması yönünde beklentilerin büyük olduğu bir filmdi. Her zamanki gibi yine hüsran uğradık ve o sene heykelcik ”Okuribito” filmiyle Yojiro Takita'ya gitti.
Mahsun Kırmızıgül'in Güneşi Gördüm filmi 2009 yılındaki 82. Akademi Ödülleri için Türkiye'nin Oscar adayı oldu. Arjantinli yönetmen Juan José Campanella ise ”El secreto de sus ojos” filmiyle törenden mutlu ayrılan isim oldu.
Semih Kaplanoğlu Yusuf Üçlemesi'nin son filmi Bal ile 60. Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı ödülü ülkemize getirmeyi başardı. Oscar olmasa da olur ne yapalım dedik ve bize 2010'un kazananı Danimarkalı Susanne Bier'i tebrik etmek düştü.
Nuri Bilge Ceylan eğer o sene film çektiyse Oscar için adayımızın kim olacağı konusunda çok fazla tartışma olmuyor gibi görünüyor. Uzak'ta olduğu gibi Bir Zamanlar Anadoluda da Ceylan'a Cannes'da Grand Prix'i ödülünü getirdi. 2011'de Asghar Farhadi ”Jodái-e Náder az Simin” ile ödülü kazanan isim oldu.
Listedeki diğer filmlere nazaran daha az duyduğumuz bir film, Ateşin Düştüğü Yer. İsmail Güneş'in bu filmi de Akademi'nin final beşlisinde kendisine yer bulamadı. 2012'de Oscar'ın sahibi ”Amour” filmiyle Avusturyalı usta yönetmen Michael Haneke oldu.
2013'de ise şansımızı Yılmaz Erdoğan'ın yazıp yönettiği, diğer filmlerimize göre Hollywoodvari olan Kelebeğin Rüyası filmi ile denedik ama yine olmadı. 2013'ün kazananı İtalyan usta Paolo Sorrentino'nun ”La grande bellezza” filmiydi.
Nuri Bilge Ceylan'a sonunda Cannes'daki en büyük ödül olan Altın Palmiye'yi getiren Kış Uykusu, hepimize artık herhalde bu sefer Oscar'da da olacağız dedirtti. Ancak 2014'de ödül Paweł Pawlikowski'nin ”Ida” filmine gitti.
Geçen sene yabancı dilde en iyi film Oscar'ı László Nemes'in ”Saul fia” filmine giderken biz de Kaan Müjdeci'nin Sivas filmiyle aday adaylığımızla yetinmek zorunda kaldık.
Son Oscar adayımız da Mustafa Kara'nın Kalandar Soğuğu isimli filmi oldu. Bu sefer şeytanın bacağını kırıp önce adaylığı almasını sonra da ülkemize ilk Oscar heykelciğini hediye etmesini ümit ediyoruz.
BU FİLMLERİN NEREDEYSE ÇOĞUNU İZLEMEDİK BU DA BİZİM AYIBIMIZ OLSUN!
ben bunların hiçbirinde bir ışık görmemiştim. Türk sineması adına çok başarılı yapımlar ama bir evrensellik yok.
illuminatik ol bak nasıl veriyorlar =D