Osmanlı'nın Son Dönem Mimarlarından Vedat Tek ve 20 Etkileyici Eseri

13.01.2015 - 00:09

13.01.2015 - 18:52

Vedat Tek, Birinci Milli Mimarlık Akımı'nın en önemli iki mimarından biri (Diğeri Mimar Kemalettin).

1873'te İstanbul'da doğmuş, 1942'de İstanbul'da vefat etmiştir.
Bestekar Leyla Saz Hanım'ın ve Vezir Giritli Sırrı Paşa'nın oğludur.
Bir dönem Fransa'da eğitim gördü ve çeşitli çalışmalarıyla birçok ödül kazandı.
2.Abdulhamid Döneminde saray tarafından verilen birçok mimarlık görevini yerine getirdi.
Sultan Mehmet Reşad Döneminde Sermimar-ı Hassa (Saray Başmimarı) olarak görevlendirildi.
1.Dünya Savaşı sırasında Harbiye Nezareti Başmimarlığına atandı.
Kabri Edirnekapı Şehitliğindedir.

Vedat Bey'in yakın çalışma arkadaşlarından Mimar Kemalettin Bey ve eserleri hakkında daha önce hazırladığım galeriyi buradan inceleyebilirsiniz:

Türkiye'nin İlk Yıllarında İz Bırakan Mimar Kemaleddin ve 25 Güzide Eseri

1. Kastamonu Hükümet Konağı

Kastamonu şehrinde bulunan bina günümüzde halen Valilik Konağı olarak kullanılmaktadır.

2. Kadıköy Moda İskelesi

Yapımı 1916-1917 yıllarında sona ermiştir. Zamanında Ada Vapurları kıyı boyunca Moda'dan Pendik'e kadar yer alan iskelelere sırayla uğrardı. Moda iskelesi bu iskelelerden ilkidir. İskele günümüzde İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Beltur şirketi tarafından restorasyon ve kafeterya olarak işletilmektedir.

3. Defter-i Hakani (Tapu ve Kadastro Müdürlüğü)

Defter-i Hakani, Osmanlı'nın Tapu ve Kadastro Bakanlığı görevini yapan kurumdur. Bina Sultanahmet'te bulunmaktadır. Fotoğrafta Defter-i Hakani önündeki insanlar Girit'in Yunanistan'a bağlanmasını protesto ediyor. (Kaynak: mimarlikmuzesi.org)

4. Tayyare Şehitleri Anıtı

Türk Havacılık Tarihinin ilk şehitleri Fethi, Sadık ve Nuri Beyler için 1914 yılında yaptırılmıştır. (İstanbul-Fatih-Saraçhanebaşı)

5. Zihni Paşa Camii

Osmanlı Devlet Adamı Mustafa Zihni Paşa kendi adına Vedat Bey'e bu camiyi inşa ettirmiştir. Erenköy'de yer almaktadır.

6. İzmit Saat Kulesi

Sultan 2.Abdulhamid'in tahta çıkışının 25.yılı sebebiyle yaptırılmıştır. Bazı kaynaklarda mimarı İzmitli Mihran Azaryan olarak geçmektedir.

7. Ankara Palas Konukevi

Ankara Ulus'ta yer alan bina 1924'te inşa edilmiştir. Vedat Tek tarafından yürütülen proje Mimar Kemalettin Bey tarafından tamamlanmıştır. Halen Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Devlet Konukevi olarak hizmet vermektedir.

8. Bursa Kazım Emin Tütün Deposu

9. İkinci TBMM Binası (Halk Fırkası Mahfeli)

Ankara Ulus'ta yer alan bina 1960 yılına kadar aktif olarak kullanılmıştır. Halk Fırkasının toplantı yeri olarak inşa edilen binanın işlevi değiştirilerek Meclis olarak kullanılmıştır. Mustafa Kemal Paşa'nın meşhur meclis çıkışı fotoğrafındaki binadır. Günümüzde Cumhuriyet Müzesi olarak hizmet vermektedir.

10. Rüştü Paşa Apartmanı

Beyoğlu İstiklâl Caddesi 334 numarada bulunan Rüştü Paşa Apartmanı

11. Cemil Topuzlu Köşkü

Bazı kaynaklar Alexandre Vallaury tarafından tasarlandığını söylese de genel kanı Vedat Bey'in mimarı olduğu yönündedir. Köşk Kadıköy'ün Çiftehavuzlar semtinde yer alır. 1997'de Şadan Kalkavan tarafından satın alınmıştır.

12. Posta ve Telgraf Nezareti (Büyük Postane)

1909 tarihinde tamamlanan yapı Türkiye'nin en büyük postane binasıdır. Sirkeci'de yer alan bina halen PTT Avrupa Yakası başmüdürlüğü binası olarak kullanılmaktadır.

13. Hobyar Mescidi (Büyük Postane Camii)

Fatih döneminde Hoca Hobyar tarafından 1473 yılında yaptırılmış, zamanla eskiyen ve harap olan cami Vedat Tek tarafından 1907 yılında tekrar tasarlanarak inşa edilmiştir. Sirkeci'de yer alır.

14. Haydarpaşa Vapur İskelesi

Kesin olmamakla beraber 1915-1918 yılları arasında Haydarpaşa Tren Garı'nın hemen ön kısmına inşa edilmiştir. İskele üzerindeki çiniler son dönem ustalarından Mehmet Emin Bey'in eseridir. Avrupa Yakasından gelen vapurlar Kadıköy iskelesine varmadan önce Haydarpaşa iskelesine uğramaktadır. Restorasyon sebebiyle iskelenin kullanımına ara verilmiştir.

15. Şark (Nemlizade) Tütün Deposu

Yapıldığı dönemde (1925) tütün deposu olarak kullanılan bina yakın zamanda restore edilerek Türkiye'nin önde gelen holdinglerinden birine satılmıştır ve halen holding genel merkezi olarak kullanılmaktadır.

16. Fatih Belediye Binası

Mimarı birçok kaynakta Vedat Tek olarak geçmektedir. Yakın döneme kadar kullanılan bina günümüzde bir vakıf üniversitesi tarafından kullanılmaktadır. İstanbul'un Fatih ilçesinde yer alır.

17. Sütlüce Mezbahası (Haliç Kongre Merkezi)

Sütlüce'de bulunan bina yapıldığı 1920'den 1985'lere kadar İstanbul'un en büyük et kesim ve dağıtım merkezi olarak kullanıldı. Haliç'te büyük kirliliğe yol açan mezbaha yakın dönemde büyük bir restorasyona alınarak 2009 yılında Haliç Kültür ve Kongre Merkezi olarak hizmete açıldı.

18. Vedat Tek'in Evi

Nişantaşı Valikonağı Caddesinde bulunan bu bina Vedat Bey'in kendi için tasarladığı evidir. Uzun süre bu evi kullanmıştır. Ayrıca kendisi için Büyükada'da da bir ev inşa ettirmiştir.

19. Mesadet Han (Liman Hanı)

Mimar Vedat Bey Harbiye Nezareti Başmimarı iken Sultanın çocukları için Mesadet Hanı inşa etmiştir. Bina Liman Hanı olarak da bilinir ve Sirkeci'de yer alır.

20. Zeynep Hanım Konağı

Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın kızı Zeynep Kamil Hanım'ın adına yapılmıştır. Fatih'te bulunan bina daha sonra Darülfünun'a devredildi. 28 Şubat 1942'da çıkan yangında tamamen yok oldu. Yerinde şuan İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi bulunmaktadır.