Yirmilik dişiniz çıkarken yaşadığınız o ağrılı günleri hatırlıyor musunuz? Belki de hala çıkmadı ya da hiç çıkmayacak. Bazılarımızda bir tane bile görülmezken, bazılarımız dört bir yandan çene savaşı veriyor. Peki ama neden varlar? İnsan vücudunun bu gereksiz gibi görünen dişleri aslında bir zamanlar çok işe yarıyordu. Gelin bakalım...
Her yetişkinde toplam 32 kalıcı diş bulunur ve yirmilikler, bu dişlerin en son gelen üyeleridir. Bebeklikte çıkan 20 süt dişi düşer, ardından 6 yaşında ilk azı dişleri, 12 yaşında ikinci grup gelir. Son olarak da sürpriz misafirler gibi en arkadan yirmilik dişler belirir.
Ancak bu dişler, doğduğumuz anda aslında kafatasımızın içinde, henüz çıkmaya hazır olmayan halde zaten vardır. Bazı insanlar hiç çıkmadan yaşar, bazılarınınkiler gömülü kalır, kimilerinde ise birer birer ortaya çıkar.
Sert etler, çiğ sebzeler, kabuklu yemişler... Bunların hepsini parçalamak için daha fazla diş gücüne ihtiyaç vardı. İşte bu yüzden yirmilik dişler, evrimsel olarak ekstra çiğneme kuvveti sağlamak için vardı.
Yani yirmilik dişler, modern hayatta 'gereksiz' gibi görünseler de geçmişte insanların hayatta kalmasına yardımcı oluyordu. Ancak zamanla hem yediklerimiz yumuşadı, hem de çene yapımız küçüldü. Beynimiz büyüdükçe kafatasında çeneye ayrılan alan azaldı. Sonuç? Bu dişler çeneye sığmamaya başladı.
Gelecekte tıpkı apandis gibi tamamen işlevsiz ve hatta ortadan kalkmış olabilirler. Ancak şu anki durumda çoğu insanda hala en az bir yirmilik diş çıkıyor.
Hatta bir araştırmaya göre 25 yaş üstü bireylerin %53'ünde en az bir yirmilik diş çıkmış durumda. Üstelik erkeklerde kadınlara kıyasla daha yaygın görülüyor. Görünürde olmasalar bile, dişler aslında çene kemiğinizin altında sessizce bekliyor olabilir. Röntgenle kolayca tespit edilebiliyorlar.
Dişin çıkacak yeri olmadığı için çarpık şekilde çıkabiliyor, diğer dişleri itebiliyor ya da tamamen gömülü kalıyor. Gömülü yirmilikler, bazen yüzeye çıkanlardan bile daha büyük sorunlara yol açabiliyor. Ağrı, enfeksiyon, iltihaplanma, yan dişlerin zarar görmesi ve çene bozuklukları gibi birçok soruna davetiye çıkarabiliyorlar.
Doktorlar çoğu zaman yirmilik dişin gelecekte problem yaratmasını beklemeden, önlem amacıyla dişi çektirmeyi öneriyor. Özellikle ortodontik tedavi (örneğin tel takma) öncesinde, bu dişlerin sonradan çıkıp diş dizilimini bozmasını engellemek için erken çekim tercih ediliyor.
Bu yüzden diş hekimleri, ergenlik döneminin sonlarında mutlaka bir değerlendirme yapılmasını tavsiye ediyor. Ancak her cerrahi müdahalede olduğu gibi yirmilik diş çekiminde de riskler var. Bu nedenle çekim kararı alınmadan önce diş hekiminizle detaylı bir görüşme yapmak önemli. Eğer çekilmezse, bu dişlerin düzenli şekilde takip edilmesi gerekiyor çünkü zamanla daha fazla sorun çıkarma ihtimalleri artıyor.
En sağlıklı sonuç için diş hekiminize danışmanızı tavsiye ederiz..