Çocuğunuza temizlik alışkanlığını kazandırmak için ilk ve en önemli tavsiye, buna bebeklikten başlamanızdır. Çünkü ne kadar geç başlarsanız, çocuğunuzun bu alışkanlıkları kazanması o kadar zor olacaktır.
Ortalama 2 yaşından itibaren, çocuklar kirli ve temiz kavramlarını öğrenmeye başlar ve taklit ederek de bazı davranışları rahatça sergileyebilir.
Bu durumda ebeveyn olarak da sizin yapmanız gereken sabırlı olmak ve doğru hamleler yapmak.
Peki nedir bu doğru hamleler? Sırasıyla bakalım.
Eğer siz, yemekten önce ellerinizi yıkamıyorsanız, uyumadan dişlerinizi fırçalamıyorsanız, çocuklarınızdan bunu beklemeyin çünkü yapmayacaklardır.
Yapmanız gereken en önemli şey, iyi bir rol model olmak. Bu yüzden çocuklarınız için kullandığınız kelimelere ve en önemlisi davranışlarınıza çok dikkat etmelisiniz. Çünkü çocuklar özellikle 0-3 yaş döneminde çok iyi gözlem yaparlar ve anne babalarını taklit etmeye de bayılırlar.
Evet, küçük çocuklar etraftayken temizlik yapmak hiç kolay değil. Hatta bununla ilgili yabancı bir deyim bile var.
'Çocukla temizlik, kar yağarken karı küremeye benzer.'
Çok da doğru zira siz bir tarafı toplarken, diğer taraftan başka yer dağılacaktır. Çünkü özellikle 4 yaşa kadar olan dönemde çocuklar her şeyi keşfetmek isterler ve öğrenmek için sabırsızlanırlar. Her yeri kurcalamaları, dokunmaları da bu sebeptendir.
Zor olsa da lütfen bu anların tadını çıkarmaya bakın. Çocuğunuzun da size eşlik etmesi için onun da eline bir bez ya da mop verin.
Hem ona güvendiğiniz için kendini iyi hissedecektir. Hem bir sorumluluk almayı öğrenecek ve çokça da eğlenecektir. Böylece küçük yaştan temizliğin güzel ve keyifli bir şey olduğu algısı oluşacaktır.
Çünkü 0-3 yaş arası çocuklar için her şey aslında bir oyundan ibaret. Oyun oynamak yerine, onu temizliğe ikna etmek neredeyse imkansız. Ama temizlik, bir oyuna dönüşürse işte o zaman işiniz kolay.
Mesela, oyuncakları toplarken bir şarkı söyleyin, hep aynı şarkı olsun. Şarkıyı beraber eğlenerek söylerken bir yandan da beraberce oyuncakları toplayın. Bir süre sonra bu eğlenceli oyunu tek başına da oynamak isteyecektir. 😃
Sizin tek yapmanız gereken, biraz sabırlı olmak ve de çocuğunuza iyi bir 'oyun arkadaşı' olmak.
Tek seferde tek görev verin. Ve bu görev çok açık ve net olsun. Okul öncesi çağındaki bir çocuğa 'git ve odanı topla' demek çok büyük yük gelebilir.
Onun yerine,'bebeklerini lütfen sepete koyar mısın?' gibi net görevler verirseniz, çocuğunuz hem onu hemen yapacak hem de görevi hızlıca tamamlamanın gururunu yaşayacaktır.
Çocuğum daha çok küçük yapabilir mi diye düşünmeyin. Emekleyen bir bebek bile ne yapacağını anladıktan sonra oyuncağını gösterilen kutuya atabilir.
Mesela, bu şarkı bitmeden en çok oyuncağı kim toplayacak gibi yarışmalar düzenleyebilirsiniz.
Veya renkli, eğlenceli, çocukların gönlünü çalacak temizlik malzemeleri alabilirsiniz. Mesela ses çıkaran ördekli bir sünger, mis kokulu bir vücut kremi, ışıklı bir diş fırçası hangi çocuğun hoşuna gitmez ki?
Çocukların okul çağına gelene kadar, kendi üstünü veya kirlettiği bir yeri yardım almadan, tam anlamıyla temizlemesi elbette mümkün değildir. Ancak tüm işi anne babanın yapması da doğru değildir. Çünkü çocuk bu şekilde hem bir şey öğrenemez, hem de ileride de 'nasıl olsa annem ya da babam yapar' diye düşünür.
Bu yüzden, çocuğunuza temizlik alışkanlığı kazandırmak istiyorsanız eğer; kendi başlarına yapabildikleri kadarını yapmalarına izin verin.
Dişlerini mi fırçalayacak? 'Sen düzgün yapamazsın olmaz' demeyin. Bırakın fırçalasın.Yeterli fırçalamadığını düşünüyorsunuz ve haklısınız da. Ama bunun da bir yolu var. O fırçalamayı bitirdikten sonra siz alın fırçasını, 'Çok güzel fırçaladın aferin, şimdi sıra annede' diyerek siz de üstünden geçin.
Bir çocuğun yaptığı işi düzeltirseniz, çocuğa şu mesaj gidecektir: 'Yaptığın iş kötü oldu, beceremedin.' Bunu sürekli hale getirirseniz de, cesaretleri kırılacak ve işi ileride mutlaka üzerinize yıkacaklardır.
Öncelikle çocuğunuza yapabileceği kapasitedeki işleri verin. Ona nasıl yapılması gerektiğini öğrettiğinizden de emin olun.
Abartıdan kaçının.
Onun bir çocuk olduğunu ve çocukların ancak üstünü başını kirleterek , mutlu ve sağlıklı bir şekilde büyüyebileceğini unutmayın.
Sürekli 'Dur yapma, üstün kirlenecek' diyerek çocuğunuza engel konulmuş hissi verebilirsiniz.
Çocuğunuzun üstü kirlenmesin diye sulu boya yapmasına engel olursanız mesela, temiz olmak için yapılması gereken her şeyi itici bulabilir.
Veya hiç gerek yokken bile sürekli ellerini yıkamaya zorlarsanız, el yıkamaktan nefret edebilir. Ya da ilerde temizlik takıntılı olabilir.
Çocuğunuza temizlik alışkanlığını doğru bir şekilde verebilmek için ölçülü olmaya gayret edin.
Çocuğunuzu tehdit etmeyin. 'Şimdi banyoya girmezsen sana çok sevdiğin o oyuncağı almam' tarzı cümleleri kurmamaya özen gösterin.
Onun yerine işleri eğlenceli hale getirin. Örneğin, 'Hadi gel beraber odanı toplayalım. Ben sana odanı toplarken yardım edeyim sen de bana kek yaparken yardım et. Kocaman çikolatalı bir kek yapalım beraber.' ya da 'Ellerini yıkadıysan haydi gel de bebeklerinle evcilik oynayalım.' gibi olumlu cümleler kurarsanız, çocuğunuz keyifle dediklerinizi yapacaktır.
Ailelerin en çok zorlandıkları konulardan biri de, çocuklarına bezi bıraktırtmak. Bazı çocuklar 18 aylıkken bırakır bezi, bazısı 4 yaşında bırakır. Çocuğunuz hazır olduğunun sinyallerini zaten size verecektir. O sinyallerden önce onu zorlamak hem sizi hem de çocuğunuzu strese sokacağı gibi, normalde çok kısa sürede çözeceğiniz bir konu için belki yıllarca uğraşmanıza sebep olacaktır.
Tuvalete gitmeyi eğlenceli bir hale getirin. Baskı kurmadan, şarkı söyleyerek, hikaye okuyarak başlayabilirsiniz oturma nöbetlerine.
Tuvalet sonrası temizlikte ise poposunu temizlemeyi öğrenmesi için yaşının küçük olduğunu düşünmeyin. Evet tam olarak doğru silemez ama nasıl sileceğini öğrenebilir. Siz güzelce sildikten sonra ona da öğretin. O da denesin. Böylece siz ilk yapacağınız için hem temizlik tam olacak, hem de çocuğunuz uygulamalı olarak da öğrenmiş olacaktır.
Çocuğunuzun yapabileceğinden fazlasını istemeyin de beklemeyin de. Bu hem yapamayacağı için çocuk da özgüven kaybına yol açacaktır, hem de sizi strese sokacaktır.
Aşağıda yol göstermesi için yaş gruplarına göre çocukların yapabileceklerini listeledik. Ancak unutmayın her çocuk özeldir ve her çocuğun gelişimi farklıdır. Siz çocuğunuzu en iyi tanıyan kişi olarak, gelişimine göre değerlendirin lütfen.
Çocuğunuzun yaşına ve gelişimine göre davranmanız çok önemlidir.
Kelimelerin gücüne inanın. Kuracağınız bir cümle, sadece bir kelime yüzünden, çocuğunuzda baskı hissi veya kendini bir güç savaşında hissetme yanılgısı yaratabilir. Bunun sonucu da elbette sizinle inatlaşma ile devam edecektir.
Örnek vermek gerekirse, 'Odanı toplaman lazım, anlaşıldı mı' demek yerine; 'Hadi bakalım, odanı toplama vakti. Sen şu legoları kutuya koymaya başla, ben de bebeklerini toplamana yardım edeyim' demeniz çok daha uygun olacaktır.
doğrumu davranıyrm die okudumda baya iyimişim😊