Çocukluğumuzda ya da ilk gençliğimizde okuduğumuz bazı kitapların, yetişkinlik yaşantımızdaki edindiğimiz karakter üzerindeki etkisi büyüktür.
Bu kitaplardan bazıları ise aslında çocuk edebiyatı kavramını da hayli aşan usta işi eserlerdir ve her çocuğun duygu ve hayal dünyasının büyük kazanımlar elde etmesinde önemli bir işleve sahiptir.
Böylesi bir niteliğe sahip olduğunu düşündüğümüz, 19 yapıtı sizin için derledik dostlar. İyi okumalar diliyorum, kitabınız bol olsun!
Yazarlıkta karar kılıncaya kadar, boks antrenörlüğünden ressam ve heykeltıraşlara modellik yapmaya, muz plantasyonlarında hamallıktan gece kulüplerinde garsonluğa kadar çeşitli işlerde çalışan Jose Mauro de Vasconcelos'un başyapıtı Şeker Portakalı, 'günün birinde acıyı keşfeden küçük bir çocuğun öyküsü'dür.
Çok yoksul bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen, dokuz yaşında yüzme öğrenirken bir gün yüzme şampiyonu olmanın hayalini kuran Vasconcelos'un çocukluğundan derin izler taşıyan Şeker Portakalı, yaşamın beklenmedik değişimleri karşısında büyük sarsıntılar yaşayan küçük Zeze'nin başından geçenleri anlatır. Vasconcelos, tam on iki günde yazdığı bu romanı 'yirmi yıldan fazla bir zaman yüreğinde taşıdığını' söyler.
Charlie; annesi, babası, iki ninesi ve iki dedesiyle, büyük bir kentin bitiminde, küçük bir tahta barakada yaşamaktadır. Yoksuldurlar. Charlie çikolataya bayılır, ama alacak parası yoktur. Biriktirilen parayla, yılda bir kez, küçük bir çikolata girer evlerine.
Bu büyük kentte, Charlie'lerin evinden bile görülen, kocaman bir çikolata fabrikası vardır; dünyanın en ünlü çikolatalarını üretir. Günlerden bir gün, fabrikanın sahibi Bay Wonka, imparatorluğunu devredeceği bir varis seçmek için yarışma düzenlediğini açıklar; Charlie de adaylardan biridir...
'Hoşça git,' dedi tilki. 'Vereceğim sır çok basit: İnsan ancak yüreğiyle baktığı zaman doğruyu görebilir. Gerçeğin mayası gözle görülmez.' Küçük Prens unutmamak için tekrarladı: 'Gerçeğin mayası gözle görülmez.'
Küçük Prens'ten hepimizin alacağı dersler var.
Alice nehir kenarında ablasının dizi dibinde yarı uyur yarı uyanık, acaba kendime papatyalardan bir taç mı yapsam derken, telaşla yanından yeleği ve köstekli saatiyle kim bilir nereye yetişmeye çalışan pembe gözlü beyaz bir tavşan geçer.
Tavşanın peşinden hızla koşmaya başlayan Alice, tavşan deliğinden geçerek bambaşka bir dünyaya merhaba der. Alice, Harikalar Diyarı'nda meraklı bir yolculuğa çıkarken, biz de zihnindeki acayip dünyayla tanışırız.
Momo karşısındakileri, aptal insanların bile aklına parlak düşünceler getirtecek şekilde dinlerdi... Momo'nun yanında oynanan oyunlar başka hiçbir yerde oynanamazdı. Yaşanılan gün içinde çok büyük bir sır vardır. Bu büyük sır zamandır.
Onu ölçmek için saatler ve takvimler yapılmıştır, ama bunlar hiçbir şey ifade etmez. Herkes çok iyi bilir ki, bazen bir saatlik süre insana ömür kadar uzun gelirken, bazen de göz açıp kapayıncaya kadar geçip gider. Çünkü zaman, yaşamın kendisidir. Ve yaşamın yeri yürektir. Bu gerçeği hiç kimse duman adamlardan daha iyi bilemezdi...
Kızılderili Joe'nun hazinesinden kendisine düşen payı alan Huck, ayyaş babasından kurtulmak için bir yol aramaya başlar. Babası, parayı kendisinden çalmaya kalkışacaktır.
Sonunda Huck, herkesi, öldürülmüş olduğuna inandıracak bir yol bulur ve kasabadan kaçar. Yolda zenci köle Jim'le karşılaşır. Birbirlerine yardım etmeye karar verirler; ancak iki insan avcısı, zenciyi tuzağa düşürüp yakalar ve Jim'i, Tom Sawyer'ın teyzesine satarlar.
Oliver Twist, düşkünler evinde dünyaya gelmiş ve yetim kalmış bir çocuktur. Daha fazla yemek isteme cesaretini gösterdiği için düşkünler evinden kovulur ve bir cenaze levazımatçısının yanına girer.
Orada da kötü muamele görünce kaçar, ama bu kez de yankesici Fagin ve çetesinin eline düşer. Yeraltı dünyasının acımasız ortamında korkunç Fagin’in pençesinden kurtulmak için akıl almaz serüvenlere atılan Oliver’ı hiç ummadığı bir gelecek beklemektedir...
'Bir gün beni kenara çekmiş ve gözümü dört açıp, 'tek bacaklı bir denizci'yi görür görmez ona haber vermem karşılığında her ayın ilk gün dört gümüş peni vaat etmişti. Bu kişinin nasıl rüyalarıma girdiğini anlatmama gerek yoktur sanırım. Fırtınalı gecelerde, rüzgar evin dört bir yanında uğuldarken ve dalgalar var güçleriyle kıyıda ve kayalıklarda patlarken, bin olarak çıkardı karşıma.
Bacağı bazen dizinden kesik olurdu, bazen kalçasından. Bazen de tek bacağı gövdesinin orta yerinden fırlayan korkunç bir canavara dönüşürdü. Ama tek bacaklı denizciden korkmama rağmen, kaptanın kendisinden, onu tanıyan herkesten daha çok korkardım.
Phileas Fogg, kimsenin hakkında hiçbir şey bilmediği zengin ve kibar bir İngiliz beyefendisidir. Son derece düzenli bir hayat sürmesi, titiz ve dakik yaşayan biri olmasıyla ünlüdür.
Bir gün, üyesi olduğu “Londra Bilim Kulübü”nde, gerçekleştirilmesi imkânsız gibi görünen bir konuda, servetini ortaya koyarak iddiaya girer: Dünyanın çevresini 80 günde dolaşacaktır, hem de hava yolu kullanmaksızın, önceden hiçbir ayarlama ve planlama yapmaksızın...
Matilda, kitap okumaya karşı doyulmaz bir iştahı olan çok zeki, olağanüstü bir kızdır. Üç yaşına geldiğinde evdeki gazete ve dergileri inceleyerek kendi kendine okumayı öğrenmiştir. Dört yaşına geldiğinde köy kütüphanesindeki tüm kitapları bir çırpıda bitirmiştir. Anne-babası Bay ve Bayan Wormwood ise onun işe yaramaz bir baş belası olduğunu düşünmektedir.
Onların yalnızca televizyon izlemekle ve insanları aldatarak para kazanmakla ilgili olduklarını gören Matilda, anne-babasını cezalandırmaya karar verir. Kendisine her kötü davrandıklarında şu ya da bu şekilde buna bir karşılık verecektir.
Bu zeki, sevimli küçük kız çok geçmeden doğaüstü güçleri olduğunu da keşfedecektir. Bu güçler yalnızca evde değil, Matilda ve sınıf arkadaşlarının gelmiş geçmiş en korkunç başöğretmen olan Bayan Trunchbull'la başa çıkarken de çok işine yarayacaktır.
'Ne İstiyorsan Onu Yap!'
Fantazya'nın sınırsız güç simgesinin üzerinde bu yazı vardı. Ama Bastian bu tümcenin gerçek anlamını ancak uzun, güçlüklerle dolu aramalardan sonra öğrendi...
'Evren her şeydir,' dedi Kumkurdu. 'Var olan her şey! Burada ve şimdi, o zaman ve orada. Aydınlık ve karanlık, galaksiler ve yıldızlar, gezegenler, kuyrukluyıldızlar, trampetler ve kartallar ve ayılar ve bazen, bir pantolonun cebinde duran tozlu, kırmızı şekerlemeler...'
Kış ortasında bir akşam vaktiydi. Denizin en derin yerinde, yaşlı mı yaşlı bir balık nine sayıları on iki bini bulan çocuklarıyla torunlarını çevresine toplamış, onlara bir masal anlatıyordu...
Durgun denizin minik dalgacıkları üzerinde, güneşin altın gibi ışıldadığı pırıl pırıl bir sabahtı. Sahilden bir mil uzaklıkta, denizi kucaklarcasına ilerleyen bir balıkçı teknesi, martılara kahvaltı zamanının geldiğini haber veriyordu. Binlerce martı, bir lokma yiyecek için mücadeleye girişmişti bile. İşte zor bir gün daha başlıyordu.
Çocuk Kalbinin başlıca amacı, yarının büyükleri olacak çocuklarımızı 'iyiye - güzele - doğruya ' yöneltmek ve onları 'iyi insan - iyi vatandaş ' olarak aileye , topluma ve insanlığa kazandırmaktadır.
Almanya'nın Hamburg kentinin eski mahallesinde küçük bir ev; masanın üzerinde çözülmeyi bekleyen şifreli bir yazı duruyor. Genç Axel'in amcası jeolog ve maden bilimci Profesör Otto Liedenbrock, az önce bu şifreli pusulayı el yazması eski bir kitabı karıştırırken bulmuştu.
Bu küçücük kâğıda şifrelenen not, Profesör Liedenbrock için, dünyanın merkezine doğru yolculuğun sır perdesinin aralanması anlamına geliyordu. Amcasının manevi kızı Grauben'e âşık olan Axel'in, sonuç vermeyeceğini bile bile, 'magmaya doğru yolculuk bizi eritmez mi' yolundaki itirazına bilime âşık Profesörün yanıtı, 'Riski göze almayanlar, başarılara imza atamazlar' olacaktı.
'Dağın yamacında, seyrek ağaçların ortasında bulunan düzlükte, bir kır köşkü görünüyordu. Koyu kurşuni renkteki girintili çıkıntılı kayalar, bu küçük evi kuzey rüzgarına karşı koruyordu.
Ön tarafta, dar bir otlak şeridi, dağın birden bire dikleşen noktasına kadar tatlı bir meyille iniyor; biraz ötede bodur cılız çamların altında kayboluyordu...'
'Herhâlde beni tuhaf bir kuşa benzetmişlerdi. Belki de onların gözünde, masallardan çıkıp gelmiştim ben, ne yapacağımı kestiremeden, köyün üstünde öylece, kendi hızımın içinde kaybolmuşçasına uçup duruyordum.
Ola ki başka bir masala gidecektim ama, henüz o masal yaratılmamıştı. Bu yüzden, oralarda oyalanıp vakit geçiriyordum. Hiç kuşkusuz, beni anlatacak olan masal söylenir söylenmez uçup gidecektim.'
Nemecsek, Boka ve Pál Sokağı'nın öbür çocukları 1907 yılında Budapeşte'nin yoksul Józsefváros semtinden yola çıktılar. Bugün artık bütün dünyada tanınıyorlar. Bugüne kadar her yaştan milyonlarca insan onların dokunaklı hikâyesini okudu; tıpkı Budapeşteli çocuklar gibi onlar da Boka'nın cesaretine hayran oldu, Nemecsek'in ürkek ama kararlı kahramanlığı karşısında gözyaşlarını tutamadı.
Denizler Altında Yirmi Bin Fersah - Jules Verne. Bu kitabı annem bana ilk okuduğunda aklıma koymuştum: Mutlaka Natilius gibi bir denizaltının kaptanı olacaktım (Vazgeçtim.). Harika bir kitaptı.
Çocuklarımıza bırakacağımız, zengin bir kitap arşivimiz olsun. Küçüklüklerinde biz okuyalım onlara hatta (Eminim, o çocuk kitaplarından at kadar insanlar olan bizlerin bile çıkaracakları ve hatırlamaya ihtiyaç duyduğumuz bi' sürü şey vardır). Büyüyüp de bizi özlediklerinde, bizim sesimizi duysunlar her kitap okuduklarında. Daha büyük bi' miras, belki sayılıdır. :) Liste çok iyi...
ilginç bir şekilde bazı ülkelerde Jules Verne'nin romanları yanlızca çocuklar tarafından okunuyor. Aslında kendisi yetişkinler için yazmıştır.