Çocuğuna harçlık verirken, kafasında bin türlü tilki dolaşan ebeveynler çok. Ya verdiğim parayı yararlı olmayan şeylere harcarsa ya şımartırsam gibi. Ama bilin bakalım ne var? Çocuğunuza düzenli harçlık vermek, aslında hayat boyu yanında taşıyacağı finansal alışkanlıkların temelini atmaktır.
Elbette bu süreçte rehberlik şart ama doğru yönlendirmeyle o küçük harçlıklar, çocuğunuzun hayatında büyük kazanımlara dönüşebilir. Peki bunlar nelerdir? Hadi beraber öğrenelim.
Para harcamak kolaydır ama kazanmak zordur. Çocuklar belirli zaman aralıklarıyla belirli miktarda harçlık alıp bunu istedikleri gibi kullandıklarında, paranın sonsuz olmadığını, planlamaları gerektiğini deneyimleyerek öğrenir. Bu da onlara bir şeye sahip olmak için bedel ödemek gerekir fikrini çok erken yaşta kazandırır.
Çocuklar istedikleri şeyi hemen almak ister, bu çok doğal. Ama harçlığı biriktirerek daha büyük bir şeyi alabileceğini öğrenen çocuk, sabretmenin de bir değeri olduğunu fark eder. Bu da onları ileriki yaşlarda impulsif harcamalardan koruyan çok kıymetli bir davranış haline gelir.
Düzenli harçlık, çocuğa ayarlama yapma alışkanlığı kazandırır. “Bu hafta bunu üçüncü çikolatayı alırsam, haftaya dondurma yiyemem” gibi basit planlamalarla başlayan bu düşünce yapısı, zamanla yerini bütçe yapma becerisine bırakır.
Kısıtlı bir harçlıkla her şeyi almak mümkün değildir. Bu yüzden çocuk kendi ihtiyaçları ve istekleri arasında seçim yapmak zorunda kalır. Bu oyuncağı mı alayım, yoksa sinemaya mı gideyim? sorusu, onun öncelik belirleme ve karar verme becerilerini geliştirir.
Harçlık, ebeveynin müdahalesinden uzak bırakıldığında çocuk, parasıyla yaptığı tercihlerin sonuçlarını yaşar. Bu, sorumluluk alma duygusunu ciddi anlamda güçlendirir. Paranı neye harcadın? sorusuna maruz kalan, zamanla kendine sormaya başlayan bir çocuk, gelecekte de finansal kararlarını daha bilinçli verir.
Kendi nelirlediği hedefleri için harçlığının belli bir kısmını biriktirmeye alışan çocuk belki de hayatının en değerli alışkanlıklarından birini kazanmış olur. Küçük hedefler için birikim yapmaya başlarsa, ilerleyen yaşlarda daha büyük hedeflere ulaşmak için sabırlı ve planlı davranmayı da öğrenir.
Yanlış bir harcama yaptığında, bir sonraki hafta istediği şeye ulaşamayan çocuk, bu durumdan ders çıkarır. Ebeveyn olarak bu süreçte Bak ne dedim ben sana demek yerine onun düşünmesini ve sonuçları görmesini sağlamak çok daha öğretici olur.
Düzenli harçlık alan çocuk, bir süre sonra kardeşine, evbeveynlerine ya da çok sevdiği arkadaşlarına kendi parasını biriktirerek ufak hediyeler almaya, veya parasını paylaşmaya başlayabilir. Empati ve dayanışma duygusu gelişir.
Harçlıkla alışveriş yapan minikler, her şeyi almabilme özgürlüğü olmadığını çok çabuk öğrenir. O yüzden markette ya da sosyal medyada sürekli karşısına çıkan reklamlara daha bilinçli yaklaşır.
Bir gün iş hayatına atıldığında maaş almak ona yabancı gelmez. Çünkü yıllardır eline düzenli olarak para geçiyor ve onu yönetmeye alışkın. Yani maaş şoku yaşamaz, hemen harcayayım refleksi yerine nasıl kullanmalıyım? sorusuyla hareket eder.
Kendi harçlığıyla bir şey alan çocuk, o eşyaya daha çok değer verir. Bunu ben aldım diyebilmek, ona hem sahiplenme duygusu hem de karar verme gücü kazandırır. Bu da genel anlamda özgüveni destekler.
En temelde şunu öğrenir: Para kazanmak kadar onu yönetmek de önemlidir. Ne kadar harcadım, ne kadar kaldı, biriktirsem mi gibi sorular sormayı öğrenen bir çocuk, finansal farkındalığını küçük yaşta geliştirir. Bu sorular büyüdükçe hayatın merkezine yerleşir.
