Hem sağlığımızı hem de ilişkilerimizi etkileyen cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlar hakkında doğru bilgiye sahip olmak çok önemli. Bu yazımızda, CYAE'lerin ne olduğunu, nasıl aktarıldığını, belirtilerini, yanlış bilinenleri ve korunma yollarını anlattık. İşte detaylar!
Otuza yakın farklı mikroorganizma cinsel temasla aktarılabiliyor ve cinsel birliktelik sonucu sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Bu enfeksiyonlar arasında en yaygınları ise genital siğil, uçuk, HIV/AIDS, klamidya, bel soğukluğu ve frengidir.
Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlar en sık korunmasız cinsel ilişkiyle aktarılır. Ayrıca enfekte kan, ortak iğne kullanımı ve anneden bebeğe doğum veya emzirme sırasında da geçebilirler. HIV/AIDS gibi enfeksiyonlar bu yollarla çok kolay yayılabilir. Bu nedenle enfeksiyon riskini azaltmak için korunma yöntemlerinin kullanılması şarttır.
Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonların belirtileri çok farklı olabilir ve bazen fark edilmeyebilir. Genellikle genital siğillerde kabarık kitleler, uçukta içi sıvı dolu kabarcıklar, frengide genital yara görülür. Gonore erkeklerde ağrılı idrar ve beyaz akıntı yaparken klamidya ve trikomonas bazen hiç belirti vermez. Bu farklı belirtiler enfeksiyonun tanı ve tedavi sürecini belirler.
Bu sorunun yanıtı maalesef hayır çünkü bazı enfeksiyonlar belirti göstermeden de aktarılabilir. Bu nedenle düzenli test yaptırmak ve partnerinin sağlık durumundan emin olmak önemlidir. Belirti göstermeyen enfeksiyonlar da aynı derecede aktarıcı olduğundan cinsel birliktelik yaşarken dikkat edilmesi gerekir.
Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlar el sıkışma, öpüşme, ortak tuvalet kullanımı veya aynı havuzda yüzmeyle aktarılmaz. Bu enfeksiyonlar cinsel olarak aktif olan herkesi tehdit eder. Dolayısıyla cinsel yönelim de enfeksiyonun aktarım riskini belirlemez.
Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlar konusunda tek eşli bir ilişkide bile risk vardır. Partnerlerden biri enfekte ise cinsel ilişki yoluyla enfeksiyon aktarılabildiğinden tek eşlilik enfeksiyonlara karşı tam bir güvence sağlamaz. Bundan dolayı partnerlerin düzenli olarak sağlık kontrolleri yaptırması önemlidir.
Bazı cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlar kansere yol açabilir. Özellikle HPV, rahim ağzı, penis, anüs ve orofaringeal kanserlere neden olabilir. HPV aşısı, bu kanserlerin önlenmesinde etkili bir koruma sağlar. Bu nedenle HPV aşısı genç kızlara da erkeklere de öneriliyor.
Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlar tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Örneğin sifiliz birçok iç organı etkileyebilir ve uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Zamanında tanı ve tedavi edilmezse bu enfeksiyonlar hayatı tehdit edebilir. Ayrıca enfeksiyonlar cinsel yaşamı da olumsuz etkiler.
Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlardan korunmak mümkündür! Hatta en etkili korunma yöntemlerinden biri olan prezervatif, doğru ve düzenli kullanıldığında enfeksiyonların aktarım riskini büyük ölçüde azaltır. Prezervatif dışında enfekte partnerle temastan kaçınmak ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak da alınabilecek korunma yöntemleri arasında yer alıyor.
HIV, klamidya, gonore, frengi ve hepatit gibi enfeksiyonlar kan, idrar veya genital bölgeden alınan örneklerle tespit edilebilir. Kadınlar için Pap smear, erkekler için HPV testi de önemlidir. Bu testler enfeksiyonların erken teşhisini sağlar ve tedavi edilebilirliğini artırır. Bu noktada düzenli test yaptırmak enfeksiyonların yayılmasını önlemede kritik bir rol oynar.
Erişimi kolay ve kullanımı basit olan prezervatiflerle enfeksiyon aktarım riski büyük ölçüde azaltılabilir. Prezervatifler doğru kullanıldığında %98 koruma sağlar. Bu nedenle cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlardan korunmak için toplum genelinde prezervatif kullanımının teşvik edilmesi ve korunma bilincinin artırılması gerekir.