Son yıllarda Çinli gençler arasında sessiz ama çok güçlü bir trend yükseliyor: 'Tang Ping', yani 'düz yatmak' ya da 'yatarak yaşamak'. İlk başta kulağa sadece miskinlik gibi gelebilir, ancak aslında bu, modern dünyaya karşı bir çeşit ekonomik ve toplumsal isyan. Peki, bu 'yatarak yaşamak' felsefesi ne anlatıyor?
Gel, birlikte keşfedelim. 👇
Tang Ping, kelime anlamıyla “düz yatmak” demek. Çin’de 2021’de bir internet paylaşımıyla patlayan bu kavram, özellikle aşırı rekabet, düşük maaşlar ve artan yaşam maliyetlerinden bunalmış gençler arasında yayıldı.
Tang Ping'i seçen gençler aslında çalışmaktan değil, çalışmanın bir işe yaramamasından yorulmuşlar. Hayat pahalılığı artıyor, ev almak imkânsızlaşıyor, maaşlar yetmiyor, rekabet acımasız. Bu yüzden “madem emeğimin karşılığını alamıyorum, o zaman neden didineyim?” diyorlar.
Çin’de bir dönem “başarının formülü” olarak pazarlanan 996 modeli var: Sabah 9’dan akşam 9’a kadar çalış, haftada 6 gün. Uzun vadede bu, insanlar üzerinde korkunç bir baskı yarattı. Sosyal hayat bitti, aileye zaman yok, hobi hak getire. Peki karşılığında ne oldu? Ev fiyatları uçmuş, maaşlar aynı, rekabet deli gibi. O yüzden Tang Ping, bu çılgın düzenin bir alternatifi gibi sunuluyor artık. “996 mı? Teşekkürler, ben uzanıyorum” diyor bu gençler.
Tang Ping felsefesi tüketim kültürünü de sorguluyor. Sürekli yeni telefonlar, daha büyük evler, daha lüks tatiller peşinde koşmak yerine; sahip olunanla yetinmek, temel ihtiyaçlara yönelmek var bu anlayışta. Az kazandıkça daha az harcıyorsun, daha az harcadıkça da o kısır döngüden yavaş yavaş çıkabiliyorsun.
Gençler işten çekildikçe ve harcamalarını azalttıkça, ülkedeki tüketim düşüyor. Tüketim düşünce de ekonomi yavaşlıyor. Çin gibi dev bir ekonomide bile bu durum hissediliyor. Yani bu sadece bireysel bir “kafama göre yaşarım” durumu değil; zincirleme şekilde toplumu etkileyen bir değişim.
Çin hükümeti Tang Ping'i pek de hoş karşılamıyor. Bazı sosyal medya platformlarında bu terim sansürleniyor, çünkü “toplumun ilerlemesini engelleyen bir tembellik ideolojisi” olarak görülüyor.
Ama gençler diyor ki:
“Biz tembel değiliz, sadece artık yarışa katılmak istemiyoruz.”
Bugünün gençleri – sadece Çin’de değil, dünyanın dört bir yanında – artık şu gerçekle yüzleşiyor: Ne kadar çalışırsam çalışayım, ev sahibi olamayacağım. Araba almak hayal, aile kurmak ekonomik olarak imkânsız. Hal böyle olunca da insanlar şunu sorguluyor: “Ben ne için bu kadar koşturuyorum?” İşte Tang Ping burada devreye giriyor. O beklentilerin hepsini reddedip, daha ulaşılabilir bir hayat tercih ediliyor.
Aslında dikkat edersen bu hissiyat bizde de yok mu? Türkiye’de gençler benzer duygular içinde: düşük maaşlar, yüksek kiralar, geleceksizlik, sürekli artan hayat pahalılığı… “Boşuna mı çabalıyorum?” sorusu burada da çok yaygın. Herkes biraz içten içe Tang Ping’ci olmaya başlamış durumda. Yani bu bir Çin meselesi değil, yeni kuşakların genel bir ruh hâli. Kimse artık eskisi gibi yaşamak istemiyor.
Tang Ping’de hâlâ bir sakinlik, denge arayışı var. Ama “Bai Lan” başka bir şey: “Her şeyi salmak.” Tam anlamıyla “artık hiçbir şey umurumda değil” hâli. Bu, daha derin bir umutsuzluk hali aslında. Tang Ping hâlâ bir direnme biçimiyken, Bai Lan bir tür teslimiyet.
Tang Ping ekonomisi bize şunu hatırlatıyor: herkesin başarı tanımı farklı olabilir. Hayat sadece daha çok kazanmak ya da tüketmek üzerine kurulu olmak zorunda değil. Bazen geri çekilmek, en güçlü duruş olabilir.