Cihannüma, Türk coğrafya tarihinde bir dönüm noktası olarak görülen eserdir. Klasik devrin biterek modern devre geçiş yapıldığı zamanlarda kaleme alınmıştır. Cihannüma ilk kez 1648 yılında yazılmıştır. Cihannüma kelime anlamı olarak 'yeryüzündeki şeyleri gösteren harita' anlamına gelir. Peki Cihannüma kimin eseridir, konusu nedir?
Gelin birlikte inceleyelim...
Cihannüma, yeryüzü olaylarını, kıtaların oluşumunu, bazı ülkeler hakkında bilgileri, coğrafik özellikleri konu edinen bir eserdir.
Cihannüma'nın ilk kısmı önsöz ile yani bir mukaddime ile başlar. Mukaddime bölümünde besmele ve dualara yer verilmiştir. Ardından yeryüzü, okyanuslar, kıtalar hakkında detaylı bilgiler verilir.
Eserin ikinci bölümünde ise Endülüs, Bosna, Macaristan ve Rumeli hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Bu bölgelerde görülen toprak türleri, iklim türleri, bitki çeşitliliği hakkında o zamanın bilgisine yer verilmiştir. Ancak yazarın bilmediği diğer ülkeler hakkında Cihannüma'da herhangi bir bilgiye rastlanmaz.
Cihannüma, Katip Çelebi'nin eseridir. Katip Çelebi, eserlerini gidip gördüğü yerlerde kaleme almıştır. Cihannüma'yı da Girit Seferi sırasında yazmaya karar vermiştir. 1648 yılında yazımına başlanan Cihannüma'nın yazımına 1657 yılına kadar devam edilmiştir.
Katip Çelebi, 1657 yılında vefat emiştir. Cihannüma'yı ise tamamlayamadığı düşünülmektedir. 1732 yılında ise İbrahim Müteferrika bu esere eklemeler yaparak yeniden yayınlamıştır.
İbrahim Müteferrika, Osmanlı Matbaacılığı'nın öncüsü kabul edilir. Müteferrika, esere toplam 325 sayfa ekler. Ayrıca eserin sonundaki haritaları da kendisi eklemiştir.
Cihannüma'da coğrafi özellikler çeşitli ülkeler ve kıtalar bazında anlatılmıştır. Aynı zamanda iklim türleri, sıcaklık, hava olayları da modern bilgiler ışığında okuyucuya aktarılmıştır.
Katip Çelebi ayrıca coğrafya ilmine neden daha fazla önem verilmesi gerektiğini de açıklamıştır. Bu gibi eserlerin okunarak insanların seyahat etmeden bile yeryüzü hakkında bilgi sahibi olabileceklerini dile getirmiştir.