Dünyanın tek doğal uydusu Ay ile ilgili birçoğumuzun bilmediği ve belki de bilim kurgu filmlerinde bile görmediği, Royal Astronomical Society'nin genel direktör yardımcısı Robert Massey'nin araştırmalarındaki acayip bilgileri sizler için derledik.
Dünyanın tek doğal uydusu Ay ile ilgili birçoğumuzun bilmediği ve belki de bilim kurgu filmlerinde bile görmediği, Royal Astronomical Society'nin genel direktör yardımcısı Robert Massey'nin araştırmalarındaki acayip bilgileri sizler için derledik.
Yaygın olan görüş, Ay'ın proto-Dünya (bugün olduğundan çok daha büyük olan erken evre bir Dünya) ile Mars büyüklüğünde bir nesne arasındaki şiddetli bir olayda oluştuğudur.
Robert Massey'e göre:
'Olaydan sonraki birikinti uzaya fırlatıldı ve ardından Ay'ı oluşturmak için birleşti.'
Modern araştırmalar, Ay'ın proto-Dünya'nın kabuğundan elde edilen malzemeden yapıldığını doğruluyor gibi görünüyor. 'Dev Çarpışma Hipotezi' olarak adlandırılan bu çarpışmanın 4 buçuk milyar yıl önce gerçekleştiğine ve dinozorları yok eden olaydan 100 milyon kat daha büyük olduğuna inanılıyor.
Massey, Ay'ın önceden Dünya'ya şimdi olduğundan, yaklaşık on kat daha yakın olduğunu söylüyor. Gece gökyüzüne baktığınızı ve Ay'ı 10 kat daha büyük gördüğünüzü hayal edin!
Bilgisayar simülasyonları, Ay'ın bugün 384 bin km'ye kıyasla 12-19 kat daha yakın olabileceğini, sadece 20-30 bin km uzaklıkta olabileceğini gösteriyor. Dünyanın dönüşünden ve medcezir dalgalarından gelen enerji aktarımı nedeniyle, Ay her yıl 3,78 cm daha uzaklaşıyor. Bu, tırnaklarınızın uzama hızıyla aynıdır.
Massey:
'Ay'ın yüzeyinde çok fazla toz var ve Apollo astronotları, ay modüllerine/uzay araçlarına tırmandıklarında kıyafetlerini tozla kaplı buldular. Apollo 17 görevindeki bir astronot (Harrison 'Jack' Schmitt) kokusunu baruta benzetti. Toz, bazı astronotlarda bir tür 'ay nezlesine' neden oldu. Hapşırma ve tıkanıklığın ortadan kalkması günler aldı. İyi olan ise, onu uçuracak bir rüzgar olmaması.' :)
Massey:
'Ay'ın koruyucu atmosferi olmadığı için, gece Dünya'ya bakmayan yüzü inanılmaz derecede soğuktan ve güneşli bakan yüzü de kaynama noktasının üzerinde olmak üzere aşırı sıcaklıklara maruz kalıyor.'
NASA'ya göre, Ay'ın sıcaklığı 123 santigrat/selsius derece ile -233 santigrat derece arasında değişebilir. Ortalama yüzey sıcaklığı, gündüzleri 107 santigrat derece, geceleri ise -153 santigrat derecedir.
Massey:
'Atmosfer olmadan Ay, göktaşlarından korunamaz, bu nedenle Güneş Sistemimizin 'doğal tarihini' keşfetmemize gerçekten yardımcı olan/olabilecek kraterlerle doludur.'
Dünya üzerinde, çoğu su ve bitki örtüsüyle kaplı, 190 tanımlanmış çarpma krateri varken Ay'da milyonlarcası var.
'Ay'ın yüzeyi uykuda olduğu ve Dünya'dan daha az jeolojik kuvvet (volkanlar veya erozyon gibi) yaşadığı için, eski oluşumların ve kraterlerin bozulmamış kalıntılarını düzgün bir şekilde depolar. Bu, onu Güneş Sistemimizi anlamamıza yardımcı olacak harika bir laboratuvar ya da arşiv yapıyor.'
Tıpkı Dünya gibi, Ay da kendi ekseni etrafında döner, ancak bu dönüş yaklaşık 27 gün sürdüğü için (Ay'ın Dünya'nın yörüngesinde geçirdiği 27.32 gün ile yaklaşık aynıdır) Ay'ın yalnızca bir yüzünü görürsünüz.
Massey:
'Bu duruma 'kütleçekim kilidi' veya 'senkronize rotasyon' denir ve bu, Ay'ın diğer tarafının Uzay Çağı'ndan önce tamamen görünmez olduğu anlamına gelir. Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünde birkaç karanlık ve geniş alan bulunurken, diğer yüzünde daha kalın bir tabakalı, daha kraterli, engebeli ve daha az volkanik aktiviteye dair kanıt var.'
'Dünya'da meydana gelen medcezirler, Ay'ın çekim kuvvetinden kaynaklı olan, sudaki geçici artış sonucu meydana gelir. Aslında Ay, Dünya'nın bir tarafında suyu çeker, ancak yerçekimi kuvvetlerinin daha zayıf olduğu diğer tarafta, su ters yönde çıkıntılar oluşturur.'
Bu çıkıntılar, Dünya döndükçe okyanusların etrafında hareket ederek, dünya çapında yüksek ve alçak gelgitlere neden olur.
'Çünkü gelgitler aynı zamanda güneşten gelen yerçekiminden de etkileniyor, ay olmasaydı hala gelgitlerimiz olurdu ama daha küçük olurlardı.' diyor Massey.
'Hindistan'ın Chandrayaan-1 kurulu Ay'ın kutuplarına yakın su keşfetti ve NASA toprakta su buldu. Fazla değil (bir metreküp toprak için bir litre çıkarabilir) ancak bu yeni bilgi, bir gün Ay'da üs inşa etme olasılığını artırıyor.'
'Almanya'da keşfedilen ve M.Ö. 1600'e tarihlenen bronz bir eser olan Nebra Gökyüzü Diski/Plağı, Ay'ın bir görüntüsünü içeren bilinen ilk insan haritasıdır ve Ay'ın insanlık tarihini ne kadar etkilediğini hatırlatır. Ay, kaşif Christopher Columbus'u açlıktan bile kurtardı.'
Columbus, almanakını/takvimini hesaba kattıktan sonra 29 Şubat 1504'teki ay tutulmasını Jamaika adasındaki yerli Arawak Kızılderililerini, kendisine ve mürettebatına yiyecek vermeleri için korkutmak için kullandı. Oğlu Ferdinand'a göre, güneş tutulmasını görünce Arawaklar, büyük bir uluma ve ağıt eşliğinde her yönden erzak yüklü gemilere koşarak geldiler.
'Ay'da yaşayan çok sayıda insandan yüzyıllarca uzakta olsak da, yakında Antarktika araştırma merkezlerine benzer bilimsel üslere sahip olmamız mümkün. Gezegen bilimcileri, bir üssün, organik madde aramayı geliştirmekten dünya dışı canlı sinyallerini daha iyi dinlemek için Dünya'dan korunacak bir radyo teleskopu kurmaya kadar pek çok faydası olabileceğine inanıyor. Ay'ın yüzey alanı, Avrupa ve Afrika'nın toplamı kadar büyük, bu yüzden bu yalnızca küçük bir ilk adım.' diyor Massey.
Daha çok gelişmenin kaydedildiği bir içerikte buluşuruz umarız ki. 🙏