ChatGPT, bir süredir hayatımızın içinde. Bazen bir sınav sorusunu çözerken, kimi vakit bir yazı yazarken elimiz ona gidiyor. Peki bu dijital yardımcı gerçekten öğrenmemize katkı sağlıyor mu? Yoksa bizi düşünmekten alıkoyan bir kısa yol mu? Bu sorular artık sadece merak konusu değil, bilimsel araştırmaların da gündeminde.
ChatGPT Eğitimde İşe Yarıyor mu? Bilimsel Yanıt Geldi
0
Olumlu Bulgular: ChatGPT Öğrenmeyi Güçlendiriyor
Son yıllarda ChatGPT gibi üretici yapay zekâ araçlarının eğitimde nasıl kullanılması gerektiği üzerine çok sayıda çalışma yapıldı. 2025 yılında yayımlanan ve 51 çalışmanın bulgularının incelendiği kapsamlı bir meta-analiz (Wang & Fan, 2025), bu konudaki ilk güçlü bilimsel yanıtı verdi: ChatGPT, doğru kullanıldığında öğrenmeyi gerçekten destekliyor. ChatGPT, öğrencilerin akademik başarısını anlamlı biçimde artırıyor. Öğrencilerin motivasyonu yükseliyor, öğrenme süreçlerine ilişkin algıları olumlu yönde değişiyor ve en önemlisi, üst düzey düşünme becerilerinde gelişmeler görülüyor.
ChatGPT nasıl katkı sağlıyor?
ChatGPT, özellikle karmaşık konuları sadeleştirme, hızlı geri bildirim sağlama ve farklı öğrenme stillerine uyum gösterme konusunda oldukça etkili. Üstelik problem temelli öğrenme ortamlarında öğrencilerin daha aktif ve katılımcı hale gelmesine de katkı sağlıyor (Deng, Jiang, Yu, Lu, & Liu, 2024).
Olumsuz Bulgular: Riskler ve Sınırlar
2023 ve 2024 yıllarında yayımlanan bazı araştırmalar, ChatGPT’nin nasıl kullanıldığının, ne kadar kullanıldığından en az onun kadar önemli olduğunu gösteriyor. Yani yapay zekâdan en iyi şekilde yararlanmak için doğru pedagojik bağlam gerekiyor. Aksi takdirde, özellikle yapay zekâya aşırı güvenen ya da onu sadece hazır cevap aracı olarak kullanan öğrencilerde sınav performanslarının düştüğü gözleniyor. Bazı çalışmalar, eleştirel düşünmenin zayıflayabildiğini ve öğrencilerin düşünme biçimlerinin tekdüze hale gelebildiğini gösteriyor. (Wecks, Voshaar, Plate, & Zimmerman, 2024; Forero & Herrera-Suárez, 2023).
Öğretmenler Ne Yapabilir?
Tam bu noktada öğretmenlere büyük bir sorumluluk düşüyor. Çünkü ChatGPT bir 'bilgi deposu' değil, bir öğrenme ortağı olarak düşünülmeli. Öğretmenler, bu aracı sınıfta sadece cevap veren bir makine gibi değil, öğrencilere soru sorduran, düşündüren ve tartışmaya açan bir kaynak olarak kullanmalı.
Rehberlik ve yönlendirme şart. Yapay zekâ kullanılırken öğrenciler yalnız bırakılmamalı.
Öğrencilerin sadece cevap değil, soru da üretmeleri teşvik edilmeli. Merak duygusu canlı tutulmalı.
Yapay zekâ ile üretilen bilginin doğruluğu hep sorgulanmalı. Eleştirel düşünme desteklenmeli.
Başlıktaki sorunun yanıtı, evet! ChatGPT eğitimde işe yarıyor. Ancak her teknolojide olduğu gibi, onun ne yaptığı kadar bizim onu nasıl kullandığımız da önem taşıyor. ChatGPT ile öğrenme süreçlerini dönüştürmek mümkün. Bu dönüşüm, öğretmenlerin rehberliğinde ve bilinçli kullanım sayesinde gerçek anlamını bulmalı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Deng, R., Jiang, M., Yu, X., Lu, Y., & Liu, S. (2024). Does ChatGPT enhance student learning? A systematic review and meta-analysis of experimental studies. Computers & Education, 105224.
Forero, M. G., & Herrera-Suárez, H. J. (2023). ChatGPT in the Classroom: Boon or Bane for Physics Students' Academic Performance?. arXiv preprint arXiv:2312.02422.
Heung, Y. M. E., & Chiu, T. K. (2025). How ChatGPT impacts student engagement from a systematic review and meta-analysis study. Computers and Education: Artificial Intelligence, 8, 100361.
Wang, J., & Fan, W. (2025). The effect of ChatGPT on students’ learning performance, learning perception, and higher-order thinking: insights from a meta-analysis. Humanities and Social Sciences Communications, 12(1), 1-21.
Wecks, J. O., Voshaar, J., Plate, B. J., & Zimmermann, J. (2024). Generative AI Usage and Exam Performance. arXiv preprint arXiv:2404.19699.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
