ŞIRNAK (AA) - MUSTAFA DEĞİRMENCİOĞLU - Türkiye'nin ilk uçan arabası 'Cezeri'nin uçuş denemesinin, dünyanın ilk robotlarını yapan ünlü İslam alimi El Cezeri'nin doğduğu Şırnak'ın Cizre ilçesinde gerçekleştirilmesi talep edildi.
Baykar'ın geliştirdiği Türkiye'nin ilk uçan arabası 'Cezeri'nin ilk uçuş testleri geçen ay başarıyla tamamlanırken, ünlü İslam alimi El Cezeri'nin adı verilen uçan arabanın uçuş denemelerinin, Cezeri'nin doğduğu ve türbesinin bulunduğu Cizre ilçesinde yapılması önerildi.
İsmail Ebu'l-İz El-Cezeri hakkında araştırmalar yapan tarihçi Abdullah Yaşın, AA muhabirine, ünlü İslam alimi El-Cezeri'nin 1153'te Cizre'de doğduğunu, Ulu Cami'deki eğitiminden sonra Bağdat'ta tahsilini sürdürdüğünü söyledi.
Cizre'ye dönen El Cezeri'nin burada icat işlerine başladığını ve makineler geliştirdiğini belirten Yaşın, şöyle konuştu:
'O zamanki Cizre beyi ona fazla vergi yüklediği ve burası bir savaş alanı olduğu için 1174'te Diyarbakır'a göç etti. Artuklu Sarayı'nda baş mühendis olarak görev aldı. Orada 25 yıl kaldı ve El-Camiu Beyne'l İlmu ve el-Amelu'n-Nafii fi's-Sanaati'l Hiyel adlı kitabını yazdı. 25 yıldan sonra Cizre'ye döndü ve burada vefat etti. Ebu'l-İz Hazretleri icat ettiği 60 makine ile kendisini bütün dünyaya kanıtlamış birisi.'
Cezeri'nin birli, ikili, dörtlü, on ikili robotlar, duvar, kum, maymunlu, madeni ve taş saatler ile ayrıca sağlık gereçleri ve duvardan fırlayıp saatin kaç olduğunu gösteren robotlar yaptığını anımsatan Yaşın, 'Bunun dışında şifreli kilitler, şifreli çantalar ve kasalar yapmış. Çeşitli musluklar, tulumbalar, fıskiyeler yapmış. Yani siz nereye bakarsanız bakın Ebul-İz'i orada görürsünüz.' dedi.
- 'Bu alet bizim göğümüzü kabartacak'
Ebul-İz'in mezarının Cizre'de Hazreti Nuh'un türbesinin bulunduğu caminin avlusunda olduğuna dikkati çeken Yaşın, şunları aktardı:
'Şimdi Ebu'l-İz'in Cizre'de doğması, Cizre'de vefat etmesi ve mübarek naaşının burada olması nedeniyle Sayın Selçuk Bayraktar'a bütün Cizreliler adına çağrımdır. Mutlaka Cezeri adını verdiği bu uçan aleti Cizre'de uçurmasını istiyoruz. Ebu'l-İz Cizrelidir. 'El Cezeri' Cizreli demektir. Onun yapmış olduğu eserler şimdiki bilime bir yol göstermiştir. Bu yüzden Cezeri adı verilen ve Sayın Selçuk Bayraktar tarafından yaptırılan bu aletin Cizre'de uçurulmasını istiyoruz. Bu bizim hakkımız. Çünkü Ebu'l-İz burada medfun. Yoksa onun kemikleri incinir. Bu alet bizim göğümüzü kabartacak, aynı zamanda onu hoşnut edecek.'
İsmail Ebu'l-İz El-Cezeri'nin türbesinin bulunduğu Dağkapı Mahallesi Muhtarı Cafer Erbet de İsmail Ebu'l-İz'in dünyada ilk robotu icat eden kişi olduğunu vurgulayarak, 'Çok sayıda makine ile ilgili icatları var. Çok meşhur bir kişi. İsmail Ebu'l-İz, Diyarbakır'a gitmiş olabilir ama Cizrelidir. Türbesi de Cizre'dedir. Dünyada ilk robotu, saati, kaç tane makineyi icat eden kişidir. Uçan aracın Cizre'de uçurulmasını istiyoruz.' dedi.
- 'El Cezeri, dünyada ilk robotu icat eden kişi'
Türbeyi ziyarete eden Selim Seylan da Şırnak merkezden geldiğini ifade ederek, şunları dile getirdi:
'Hazreti Nuh Aleyhisselamın türbesini ziyaret ediyoruz. Aynı zamanda İsmail Ebu'l-İz El-Cezeri'nin de türbesi burada. Bunlar bizim manevi değerlerimizdir. Zaman zaman buralara ziyarette bulunuyoruz. Zengin bir kültüre sahip özellikle bölgemiz. İsmail Ebu'l-İz El-Cezeri, dünyada ilk robotu icat eden bir zat. Bölgemizin kalkınması, hak ettiği değeri kazanması için medyanın bunları tanıtmasını, uçan aracın burada tanıtılmasını, burada üretilmesini istiyoruz.'
Vatandaşlardan Abdulaziz Bilge, Cizre'nin dünya medeniyetinin seyrini değiştiren şehirlerden biri olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
'Biz ancak kendi kendimize yeteriz ve biz kendi buluşlarımızla ve ecdadımızdan aldığımız ilhamla atılım göstereceğiz. Bu yapılan ilk uçan arabamızın Cizre'de uçurulmasını talep ediyoruz. Madem El-Cezeri Cizreli demek, istiyoruz ki, El-Cezeri kendi memleketi ile özdeşleşsin. Eğer El-Cezeri burada yetişmişse, bu toprakların suyunu içmişse biz onun bu teknolojik hamlesini günümüzden asırlar sonra tekrar dirilişini biz bu şehirde görmek istiyoruz. Başta Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ve Selçuk Bayraktar'dan talebimiz budur.'
- 'Resmi yazıyla başvuruda bulunduk'
Cizre Ticaret ve Sanayi Odası (CTSO) Başkan Yardımcısı Cemal İşlek de sibernetik biliminin kurucusu kabul edilen, fizikçi, robot ustası bilim insanı İsmail Ebu'l-İz El-Cezeri'nin isminin Türkiye'nin ilk uçan arabasına verilmesinin gururunu yaşadıklarını belirtti.
Son dönemde dünyada uçan araba ile ilgili çalışmalar yapıldığını dile getiren İşlek, 'Selçuk Bayraktar yapmış olduğu uçan arabanın ismine Cezeri ismini koydu. Cezeri ismi, Cizre'de 1200 yıl önce yaşamış olan, İsmail Ebu'l-İz El-Cezeri'den gelmektedir. Biz bu konuda kendisinden yapılacak olan deneme çalışmalarının, deneme uçuşlarının Cizre'de yapılmasını talep etmekteyiz. Deneme uçuşlarının Cizre'de yapılması için resmi yazıyla başvuruda bulunduk.' sözlerine yer verdi.