Birçoğumuz hayatımızın pek çok noktasında hava durumu hakkında yorum yapmış, veya parlak kırmızı bir gün batımının güzelliğine dikkat çekmişizdir. Hava durumumuzu yönlendiren, mevsimleri şekillendiren ve hayatı mümkün kılan Güneş'imizdir hakkında hala öğrenecek çok şey var. Güneş kaç yaşında? Oksijensiz nasıl yanmaya devam ediyor? Güneş ne kadar sıcak? Bu tarz soruların yanıtlarını bu yazımızda paylaştık.
Güneş ile Dünya arasındaki mesafe ortalama olarak yaklaşık 149,6 milyon kilometredir. Bu, Güneş'in ışığının Dünya'ya ulaşmasının yaklaşık 8,3 dakika sürdüğü anlamına gelir. Dünya'nın yörüngesi hafif elips şeklinde olduğundan, Güneş'e en yakın noktasında (günberi) Güneş'ten yaklaşık 147 milyon kilometre, en uzak noktasında (günöte) ise yaklaşık 152 milyon kilometre uzaklıktadır. Bu yüzde 3'lük fark, güneş ışığının günberi döneminde günötesine göre ortalama yüzde 7 daha güçlü olduğu anlamına gelir. Ancak günberi, kuzey yarım kürede Ocak ayının başlarında, yani kışın ortasında meydana gelir. Bu da mevsim değişikliklerine Dünya'nın Güneş'e olan yakınlığından ziyade, gezegenin eksen eğikliğinin neden olduğunu gösterir.
Güneş, kelimenin geleneksel anlamıyla yanma eylemini gerçekleştirmez. Kömür yandığında karbonun oksijenle kimyasal olarak girdiği birleşim yerine, Güneş'in yakıtı termonükleer reaksiyonlardır. Enerjisinin çoğu, sıcaklık ve basıncın çok yüksek olduğu Güneş'in çekirdeğinin derinliklerinde hidrojenin helyuma füzyonuyla üretilir. Gökbilimciler, Güneş'in füzyon nedeniyle her saniye yaklaşık 4.26 milyon ton (veya yılda yaklaşık 140 katrilyon ton) kütle kaybettiğini tahmin etmektedir. Bu, Güneş'in toplam kütlesinin yalnızca yüzde 0,00000007'sidir. Yani yaklaşık beş milyar yıl sonra ömrünün sonunda bile Güneş, mevcut kütlesinin yüzde 99.966'sına sahip olacak.
Güneş'in yarıçapı yaklaşık 696.342 km'dir ve bu, Dünya'nın yarıçapının kabaca 109 katıdır. Bu, Güneş'in içine 1.3 milyondan fazla Dünya sığdırabileceğiniz anlamına gelir.
Güneş'in iç kısımları yüzeyinden daha sıcaktır. Güneş'in tam merkezindeki sıcaklık 15 milyon santigrat derecedir, ki bu sıcaklık termonükleer reaksiyonların gerçekleşmesini sağlar. Bilim insanlarının 'fotosfer' olarak adlandırdığı yüzey bölgelerde Güneş'in sıcaklığı yalnızca 5500°C'dir. Şaşırtıcı bir şekilde, Güneş'in dış atmosferi yüzeyinden çok daha sıcaktır; dış atmosfer yaklaşık 2 milyon °C ile 20 milyon °C arasındadır.
En son ölçümler, Güneş yüzeyinin hemen üzerindeki tipik manyetik alanların iki gauss ile altı gauss arasında olduğunu göstermiştir. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Dünya'nın yüzeyindeki manyetik alan 0.25 gauss ile 0.65 gauss arasında, yani Güneş'inkinin yaklaşık yüzde 10'u civarındadır. Bunlar aslında oldukça zayıf manyetik alanlardır. Bir buzdolabı mıknatısının manyetik gücü yaklaşık 100 gauss'tur. Tipik bir ses hoparlöründeki mıknatıs gücü yaklaşık 10 bin gauss iken, emar (MR) makineleri yaklaşık 30 bin gaussluk mıknatıslar kullanır. Bir tür nötron yıldızı olan 'Magnetarlar' bilinen en güçlü manyetik alanlara sahiptir. Bunlar katrilyonlarca gauss gücüne sahip olabilen yıldızlardır. Bu tür manyetik alanların yakınında bulunmak vücudunuzdaki tüm atomları çarpıtarak sizi anında öldürür!
Güneş yaklaşık 4,57 milyar yaşındadır. Henüz hayatının ortasındadır ve yaklaşık beş milyar yıl daha yaşayacaktır. Güneş yaşlandıkça daha çok parlayacak, genişleyecek, Merkür ve Venüs'ü yutan bir 'kırmızı dev' yıldızı haline gelecektir. Dünya, gitgide genişleyen Güneş'ten kıl payı kurtulabilir, ancak bunun pek bir önemi yok; günümüzden 3 milyar yıl kadar sonra, Güneş büyüyüp daha çok parladığı için Dünya'nın atmosferini ve okyanuslarını çoktan buharlaştırmış olacak. Kırmızı bir dev olarak geçirdiği bir milyar yıldan sonra Güneş, dış katmanlarını dökerek güzel bir 'gezegenimsi bulutsu' oluşturacak. Geride küçük, sıcak bir 'beyaz cüce' kalacak, ki bu beyaz cüce de trilyonlarca yıl yaşamaya devam edip yavaş yavaş soğuyacak.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!