Biraz önce yine canımız yandı. Canlarımız yitti. Başımız sağ olsun...
Son dönemlerde artan canlı bomba eylemleri sonucu bizler de, canlı bomba olarak seçilen kişilerin nasıl seçildiği, bu kişilerin hangi psikoloji ile bu eylemi gerçekleştirmeyi kabul ettiği ve hedef ve yer seçiminde nelere dikkat ettiklerini araştırdık..
Ülkemizde son dönemlerde canlı bomba eylemleri oldukça arttı. Bu eylemlerin tercih edilmesinin nedenleri ise aslında basit. Bu eylemler, diğer saldırılara oranla daha kolay planlanabiliyor ve son ana kadar denetlenebildiği için de, uygulama bakımından daha etkili ve sonuç odaklı oluyor. Eylemci, arkada işe yarar hiçbir iz bırakmıyor, yardım aldığı kişiler hakkında bilgi veremiyor.
Hepsinden önemlisi de, eylem planının en zor bölümünü oluşturan 'kaçış' için herhangi bir kaygı barındırmıyor.
Tel Aviv Üniversitesi'nde görevli İsrailli psikolog Ariel Merari, 50'den fazla canlı bombanın sosyal çevresini araştırdı. Araştırmada ne ortak bir karakter yapısı, ne de patolojik bir kimlik özelliği saptayabildi. Bütün bu katillerde en önemli benzerlik, hiç dikkat çekmemeleriydi.
Akıllara gelen soru ''Sizin, bizim gibi insanlar mı yani?'' Yüzeysel olarak bakıldığında: Evet. İntihar komandolarının psikolojik analizlerini yapmaya çalışan farklı branşlardaki bilim insanları böyle söylüyorlar.
Açıklama yaparken de, mezhep, tarikat veya intihar araştırmalarında kullanılan yöntemlere başvuruyorlar: 'Narsisist (özsever) bir ruhsal yapı', 'sınırlarda gezinen kişilik' ve 'intihar öncesi sendrom'.
Seçilen eylemcilere baktığınız zaman, rahatlıkla duyguları harekete geçirilebilecek kişiler seçiliyor. Ayrıca bu eylemciler çoğunlukla toplumda yer edinemeyen kişiler arasından seçiliyor. Eylemcinin içinde kendini feda etme, bir kahraman olma duygusu ön plana çıkabiliyor.
Elbette ciddi oranda da bir sosyal baskı var. Bu sosyal baskı içinde ona öğretilen duygu da şu: ‘Bunu gerçekleştirmediğin zaman grubun içinde saygı gören bir insan olarak yaşama şansın yok.’
Milyonlarca genç insan aynı bunalımlı ortamda yaşarken, neden sadece bazıları intihar komandosu olmaya karar veriyorlar? Canlı bomba haline gelinceye kadar nelerden etkileniyor ve hangi psikolojik baskıyı hissediyorlar?
İntihar terörizminin altında, ağırlıklı olarak 'şehit olma' inancı yatıyor. Bir nevi dini duyguların kötü emeller uğruna sömürülmesi de denilebilir. Geleneklerle yetişen dindar insanlar, öteki dünya ile ilgili vaatlere daha kolay inanıyorlar. En büyük ödül onların olacak: hem cennette hem de öldükten sonra yeryüzünde, kahramanlaşarak ölümsüzlüğe ulaşacaklar...
Saldırı öncesi eylemcilerin motive olmaları için, narsisist yaraları iyice deşiliyor, varlıklarının tehlike altında olduğu tekrar tekrar vurgulanıyor. Böylelikle şiddetli bir çatışma potansiyeli yaratılıyor.
Ayrıca bu kişilerin bilinçaltına yavaş yavaş ‘Sen zaten bu eylemi gerçekleştirmediğin zaman burada da insan gibi saygı görmeyeceksin. Ama bu eylemi gerçekleştirdiğin zaman hem grup adına hareket ediyorsun hem de kendini kahraman olarak kılıyorsun.' fikri yerleştiriliyor.
Beyin yıkama tekniklerine 'düşünmeyi durdurma ritüeli' de dahil. Grup halinde bir araya gelerek toplu yeminler ediliyor, iyi ya da kötü, bazı sözler koro halinde saatlerce ateşli bir şekilde tekrarlanarak bilinç uyutuluyor. Böyle toplantılar sıkça tekrarlanarak düşünme yeteneği iyice bastırılıyor. İlişkilerin ve bilgi akışının sıkıca denetimi, bakış açısını iyice daraltıyor. Kişide en ufak bir tereddüt görüldüğünde, grup, duygusal baskı uyguluyor.
Kişinin utanması ve kendini suçlu hissetmesi sağlanıyor. Sonunda kişi, 'korkak' damgası yemektense ölümü tercih ediyor. Kişilere, her şeyi sadece siyah-beyaz gören yalancı bir kişilik naklediliyor. Artık onların yaşamındaki her şey, sadece inananlar ve inanmayanlar, insan ve insan olmayanlar, her şey yada hiçbir şeyden ibaret! Sorunları çözebilmenin bir tek yolu var: intihar saldırısıyla düşmanın yok edilmesi!
Eylemcilerin seçilme sürecinde, bahsedilen psikolojik yatkınlıklar belirleniyor ve sonra iyice geliştiriliyor. Eğitimin uygulamalı bölümünde, cesaretlerini ve ruhsal dayanıklılıklarını kanıtladıkları testlerden geçiriliyorlar. Bunlar arasında 'beyin yıkama'yı çağrıştıran uygulamalara da rastlanıyor: Tamamen yalıtılmış bir odada günlerce sessiz bir şekilde oturmak ya da bazen yerin altına kazılan bir çukurda, bir cesetle birlikte 48 saat geçirmek...
Ancak, intihar komandolarında posthipnotik (hipnoz sonrası) bir emir olasılığı tamamen yok sayılamaz; çünkü kişi, hipnozun 'geleneksel değerleri'yle hareket ediyor: düşmanı yok etmek için her yol mubahtır. İnsanın içinde, geri dönüşü olmayan yola bir an önce girme bilincini yıllarca ayakta tutan bir iç mekanizmanın olduğu da kesin.
Eylemden önceki son hazırlıklar da yolunda gidince, psikiyatristlerin kişilerde intihar öncesi sıkça gözlediği presuisidal (intihar öncesi) sendrom devreye giriyor ve büyük bir kararlılık gözleniyor. Aynı fırtına öncesi sessizlik gibi, insan büyük bir iç huzuruna kavuşuyor, serinkanlı ve dostça davranıyor. Veda mektubu yazıyor, arkadaşlarıyla eğlenmeye gidiyor, yiyip içiyor, video oyunları oynuyor.
Ve artık son aşamaya sıra geliyor: Ölmek ve öldürmek...