Milyonlarca insan hayatlarının uzun bir dönemini çalışarak geçirir ve karşılığında da bazı haklar elde eder. Kıdem tazminatı da bunlardan birisi. Kısaca belirtmek gerekirse, çalışanın belli bir süre boyunca verdiği hizmetlerin karşılığını maddi olarak almasını sağlayan yasal hak kıdem tazminatı olarak adlandırılıyor. Biz de sizler için kıdem tazminatı ile ilgili bilinmesi gereken her şeyi anlatıyoruz 👇
Bir işçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmesi için aynı iş yerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekiyor.
Çalışanın, belli sebeplerden ötürü iş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
İşverenin işçiyi haklı bir sebep olmadan işten çıkartması.
İşçinin haklı bir sebeple işten ayrılması.
Erkek çalışanların askerlik görevi nedeniyle işten ayrılması.
Emekli olmak amacıyla işçinin işi bırakması.
Emeklilikle ilgili diğer şartları tamamlayıp, emeklilik yaşını evinde beklemek amacıyla işçinin işi bırakması.
Kadın işçinin evlendikten sonraki bir yıl içinde işi bırakması.
İşçinin ölmesi.
Kanuna göre istifa eden bir işçi kıdem tazminatı alamaz. Tazminat hakkının doğması için işçinin en az 1 yıl süreyle aynı iş yerinde çalışıyor olması ve bunun haricinde yukarıda iş sözleşmesini sona erdiren şartlardan birinin gerçekleşmiş olması gerekir.
İş Kanunu'nun 14. maddesine göre bazı meslek gruplarında çalışanlar işçi sayılmadığı için kıdem tazminatı almaya hak kazanamazlar.
Bu meslek grupları ise:
Deniz ve hava taşıma işlerinde çalışanlar.
50’den az işçi çalıştırılan tarım ve orman işlerinin yapıldığı iş yerlerinde veya işletmelerinde çalışanlar.
Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri.
Bir ailenin üyeleri ve 3. dereceye kadar hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde çalışanlar.
Ev hizmetlerinde çalışanlar.
Çıraklar.
Sporcular.
Rehabilite edilenler.
Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu’nun 2. maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde çalışanlar.
Bir işçi, çalıştığı aynı iş yerindeki her 1 yıl için 1 aylık brüt maaşı kadar kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Çalışanın brüt ücreti 12'ye bölünür ve çıkan rakam ile kıdem sayısı çarpılarak hesaplanır. Kıdem tazminatı hesaplanırken çalışana maaş ile birlikte yapılan yol ve yemek parası gibi hakların da brüt tutarı hesaba katılır.
Kıdem tazminatı, zaman aşımı kapsamında talep edilebilecek bir hak olduğu için bu süre iş akdinin feshinden itibaren 5 yıl ile sınırlıdır.
Kıdem tazminatı almak için gerekli olan tüm şartları taşıyan bir işçi aşağıdaki durumlar söz konusu olduğunda kıdem tazminatını alamaz:
İşçinin işe girerken tecrübesi, yetenekleri veya kişisel nitelikleri hakkında yanıltıcı bilgiler vermesi halinde,
İşçinin iş yerinde suç işlemesi halinde,
İşçinin işveren hakkındaki mesleki sırları ifşa etmesi halinde,
İşçinin 7 gün hapis cezası gerektiren bir suç işlemiş olması halinde,
İşçinin, işverene bilgi vermeden art arda 2 gün süreyle izin kullanması halinde,
İşçinin iş güvenliğini tehlikeye düşürecek davranışlarda bulunması halinde,
İşçinin, iş ilişkisi süresince sadakatsiz davranışlar sergilemesi halinde iş veren iş akdini sonlandırabilir.
Kıdem tazminatına hak kazanamadıysa da en uygun faizli ihtiyaç kredilerini arayabilir, bunlardan yararlanabilir.