Azerbaycan’dan Türkiye’ye dönüş yolunda olan C-130 tipi askeri kargo uçağının Gürcistan-Azerbaycan sınırında düşmesiyle 20 askerimiz şehit oldu. Milli Savunma Bakanlığı’nın açıklaması sonrası bu modelin teknik özellikleri ve Türk Hava Kuvvetleri filosundaki yeri yeniden gündeme geldi. İşte C-130’un özellikleri, kapasitesi, Türkiye’nin envanterindeki sayısı ve geçmişte yaşanan kazalar...
İlk kez 1956 yılında ABD Hava Kuvvetleri envanterine giren model, kısa sürede Avustralya, Kanada ve Türkiye gibi birçok ülke tarafından da kullanılmaya başlandı. Bugün 70’ten fazla ülkenin hava kuvvetlerinde aktif görevde olan C-130’lar, askerî birlik taşıma, mühimmat nakli, insani yardım, yangın söndürme ve hava ambulans görevlerinde aktif şekilde kullanılıyor.
Uzunluk: 29 metre
Kanat genişliği: 40 metre
Boş ağırlık: 34 ton
Azami kalkış ağırlığı: 79 ton
Azami hız: 620 km/s
Uçuş tavanı: 10.060 metre
Menzil: 2.000 - 4.000 km arası varyanta göre değişiyor
Üretim adedi: 2.500’den fazla
İlk üretim yılı: 1954
Lockheed Martin’in verilerine göre C-130’un 70 farklı alt modeli mevcut. Gürcistan’da düşen uçağın ise C-130E varyantı olduğu belirtildi.
Uçak, helikopterler ve zırhlı araçlar gibi ağır yükleri taşıyabildiği gibi, askerî personel transferlerinde de aktif olarak kullanılıyor.
Amerikan Hava Kuvvetleri verilerine göre üç mürettebatlı C-130 modeli;
92 yolcu,
72 tam teçhizatlı asker
veya 64 paraşütçü taşıyabiliyor.
Kapasite, operasyon türüne göre değişiyor. C-130’lar ayrıca medikal tahliyelerde mobil hastane, afet dönemlerinde yardım uçağı olarak da görev yapabiliyor.
Türk Hava Kuvvetleri, C-130 uçaklarını ilk kez 1963 yılında filosuna kattı. TRT Haber’in aktardığı bilgilere göre 1964 ile 1991 yılları arasında iki farklı modelde toplam 13 adet C-130 envantere girdi.
2012 yılında ise acil ihtiyaç kapsamında Suudi Arabistan Kraliyet Hava Kuvvetleri’nden 6 adet C-130E nakliye uçağı daha satın alındı. Güncel verilere göre Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterinde 19 adet C-130B/E modeli bulunuyor.
Bu uçaklar Kayseri’deki 222’nci Filo Komutanlığı bünyesinde görev yapıyor. Modernizasyon süreci sonrası C-130’ların 2040 yılına kadar hizmette kalması planlanıyor.
Buna ek olarak, Milli Savunma Bakanlığı geçtiğimiz ekim ayında İngiltere Kraliyet Hava Kuvvetleri’nden 12 adet C-130J Super Hercules tedarik edileceğini duyurmuştu. Uçakların modernizasyon süreci devam ediyor.
C-130 uçakları 1950’lerden bu yana birçok kazaya karıştı. İşte öne çıkan bazı vakalar:
13 Nisan 1982: Amerikan Hava Kuvvetleri’ne ait bir C-130H, Erzurum’dan İncirlik’e yaptığı tedarik uçuşu sırasında düştü. 27 kişi hayatını kaybetti.
2014: Cezayir Hava Kuvvetleri’ne ait bir C-130 Hercules düştü. 78 kişiden sadece biri kurtuldu.
4 Temmuz 2021: Filipinler Hava Kuvvetleri’ne ait bir C-130 iniş sırasında düştü; 50 kişi yaşamını yitirdi.
11 Kasım 2025: Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait C-130E modeli, Gürcistan-Azerbaycan sınırında düştü. Uçakta bulunan 20 askerimiz şehit oldu.
C-130 kazalarının nedenleri genellikle zorlu hava koşulları, teknik arızalar veya pilotaj hataları olarak raporlandı. Gürcistan’da yaşanan son kazanın nedeni ise kara kutu incelemesinin ardından netlik kazanacak.