“Siz fizik öğretmeni değil miydiniz?” diye sorduğunuzu duyar gibiyim.
Ne yapalım ekmek parası…
Arada yaptığım sihirli gösterilerle aile bütçesine katkı sağlıyorum.
Şaka! Bu sihirleri sadece okuldaki öğrencilerime bağlantılı konuyu anlatırken yapıyorum.
Yoksa siz illüzyonistlerin yaptığı numaraların birçoğunda fizik yasalarını kullandığını bilmiyor muydunuz?
Hadi hemen başlayalım;
Şimdi bir bardak alın ve ağzına kadar su ile doldurun.
Dikkat edin!
Bardakta hiç boşluk kalmamalı.
Sonra üzerini bardağın ağzından biraz daha büyükçe bir kâğıtla kapatın ve ters çevirin. (Karton kâğıt olursa daha garanti olacaktır.)
Ne oldu?
Bardaktaki su dökülmedi değil mi?
(Umuyorum öyle olmuştur çünkü ben bu deneyi sınıfta onlarca kez yaptım, dökülmüyor.)
Peki, neden?
Çünkü bardaktaki suyun kâğıda uyguladığı basınç ile atmosfer basıncı birbirini dengeliyor. Yani iç basınç dış basınca eşit oluyor ve sistem dengede kalıyor.
Aslında biz her ne kadar farkında olmasak bile açık hava basıncı dediğimiz atmosfer basıncı her an bizim bedenimizi de baskılıyor. Bu baskının kütlece karşılığını tonlarla ifade edebiliriz. Bu büyüklükteki etkiyi hissetmeme nedenimiz yine iç basınç ile dış basıncın birbirini dengelemesidir.
Basınç gibi sıkıcı bir konuya bu illüzyonla başlamak gerçekten büyülü bir etki yaratıyor gençler üzerinde.
Konumuz bu sefer elektromanyetizma. Yani elektrikle sağladığımız manyetik alan.
Bu konuyu işlerken yine öğrencilerimi şaşırtan bir başka deneyle başlıyorum derse. Tabi düzeneğimi yanımda götürüyorum ve dünya şeklindeki bir küreyi öğrencilerimin gözlerinin önünde havada askıda tutuyorum. Evet, hiçbir yere temas etmeden havada duruyor.
Nasıl mı?
Prize takarak elektrik enerjisini manyetik alana dönüştüren mekanizmam sayesinde. İşte küremi tam da bu manyetik alanın içine yerleştiriyorum ve küre havada askıda kalıyor.
Deneyi yaparken öğrencilerimin şaşkın ifadelerini görmenizi isterim.
Bu numaralarla fiziğin zor konularından bir diğeri olan optik konusunu da eğlenceli hale getirebiliriz.
Gün ışığında beyaz görünen bir kitabı kırmızı bir zeminin üzerine koyup kırmızı ışık altında baktığımızda kitabın aniden yok olduğunu görürüz. Çünkü kitap da kırmızıyı yansıtır ve kırmızı zemin üzerinde kitabı algılamamız güçleşir.
İnternette videoları sıklıkla dönen meşhur göz yanılsamaları vardır ya!
Hani zemin hareketsizdir ama gözünüzü hareket ettirdikçe size hareketli görünür. Veya bir cismin rengi farklı yüzeylerin üzerinde farklı renkte görünür.
Dünyaca ünlü illüzyonistler en etkili numaralarını sergilerken optik alandan, mesela aynalardan sıklıkla faydalanırlar.
Derslerimde öğrencilerimi şaşırttığım bu örnekleri çeşitlendirebilirim.
Belki ileride part 2 yaparız.
Ne de olsa biz fizikçiler pek sınır tanımayız.
Fiziksel gerçekliğin bile bir illüzyon olduğundan şüphelendiğimiz bir sahada yeterince uzun bir kaldıraç verirseniz dünyayı bile yerinden oynatırız :)