Kültür olarak benzer noktalarımız o kadar az ki bir Çin seyahati planlarken bazı kuralları önceden etüt etmek, ona göre hazırlıklı olmak gerekebiliyor. Pazarlık yapmak, ortak geleneklerimiz arasında akla ilk gelenler arasında ama mutfakları, tarihsel dansları... Hepsi sanki bizden çok uzak gibi.
Şöyle anlatalım. Uygurlar, vaktiyle İslam'a geçtikten sonra bir dil devrimi yaşayarak Arap alfabesine geçmişler, 1960 ve sonrasında gerçekleşen meşhur kültür devrimine dek de bu alfabeyi yoğun olarak kullanmışlar. Yıllarca Çin'de Uygur Türkçesi'nin Arap alfabesiyle yazılmış hali, yani Osmanlıca kullanılmış. Tıpkı bizde olduğu gibi söyleniş biçimi modern Türkçe'ye yakın fakat alfabesi bazı Türkçe harflerin eklemlendiği haliyle Arap alfabesiymiş.
'Ben pazara gittim' cümlesini Türkçe harf güncellemesi yaparak Arap alfabesiyle yazdığınızda ortaya Osmanlıca çıkıyor, bir düşünün bundan binlerce kilometre ötede bu alfabe ve bu dili konuşan bir topluluk var.
Şimdi, bu bilgi aslında çok da yeni değil. Çin'de müslüman halkın varlığı biliniyor fakat ilginç olan Çin'in bu durumu resmiyete dökmüş olması
Biri Uygur Türkçesi, diğerleri Han Çincesi, Moğolca ve Çuang Çincesi. Uygur Türkçesi için Osmanlıca kullanılmış ve öyle anlaşılmayacak bir yazım da yok, tam anlamıyla Türkçe yazıyor.
Gelin, biraz daha yakından bakalım.
Çin parasında Eski Türkçe, Osmanlıca kullanılıyor olması farklı tartışmalar da yaratıyor tabii. Bir yandan tüm kültürlerin ortak alfabede buluşması gerekliliği vurgulanıyor, öte yandan azınlık da olsa bağımsız bir kültürün simgeleniyor olmasının öneminden bahsediliyor.
Her Arap alfabesi ile yazılmış Türk lehçesini Osmanlıca saymak ve bunu böyle göstermek de ayrı bir cahillik. Uygurca ile Osmanlıca arasında dağlar değil kıtalar kadar fark var. Ve evet o Osmanlıca değil sadece Arap alfabesi ile yazılmış Uygurca. Birde çok bilmiş diyor ki Osmanlıca dendiğinde akla Farsça ve Arapça gelir ama dil Türkçedir. Hadi ya. Efendi Osmanlıca dediğin dilin yazım kuralları Fars kuralları, mesela bugun bir Arap Osmanlıca okuyamaz ama İranlılar okur.Osmanlıca da Anadolu halkının konuşamadığı sadece saray ve devlet memurlarının konuşabildiği onların da zorlandığı belli kural bütünlüğünün olmadığı soyut ve karmaşık bir dildir. Uygurca da ise Hakaniye ve Çağatay lehçesinden beslenmiş kuralları olan ve ta Karahanlılardan beri halkının ve sarayın aynı dili konuştuğu ve yazdığı kuralları belli bir dildir. Adam Çinde Osmanlıca görmüş. Yani bir eskimo, farzı muhal Grönlandda Arap alfabesi ile Özbekçe yazsa bunu diyen ona da diyecek ki Grönlandda Osmanlıca gördüm.
Çin 'deki Müslüman uygur türklere nasıl işkenceler yapıldığını ve toplama kamplarının içinde binlerce uygur türkünün beyninin yıkandığını NEDEN göstermiyorsunuz da böyle saçma şeyler paylasıyorsunuz !!
şaşırdım