Kadınlar her alanda başarılı olmaya, adlarından sık sık söz ettirmeye devam ediyor. Her ne kadar diğer alanlarda olduğu gibi tıp biliminde de erkek bilim insanları yoğunlukta olsa da tıp camiasının kadın bilimcileri de var. Bizler de dünyaca tanınan ve birçok başarıya imza atmış 15 Türk bilim kadınını Turkishtime sitesinden sizin için derledik.
KAYNAK: Turkishtime
Özlem Türeci, 20 yıldan fazla bir süredir kanser araştırmaları yapıyor. Araştırmalarının odak noktası, hematolojik olmayan kanserler için immünoterapötik ilaç hedeflerinin tanımlanması ve antikor geliştirmenin yanı sıra aşı bazlı tedavilerin belirlenmesidir. Özlem Türeci, 2001 yılında Mainz, Almanya’da bulunan GANYMED Pharmaceuticals AG’yi kurdu ve Kasım 2008’den bu yana Genel Müdürlük görevini yürütmekte
ve Başhekimi olarak görev yapmaktadır.
Tümör antijenlerinin karakterizasyonu için SEREX teknolojisini geliştiren Türeci, 1995 yılında Alman Hematoloji ve Onkoloji Derneği Vincenz Czerny Ödülü ve 1997’de University Saarland’ın Calogero Pagliarello Araştırma Ödülü’nü kazandı.
Amerika’da Baylor College of Medicine’de Kardiyoloji Bölümü’nde profesör olan Biykem Bozkurt aynı zamanda aynı üniversitenin Kalp Yetmezliği Araştırma Kışlar Merkezi İç Hastalıkları Mary ve Gordon Cain Başkanı’dır. Amerikan İç Hastalıkları Kurulu’ndan Kalp-damar hastalığı ve İleri Kalp Yetmezliği ve Kardiyak Transplantasyon sertifikalarına sahiptir.
2005 yılı Hacettepe Üniversitesi Bilim Ödülü’ne sahip olan Söylemezoğlu’nun 150’nin üzerinde makale ve araştırması bulunmaktadır. Zürih Üniversitesi Nöropatoloji Enstitüsünde nöropatoloji alanında uzmanlaşmıştır. Dünya Sağlık Örgütü Kanser Araştırma Ajansında (IARC) 2000 ve 2003’te beyin tümörleri üzerine çalışmalar yapmıştır. Çalışma alanları arasında Sinir sistemi tümörleri, epilepsi patolojisi, göz tümörleri bulunmaktadır.
2010’da Hacettepe Üniversitesi Bilim Teşvik Ödülü’ne layık görüldü. 2011 yılında Çocuk Genetik Hastalıkları Türkiye’de ilk kez Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanlığı sonrası üst ihtisas olarak kabul edildi. Dr. Alanay Yan Dal Diploması alan ilk hekimler arasında yer aldı. 2013 yılında Profesör ünvanı aldı. Dr Alanay, Avrupa ve ABD’de çok-merkezli çok sayıda çalışmanın içinde yer almış, pek çok hastalığın genetik nedeninin aydınlatılmasına katkıda bulunmuştur. Özellikle çekinik kalıtılan ostegenezis imperfekta ve yüz gelişiminde rol alan genlerin tanımlandığı çalışmalarda baş araştırmacıdır. Bu alanlarda iki yeni gen tanımlamıştır.
Aylin Yıldırır; Türk Kardiyoloji Derneği (TKD), Avrupa Kardiyoloji Derneği, Avrupa Ateroskleroz Derneği, Avrupa Girişimsel Kardiyoloji Derneği, Türk Girişimsel Kardiyoloji Birliği ve Ankara Tabip Odası üyesidir. Prof. Yıldırır’ın uzmanlık alanları içinde; Girişimsel Kardiyoloji (Koroner anjiyografi, kalp kateterizasyonu, koroner girişimler, stent, damardan pıhtı çıkarma, damar içi akım ve basınç ölçümü, damar içi ultrason), Akut koroner sendromlar, Miyokart enfarktüsü, Kalp Kapak Hastalıkları, Lipit bozuklukları (Kolesterol ve Trigliserid yüksekliği) ve Hipertansiyon bulunmaktadır. Yayınlanmış kitapları ve ulusal ve uluslararası makaleleri bulunmaktadır
Ankara Tıp Fakültesi mezunu olan Prof. Dr. Fatma Nurhan Özdemir, uzmanlığını Ankara Üniversitesi İç Hastalıkları’nda tamamladı. Tıpta Yandal Uzmanlığını ise 1993’te Ankara Üniversitesi, Nefroloji (İç Hastalıkları) Bölümü’nde bitirdi. Halen çalışmalarını Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi Nefroloji Servisi’nde sürdüren Fatma Nurhan Özdemir’in çalışma alanları özellikle Nefroloji, Böbrek Nakli ve İç Hastalıklarıdır. Prof. Dr. Fatma Nurhan Özdemir’in ulusal ve uluslararası bilimsel dergilerde pek çok makalesi yayınlanmıştır.
Prof. Tokgözoğlu, 2003-2005 yılları arasında Avrupa Ateroskleroz Derneği Yönetim Kurulu üyeliği, 2005-2009 yılları arasında Genel Sekreterliği yaptı. 2009-2013 yılları arasında Avrupa Ateroskleroz Derneği Eşbaşkanlığına seçildi. Bu görev tamamlanınca halen bu Derneğin Eğitim Komisyonu Başkanlığını sürdürmektedir. 2008 yılında 77’nci Avrupa Ateroskleroz Derneği Kongresini ilk kez Türkiye’ye aldı. Prof. Tokgözoğlu, Dünya Ateroskleroz Derneği Avrupa Federasyon Başkanlığını 4 yıl süreyle yapmış, ardından 60 ülkenin oyu ile bu derneğin de Genel Sekreterliğine seçilmiştir. Halen bu Derneğin yönetim kurulunda devam etmektedir.
Prof. Tokgözoğlu, Fellow of the American College of Cardiology ve Fellow of the European Society of Cardiology unvanını taşımaktadır.
Akpek, keratoprotez cihazları alanında patent sahibidir, Cora Verhagen İmmünoloji Ödülü, Amerikan Oftalmoloji Başarı Ödülü ve başka pek çok ödüle sahiptir. Kornea ve oküler yüzey hastalıklarının cerrahi tedavisinde uzman olan Akpek, her türlü donör ve yapay kornea nakli ameliyatlarını gerçekleştirebilmektedir. Zorlu katarakt ameliyatlarında ve komplike ön segment rekonstrüksiyonu vakalarında da uzmanlaşmıştır. Klinik uzmanlığı, enflamatuar göz bozuklukları, korneanın alerjik ve immünolojik hastalıkları ve konjonktiva, sklerit, üveit, katarakt cerrahisi, korneal transplantasyon, limbal kök hücre transplantasyonu ve keratoprotezidir.
1994-1995 yılları arasında TÜBİTAK NATO bursunu alarak Londra Guy’s Hastanesi ve Hammersmith Hastanesi’nde kronik böbrek yetmezliği, transplantasyon ve sistemik lupus eritematozis konularında çalıştı. Topaloğlu’nun başlıca ilgi alanları renal transplantasyon, sistinoz, IgA nefropati, Lupus ve HSP nefriti, Nefrotik sendrom ve Ailesel Akdeniz Ateşidir. Ekibiyle birlikte 1998 de Ailevi Akdeniz Ateşi konusunda TÜBİTAK Araştırma Ödülü’nü aldı. 1999’da pediatri profesörü oldu. 2002 yılında Avrupa Pediatrik Nefroloji Kurumu (ESPN) araştırma ödülünü aldı. 2013’ten itibaren Dünya Peditarik Nefroloji Derneği Yönetim Kurulu üyesi ve Genç Nefrolog Eğitim Komitesi Başkanı’dır.
1994’ten başlayarak ülkemizde ilk kez kordon kanı kök hücrelerinin insan kullanımına girmesi, ilk kordon kanı nakli (1995), ilk akraba dışı kordon kanı nakli ve ilk -tek uluslararası akredite (FACT/NETCORD) Akraba Dışı Kordon Kanı Bankası’nı kurmuştur. Son dönemde kalıntı hastalık ölçümünün tedavide gereği konusunda ülkemizde öncül rol oynayarak bu alandaki çalışması 2017’de New York’taki Lenfoma&Miyeloma kongresinde en başarılı temel bilim araştırması ödülüne layık bulunmuştur. Ankara Üniversitesi bünyesinde geliştirilen yeni ilaç molekülleri ile in vitro anti-miyelom etkisine yönelik sonuçlar iki patent başvurusuna yol açmıştır.
Prof. Beksaç halen Balkan Miyelom Çalışma Grubu’nun başkan yardımcılığını, Türk Hematoloji Derneği’nin İmmunohematoloji alt komite başkanlığını, Türkiye kemik İliği Transplantasyon Vakfı’nın başkanlığını yürütmektedir.
Berrak Yeğen, araştırmalarını; Gastrointestinal motilite ve düzenlenmesinde rol oynayan nöral ve humoral faktörler; İnflamasyon modelleri; Gastrointestinal peptitlerin biyolojik etkileri üzerine yoğunlaştırmıştır. Yeğen, ayrıca eğitim alanında da araştırmalar yürütmektedir. Prof. Berrak Yeğen’in Sandoz Bilim Ödülleri Farmakoloji Bilim Dalında üçüncülük ödülü, İstanbul Tabip Odası Tıp Bilim Ödülü, 1997 Sedat Simavi Vakfı Sağlık Bilimleri ve Eczacıbaşı Tıp Teşvik Ödülü gibi pek çok ödülü bulunmaktadır.
1992-2004 yıllarında İstanbul Üniversitesi Prenatal Tanı ve Araştırma Merkezinde uzman doktor, 2004- 2015 yıllarında Tıbbi Genetik AD & Pediatrik Genetik BD, İstanbul Tıp Fakültesi, İstanbul Üniversitesinde öğretim üyesi olarak görev yaptı. Kasım 2000’de Tıbbi Genetik Doçenti ve 2009’da profesör unvanını aldı. Şubat 2015’ten itibaren Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik bölümünde tam zamanlı öğretim üyesi olarak çalışmalarını sürdürmektedir. Özellikle akraba evliliklerinden doğan çocuklardaki genetik bozukluklarla ilgili çalışmaları bulunmaktadır.
Serap Aksoy 2002-2010 yılları arasında Yale Üniversitesi’nde Mikrobiyal Hastalıklar Epidemiyolojisi Bölümüne başkanlık yapmıştır. Yale Üniversitesi’nde ekip arkadaşlarıyla birlikte çalıştığı laboratuvarda özellikle Afrika tripanosomlarını ileten ve çoklu simbiyotik mikropları barındıran çeçe sineklerinin biyolojisini anlamayı amaçlamaktadır. Prof. Dr. Serap Aksoy başkanlığındaki 140 kişilik uluslararası ekip, 10 yıl süren araştırmalar sonucu, özellikle Afrika kıtasında ölümcül uyku hastalığının taşıyıcısı olan Çeçe sineğinin gen haritasını çıkarttı. Bu sayede Afrika’da insanlarda uyku, hayvanlarda ise nagana hastalığına sebep olan çeçe sineğinin mücadelesinde önemli bir ilerleme sağlanmış oldu. Aksoy’un laboratuvarı, çeçe popülasyonlarını azaltmak veya hastalık iletme yeteneklerini azaltmak için yeni yöntemlerin geliştirilmesine odaklanmaktadır. Aksoy, sık sık bu alanda yapılan uluslararası eğitim programlarına katılmaktadır. 2015’te, Entomological Society of America’nın Onur Üyesi seçilmiştir.
Kaliforniya’da Stanford Üniversitesi’nde doktora sonrası çalışmalarından sonra Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim dalına öğretim görevlisi olarak dönmüştür. Çalışmalarına daha sonra burada devam eden Prof. Dr. Seza Özen 2000 yılında Profesör unvanını almıştır. Prof. Dr. Özen daha sonra Pediatrik Romatoloji uzmanlığını da almıştır. Prof. Dr. Seza Özen Pediatrik Romatoloji Bilim dalında görevini (bilim dalı başkanı) sürdürmektedir. Prof. Dr. Seza Özen 2010 yılında TÜBİTAK Bilim ödülünü, 1998 de TÜBİTAK Ailevi Akdeniz Ateşi ödülünü, 1998‘de TÜBİTAK Teşvik ödülü, 1996’da Hacettepe Üniversitesi Bilim Teşvik ödülü, 1993’te Eczacıbaşı Tıp Teşvik ödülünü almıştır. Pek çok ulusal ve uluslararası projeye katılan Prof. Dr. Özen’in pek çok referans kitabında bölümleri ve 400’ün üzerinde makalesi bulunmaktadır.
Esnek ve katlanabilir, deri üstüne yapıştırılabilir veya giyilebilir elektronik aletler üzerine çalışmalar yaptı. Medikal teknoloji alanında çalışarak pilsiz çalışan giyilebilir bir kalp çipi (PZT MEH) ve cilt kanserini teşhis eden bir cihaz geliştirdi. Forbes'in 30 Yaş Altı Bilim İnsanı listesinde de yer aldı.
Atatürk şu gönderiyi görseydi eminim ne kadar duygulanırdı. Türk kadını daha da yükselecek!
bu ülkede cüzzamı bitiren türkan saylan nerede?
Hem genç bir kadın olarak hem de bir Türk olarak gurur duydum. İyi ki varsınız.