Başarıya giden yolu, zekası ve azmi sayesinde çok erken yaşlarda başlamıştı. Ortaöğrenimini tamamladıktan sonra okuldaki başarısı sayesinde öğretmen yardımcısı olarak bir süre kendi okulunda görev yaptı.
Okulu bitirdikten sonra, 17 yaşındayken, Ziraat Bankası’nın açtığı sınavda başarılı olunca Ziraat Bankası Kangal Şubesi’nde işe girdi.
1909 yılında ülkede büyük bir kıtlık vardı. Depolarda terk edilmiş buğdayı halka neredeyse bedavadan verdi. Bu yüzden halk ve devlet tarafından takdir edildi.
Halkın bu hareketi onun cesaretini ve azmini pekiştirdi. Kendini tam anlamıyla memlekete adayacaktı.
Yeni görevi sırasında üst makamların işgalcilere gösterdiği ayrıcalıklara dayanamadı ve “Ulusal onuru ve şerefi üç buçuk ayaktakımının ayakları altında çiğnenen bir hükûmete memurluk edemem” diyerek devlet görevinden istifa etti.
Bu, yalnızca ekonomik açıdan değil, siyasal açıdan da büyük bir cesaret isteyen girişimdi. Ürettiği ürüne “Türk Zaferi” adını vererek zafer ve memleket sevgisi vurgusunu gösterdi.
Bu ilk girişiminden büyük kazanç elde edince ne kadar idealist bir insan olduğunu daha net göstermeye başladı.
40 yaşına bastığı gün ne kadar hayırsever bir kişiliği olduğu bir kez daha anlaşıldı. Öldükten sonra servetinin bir kısmını ailesine bir kısmını ise yaşarken yapmaya başarılı olamayacağını düşündüğü yararlı kuruluşlar meydana getirilmesi ve sürdürülmesi için bağışladı.
Demir yolu ağı ile kentlerin birbirine bağlanmasını sağladı. Demir yolu işinde kimi zaman işçilerle birlikte omuz omuza çalıştı.
Yaptığı işleri kişisel çıkarından çok memleketin çıkarını düşünerek yaptı ve bundan övünç duydu.
Onuncu Yıl Marşı'ndaki 'Demir ağlarla ördük anayurdu dört baştan' mısrasında da Nuri Demirağ etkisi vardır.
4 yıl süren araştırmalarının sonucunda hazırladığı proje, hükûmete gönderildi. Hükûmet mali kaynak yetersizliği ve İstanbul'un siluetini bozar düşüncesi gibi çeşitli nedenlerle projeyi reddetti. Siyasi açıdan önü ilk kez tıkanmaya başladı. Bu olumsuz durum devam edecekti...
1973'te yapılan köprü, aslında 1930'ların sonunda bitmiş olabilirdi! 1973'te de belki çoktan 2. bir köprü yapılmış olacaktı.
Bu geleneğini yıllarca sürdürdü. Toplam 43 çeşme yaptırdı.
Bursa’da Sümerbank Merinos Fabrikası’nı yaptı. Daha sonra yabancıların tekel oluşturarak çimentoyu 33 liraya satmaya başladıklarını görünce çimento fabrikası kurmak istedi. 13 liraya satmayı önerdiği halde fabrika kurmasına izin verilmedi.
Yanıtı mükemmeldi: “Siz ne diyorsunuz! Benden ulus için bir şey istiyorsanız en mükemmelini istemelisiniz. Mademki bir ulus uçaksız yaşayamaz, öyleyse bu yaşama aracını başkalarının bağışından beklememeliyiz. Ben bu uçakların fabrikasını yapmaya adayım.”
Yani para verip yurt dışından uçak almak yerine kendi uçağımızı kendimiz yaparız diyerek uçak fabrikası kurmaya karar verdi.
“Göklerine hâkim olamayan milletler, yerlerde sürünmeye, yerin dibinde çürümeye mahkûmdur.”
Yurt dışında incelemelerde bulunduktan sonra yurt dışından lisans almak istemeyip Türk tipi uçakları yapacağını şu sözlerle dile getirmişti:
“Avrupa’dan Amerika’dan lisanslar alıp uçak yapmak kopyacılıktan ibarettir. Demode tipler için lisans verilmektedir. Yeni icat edilenler ise büyük bir sır, büyük bir kıskançlıkla saklanmaktadır. Bununla birlikte kopyacılık sürdürülürse modası geçmiş şeylerle boş yere zaman geçirilecektir. Şu halde Avrupa ve Amerika’nın son sistem uçaklarına karşılık yepyeni bir Türk tipi yaratılmalıdır.”
Şu anki İstanbul Atatürk Havalimanı’nın bulunduğu alana Nuri Demirağ sahipti.
Uçaklarının güvenilir olduğunu ve okulundan mezun pilotların başarılı bir biçimde yetiştirildiklerini kanıtlamak için, kendi fabrikasında yapılan uçağa önce kendi biniyor, pilot koltuğuna da kendi pilot okulundan mezun olan oğlunu oturtuyor ve kendi yaptığı uçağı, kendi okulunda yetiştirdiği kendi oğluna kullandırarak, göklere yükseliyordu.
1940 yılında Nuri Demirağ'ın uçak fabrikası tarafından Nud.36 eğitim uçağı 24 adet, 1944 yılında ise Nud.38 altı kişilik yolcu uçağı üretildi. Bu ilk yerli yolcu uçağı, dünya havacılığı yolcu uçakları A sınıfına alındı. Bu uçaklarla seferler yapılmaya başlandı.
Bu bir başarısızlık mıydı? Elbette değildi. Sadece bir kazaydı. Pilot çevredeki hayvanlar piste girmesin diye açılan hendeği görmediği için böyle bir kaza olmuştu, uçak kaynaklı bir sebep bile değildi.
Bu yüzden Türk Hava Kurumu sipariş ettiği 65 uçağı almaktan vazgeçti.
Oysa Nuri Demirağ uçakların en güvenli ulaşım araçları olduğunu üstüne basa basa söylemişti. Kurulduğu günden beri 16 bin saat uçuşun yapıldığı, 290 pilotun yetiştiği Gök Okulları'nda hiçbir kaza meydana gelmemişti.
Bilirkişi raporları da lehine olmasına rağmen, mahkeme kararları hep aleyhine neticelendi.
Yurt dışından alınan siparişler engellendiği için elde kalan uçaklar hurdaya gitti.
Görsel: Gök Okulu'nun ilk mezunlarından, 2011 yılında hayatını kaybeden pilot Mehmet Kum, Nu.D marka uçakların motorlarını gözden geçirirken.
“Hoş, karakterim buna müsait değil ama, bu parayla farzı-muhal 15-20 adet han-apartman yaptırır, senede 150-200 bin lira gelir alarak istediğim gibi yaşardım fakat yapmadım.”
Siyasilere yazdığı mektupta, olabilecek her şeyi tek tek sıralayarak konunun milli politika açısından önemini vurguladı ve isteklerini gayet mahcup bir şekilde duyurdu.
Dikkate alınmadı.
Nuri Demirağ, 'Bütün isteğim Türk gençliğinin kanatlanmasını görmektir. Bu yolda bütün kişisel servetimi adamış bulunuyorum. Gerekirse sırtımdaki gömleği bile bu amaç uğruna satmaya hazırım.' diyerek niyetini belli etse de, yerli uçak hikayesi kötü sonla bitmişti.
Yeşilköy'deki arazisi daha sonra devletin oldu.
Karabük’te Demir Çelik fabrikasının yapımına başladı. Köy-kent projeleri geliştirdi. Ülkenin yer altı kaynaklarının, madenlerin, petrolün kullanımı için planlar hazırladı. Maden ve sanayi kentleri tasarılarını yaptı.
Parti propagandası yapmak için ilk yerli radyoyu kurmak istedi, engellendi. Gazete kurma girişimi de aynı şekilde engellendi ve Milli Kalkınma Partisi’yle başarılı olamadı.
1954 yılında, Demokrat Parti listesinden milletvekili oldu. “Makam ve memuriyet güçlerini kötüye kullanarak kamu düzenini çiğneyen ve genel ahlakı bozanlar hakkında cezai yaptırım” isteyen yasa önerisini meclise sundu. Çölleşme, tarım ve hayvancılıkta gerileme, enerji, barajlar, köprüler, limanlar, körfezler, uluslararası işbirliği ve dayanışmalar meclis kürsüsünden ulusun temsilcilerine aktarmaya çalıştığı şeylerden bazılarıydı.
Çalışanlar arasındaki ücret adaletsizliğinin ve uçurumun kapatılmasını isteyen yasa teklifini sundu. Bu konuşmayı yaptığı yılda hayallerini sonraki nesillere bırakarak hayata gözlerini yumdu.
Ayla'nın, Devrim Arabaları'nın yapımcılarına duyurulur.
Filozof Ali Rıza Bölükbaşı'na da evini açardı.
burdaki yazıları baz alarak baktığımda bana göre milliyetçilik böyle bişey..adam ülke için gereken ne varsa yapmaya çalışmış..sonra sabote edilmiş bana kalırsa..haksızlığa uğramış yılmamış yine çabalamış ülkesi için..neden ülkeyi kalkındırmak yerine dışa bağlı olunuyor..ah atam tüm dünyayı dize getirmiş ama ne yazık ki ülke o konumdan yavaş yavaş aşağılara inmiş..bu devrin içler acısı haline hiç girmiyorum :( allah rahmet eylesin..nur içinde yatsınlar
Aklın almayacağı şekilde Atatürkçü olsam bile Ismet Inönü'den sırf bu adam yüzünden nefret ediyorum iste. Milliyetçiliğin tanımı olan Demirağ'ın elinden tutulabilseydi, bambaşka olabilirdi sonucları.. Bir de bugün milliyetçi olduğunu iddia edenlerle bir kıyaslayalım: Bugunkuler şoförleri ile yatıp; bunu açıklayıp helal olsun damgası alacaklarına, kasede boyun egip hırsızın köpeği olmayı seçenlerden ibaret..
Tek düşündüğü bilimdi, halktı, vatandı, topraktı. Çok büyük adamdı. Şimdi bile memleketinde Sivasta herkes onu çok seviyor. Saygı duyuyor. Hep engellendi. Ne yapmak istese engellendi. Yardımı dokunacak her şeyi yapabilirdi, engellendi. Çiftçiyi desteklerdi. Durumlarını hep takip ederdi. Şimdi ben Sivas Nuri Demirağ Hava Limanına ne zaman gidip oradan uçsam onun yapabileceklerini düşünüyorum. Yapabilirdi, eminim, yapabilirdi, YAPAMADI...