Rusya-Ukrayna krizi enerji piyasalarının gündeminde yer almaya devam ediyor. Rusya doğal gazda dünya liderleri arasında yer alıyor.
Enerji dağıtımının ne kadar önemli olduğu ve güvenlik açısından hayati değeri geçtiğimiz aylarda İran ile Türkiye'nin yaşadığı doğal gaz sorununda ortaya çıkmıştı. Türkiye'de sanayi bu kesintiden etkilenmiş üretime ara verilmişti.
Doğal gaz dağıtımında kurulan boru hatları başka nasıl riskler taşıyor bakalım mı?
Global Energy Monitor (Küresel Enerji Takipçisi, GEM) küresel doğal gaz boru hatlarına yönelik yeni raporunu yayınladı. Raporda küresel ölçekte planlanan doğalgaz boru hatlarındaki artışın iklim hedeflerini tehdit ettiği vurgulandı.
Raporda planlanan ve iptal edilen doğal gaz boru projelerinin özetlendiği bir tablo da sunuldu. Buna göre projelerin başını ABD, Avustralya, Çin, Hindistan ve Brezilya çekiyor.
GEM araştırmacısı Baird Langenbrunner, şöyle konuştu:
2021’de doğalgaz boru hatları geliştirmedeki durağanlık, ne yazık ki, doğalgazın iklim krizine katkısının kabulünden ziyade salgınla ilgiliydi. Geleceğe baktığımızda, planlama aşamasındaki yaklaşık yarım trilyon dolarlık doğal gaz boru hattı projesi, dünya yenilenebilir kaynaklara geçtiğinde atıl varlık haline geleceğinden, ekonomik olarak hiçbir anlam ifade etmiyor.
Diken tarafından aktarılan araştırmaya göre, artan doğal gaz boru hattı projeleri aynı zamanda 485,8 milyar dolarlık atıl varlık riski de yaratıyor.
Her ne kadar pandemi döneminde boru hatlarında bir düşüş olsa da bu çok uzun sürmedi. Doğalgaz üretimine ağırlık veren ülkeler, 2022 yılı için on binlerce kilometre uzunluğunda boru hattını hayata geçirme planlarına devam ediyor.
Küresel ölçekte 70 bin 900 kilometre uzunluğunda boru hattı inşa ediliyor. Buna ek olarak inşaat aşamasına geçmemiş 122 bin 500 km’lik boru hattı da proje aşamasında.
Uluslararası Enerji Ajansı (International Energy Agency, IEA) boru hatlarındaki bu artış nedeniyle doğalgaz tüketiminin önümüzdeki birkaç yıl içinde zirveye ulaşmasını bekliyor.
Fosil yakıttan yenilenebilir enerjiye hızlı geçilmesi yönündeki uyarılara rağmen boru hatlarındaki bu artış IEA’nın 1,5 derece ve net sıfır emisyon senaryosuyla uyumlu olmadığını da ortaya koyuyor.
Küresel doğalgaz boru hattı geliştirme projelerinde öncü rol Çin’in. Çin’de hali hazırda 26 bin 300 km uzunluğunda doğal gaz iletim boru hattı inşası devam ediyor. İnşaat aşamasına geçmemiş 29 bin 800 kilometrelik boru hattı planı var. İnşaatı devam eden ve proje aşamasındaki boru hatlarının atıl varlık riski 89,1 milyar dolar.
Çin’de proje aşamasındaki bu yüksek artış, Rusya’da faaliyet gösteren Gazprom’dan sonra dünyanın en büyük ikinci gaz boru hattı geliştiricisi olan ve yeni kurulan PipeChina holdinginin yönetiminde gerçekleşiyor.
Hindistan ise küresel ölçekte doğalgaz boru hattı geliştiren ülkeler arasında ikinci sırayı alıyor. Hindistan’da inşaat aşamasında 16 bin 200 kilometrelik ve planlama aşamasında 2 bin 200 kilometrelik boru hattı projesi bulunuyor. İnşaat ve planlama aşamasındaki projelerin atıl varlık riski 14,7 milyar dolar değerinde.
Avustralya, 2020 yılında benimsediği doğalgaz merkezli ekonomik toparlanma planını sürdürüyor. Bu plan doğrultusunda Avustralya’da 12 bin 200 km uzunluğunda doğalgaz boru hattı projesi var. Ancak günümüzde bu projelerin yalnızca 600 km’lik bölümü inşaat halinde. İnşaat ve planlama aşamasındaki projelerin atıl varlık riskiyse 18,6 milyar dolar.
ABD’de, 2020 ile 2021 yılları arasında sivil toplum kuruluşları ve aktivistlerin muhalif duruşuyla yasal ve düzenleyici çerçevedeki değişiklik sonucunda birçok yüksek profilli boru hattı iptal edildi. Ancak, günümüzde, ABD’de yaklaşık 47,6 milyar dolar değerinde botu hattı geliştirme aşamasında. Bu nedenle ABD’nin 2022 yılında lider doğal gaz ithalatçısı olması öngörülüyor.
Boru hatları zaten gelecek için inşa edilmiyor. Bahsedilen tamamen yenilenebilir kaynaklara geçme olayı 2100 yılı için. O yıla kadar ısınmamız gerekiyor. Kim ne derse desin, doğalgaza ihtiyacımız var.