Dolar yükselirken, Borsa da mı yükseliyor? Ya da Borsa ile Dolar arasında tam tersi bir ilişki mi var?
Geçtiğimiz bir kaç yıl ki özellikle 2021'in son çeyreğinde dolar hayatımızın en önemli unsurlarından biri haline geldi.
Borsa İstanbul'un dolar ile olan ilişkisinde ise bazı dönüm noktaları görülürken, genel olarak paralel seyir göze çarpıyor.
Aralarındaki ilişkiye biraz daha yakında bakalım.
Grafikte görülen mor barlar dolar/TL fiyatlamaları olurken, Borsa İstanbul'un yükselişle kapandığı günler yeşil, düşüşle kapandığı günler kırmızı görülüyor.
Şimdi de bu bölgeleri neden işaretledik bakalım.
1. bölge 2018 yılında 'Rahip Krizi' de olarak bilinen kur ataklarının yaşandığı dönem.
2. bölge ise Mart 2020 yani Türkiye'de ilk vaka görülmesi ki Borsa İstanbul'daki düşüş keskin bir şekilde göze çarpıyor.
3. bölge Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak istifasının yaşandığı süreç aynı zamanda ekonomi yönetiminde de bir değişim olmuştu. Borsada yükseliş dolarda gerileme göze çarpıyor.
4. bölge Merkez Bankası Naci Ağbal'ın görevden alınarak yerine Şahap Kavcıoğlu'nun atandığı dönem ki geçtiiğimiz hafta yaşanan devre kesiciler o dönemde de sıkça tetiklenmişti.
5. ve son dönem de faiz indirimlerinin başladığı dönemi gösteriyor. Kurlarda yaşanan yükselişi ise anlatmaya gerek yok.
Görünen o ki Dolar/TL ve Borsa İstanbul BİST 100 endeksi çok da ayrı kalamıyorlar ve paralel bir seyir izliyorlar.
Bu grafikte ise tarih aralığını kısaltırsak son bir yıldaki hareketleri görüyoruz. Önceki grafikte görülen 4 ve 5. dönemlerdeki hareketleri daha detaylı görmek mümkün.
Borsa İstanbul'un ilk iki grafikte TL bazında hareketlerine bakmıştık.
Bu grafikte ise maaşımızı dolarla alsak Borsa İstanbul'da BİST 100 endeksi ne kadar olurdu kısmını görebiliyoruz.
1. bölge Merkez Bankası Başkan değişimi, 2. bölge de kurların faiz indirimleri sonrasında yükselişi ki bu dönemde Borsa İstanbul'un soluksuz yükseldiğini de biliyoruz. Ama görünen o ki dolar bazında oynaklık artarken dışarıdan bakınca endeks belli bir bölgede kalmış.
Uzmanların endeks ve şirketlerin dolar bazında ucuz kaldığı açıklamaları Borsa İstanbul'daki yukarı yönlü hareketlere bir açıklama olmasının yanı sıra, süreçlerde de görüldüğü gibi Borsa İstanbul gündemde ekstra durumların dışında yükselişini koruma eğilimini sürdürüyor.
Son haftalarda görülen yurt dışında noel tatili gibi süreçlerde yani hacmin düşük olduğu günlerde ya da şirketlerin bilanço açıklamalarının olduğu dinamiklerin farklılaştığı dönemlerde de hisse bazlı hareketler öne çıkıyor.
'Borsada Oynanmaz' kitabının yazarı Ekonomist Murat Sağman, Mesele Ekonomi Kanalı yayınında borsa-kur ilişkisinde, enflasyon-faiz ilişkisine dikkat çekiyor.
Yüzde 14 olan politika faizinin enflasyon karşısında negatif getiri sağlamasından kaynaklı yatırımcıların enflasyondan kendilerini korumak için altın, döviz, gayrimenkul ya da borsa yatırımı yaptığının altını çizen Sağman, dolar ve borsa arasında kanıtlanmış teorik bir ilişki olmasa da dolar bazında ucuz kalan şirketlere kendini enflasyondan korumak isteyen yatırımcının akın ettiğini belirtiyor.
Son olarak da Borsa İstanbul'un dolar bazında çok ucuz kaldığını hatırlatıyor.
Garanti BBVA Yatırım Direktörü Tufan Cömert ise geçen haftalarda yayımladığı araştırma raporunda, “Faiz artırım meselesinin borsalar açısından önemli olduğunu gözden kaçırıyoruz” diyor ve ekliyor:
“Şurası açık ki hem dünyada hem Türkiye'de “ne alırsam kazanırım” devri bitti. Doğru hisseyi, doğru zamanda alan kazanacak artık”
Cömert, şöyle devam ediyor:
Kredili alımların da aynı hisseler etrafında yoğunlaşması ile bir süredir hep aynı şeyi konuşur olduk: Kur yukarı, borsa yukarı. Evet, grafik bazlı bakarsak böyle bir ilişki olduğu aşikar, ancak yukarıdaki korelasyon matrisine bakarsanız istatistiki anlamda aslında zayıf bir ilişki olduğunu göreceksiniz. Üstelik Cuma gününü de bu matrise dahil ettiğimizde, ilişkinin çok daha zayıf göründüğünü de not edeyim
Cömert, “Faiz düşük kaldıkça borsa, TL yatırımcısı açısından rakipsiz olmaya devam edecek” dedi. Cömert, oynaklığın ise bir süre daha sürebileceğini aktardı.
dolar