Borsa'da Azalan Yatırımcılar ve Halka Arzlarla Endeksin Yönünü Değiştirenler İnsan Dışı Varlıklar

13.04.2023 - 15:09

Borsa İstanbul, geçen yıl yüzde 200'e yakın yükselirken, tarihi boyunca oluşan yatırımcı sayısının sadece yarısı 1 yılda akın etmişti. bunlar 2022 yılın önemli başlıkları olurken, 2023 yılına başladığında ise işler eskisi gibi değildi. Eylül ayında verdiği sinyallerle soluksuz kalan Borsa, deprem felaketlerinin ardından tüm ülke gündemi içinde kendine gelmeye çalışırken, yine tartışmaların odağında kalmıştı. Normalleşme sürecine giremeden seçim gündemi geldi. Borsa'da ise bir şeyle olmaya başladı. Sert hareketler, küsen yatırımcılar derken, yakından inceleyince neler görülüyor bakalım.

Borsa İstanbul'a geçen yıl yağan yatırımcılar geri adıma atmaya başladı.

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, pay (hisse) senedi yatırımcı sayısı 7 Nisan haftası itibarıyla 298 bin 774 kişi düşüş gösterdi ve 4 milyonun altına geriledi.

MKK'nın açıkladığı yatırımcı ve hesap sayılarına göre, yatırımcı sayısı 3 milyon 946 bin 544 seviyesinde olurken, aynı dönemde toplam yatırımcı sayısı 30 milyon 263 bin 426'dan 30 milyon 388 bin 116'ya yükseldi.

Toplam hesap sayısı 61 milyon 541 bin 945'ten 62 milyon 34 bin 894'e çıkarken, bakiyeli hesap sayısı 9 milyon 336 bin 649'dan 9 milyon 56 bin 639'a indi.

Geçen yıl sert yükselişler ve kulaktan kulağa yayılan kazançlarla gelen yatırımcıların çoğu deneyimsiz olurken, 2023 ilk çeyrekteki oynaklıklara karşı korunaksız kaldı. Bu dönemde halka arzların performansı yatırımcıların ilgisini çekti.

Ekonomim'de Burcu Göksüzoğlu'nun sorularına yanıt veren Marbaş Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı Soner Kuru, bu dönem ağırlıklı olarak halka arz yatırımcısının görüldüğünü ancak bu yatırımcı kitlesinin de gerçek anlamda borsa yatırımcısı olmadığını belirtti.

Kuru, özellikle ilk çeyrekteki oynaklık sonrasında Nisan ayı ile birlikte başlayan yükseliş sürecinde, endeksin kritik eşik olan 5 bin puanın üzerine çıkışını, 'seçim öncesi belirsizlik sürecinde ortalama gibi göründüğü' belirtti.

Borsa'da seçim sonuçlarının fiyatlamasına yönelik, anketlerin hala bıçak sırtı olduğuna değinen Kuru, seçim sonuçlarından bağımsız, "kim kazanırsa kazansın", "ekonomiyi durgunluğa götürecek, enflasyonla mücadele ekonomiyi zora sokacak" kararlar alınması ihtimalini zayıf gördüklerini de belirtiyor.

Faizlerin artması olasılığını da piyasada mevduat faizinin yüzde 25-30'larda olmasıyla açıklıyor. Bu seviyeye kadar olan kısmın piyasayı rahatsız etmeyeceğin öngörürken, enflasyonu düşürmek için de bu bandın normal olduğunu vurguluyor.

Enflasyonun yüksek seyretmesinin beklendiğini ve deprem felaketinin etkilerinin de yeni yeni görüldüğünü belirtiyor.

Dolar için de 20’lerin üzerinde 25-28-24 seviyelerinin kolay belirlenemediğini, ihracatçı taleplerinin ve piyasada söylenenlerin ekonomik olarak temellendirilmesinin kolay olmadığını da ekliyor.

Borsa'daki yatırımcıların azalmasına karşın halka arz katılımların artmasına dikkat çeken görseller de burada olurken,

İlgili twit silinmiş ya da sahibi tarafından gizlenmiş.

Borsa'daki yatırımcıların yarısını küçük yatırımcıların oluşturması daha da dikkat çekiyor.

İlgili twit silinmiş ya da sahibi tarafından gizlenmiş.

Borsa İstanbul'da son dönemde gün sonunda değişen seyir incelendi. Özellikle düşen hacimde 15:00 ila 18:00 aralığı öne çıkıyor.

Deneyimli borsacıların '15:00’e kadar uyuyup ondan sonra piyasayı izlemeye başlama” esprileriyle Ekonomim'de Barış Erkaya'nın analizinde, mart ayı sonunda yoğunlaşan bu saatlerdeki hareketler hem agresif fiyatlamalara hem de seyrin değişmesine neden oluyor.

2022'de hızlanan yabancı yatırımcı çıkışıyla yerlilerin üstünlüğüne geçen Borsa İstanbul'da yurt içindeki büyük piyasacılar da endekse yön vermeye başlamıştı. Böylelikle oynaklık artarken, 2022 yılında BIST 100 endeksindeki yükselişler küçük yatırımcıların da ilgisini çekmiş resmen akına uğramıştı. Ancak 2023 o kadar parlak başlamamış, 6 Şubat'ta yaşanan felaketler ve ardından da seçim sınırlarına girilmesi oynaklıkların okyanus dalgalarına erişmesine neden olmuştu.

29 Mart-6 Nisan tarihleri arasında BIST 100 endeksinde gün içi dalgalanma marjı 31 Mart'ta en düşük yüzde 2,22, 3 Nisan'da ise en yüksek yüzde 6,04 olurken, büyük dalgaların ise 15:00 ila 18:00 aralığında yoğunlaşması dikkat çekiyor.

i.ekonomim.com

Genel alışkanlıklara göre günün seyri ilk 1 saatte 10:00-11:00 aralığında oluşurken, hacimlerin de düştüğü son günlerde tüm seyir 15:00’ten itibaren değişiyor. Erkaya, 'Bir anda aşağı ve yukarı yönlü çok sert dalgalanmaların başladığı bu saat aralığı, seans kapanışına kadar da sürüyor' diye dikkat çekiyor.

Kısaca 'saatler içinde' gelişmiş bir borsada haftalar içerisinde görülecek marjlar Borsa İstanbul'da birkaç saat içinde oluşuyor.

Borsa İstanbul’a özellikle son 1 yılda gelen öncesinde mevduat, KKM gibi enstrümanlarda yatırım yapan ya da halka arz yatırımcıları için "kabus dolu" hareketlere neden oluyor.

Panik satışları ya da alımlarına yönelen bu yatırımcı kitlesinin, 'okyanus dalgalarında sörf' ortamında zararları artıyor.

Hisse bazında da BIST 30 hisseleri aslen derin, hacimli ve piyasada yön belirleyici hisseler olurken, saatler 15:00'i gösterdiğinde bu özellikler adeta sıfırlanıyor. Bu hisseler 'dalgalanmaların da merkez üssü haline gelebiliyor' diyen Erkaya, 31 Mart-7 Nisan arasında BİST 30 hisselerinde en yüksek dalgalanmanın yaşandığı hissenin Emlak Konut GYO (EKGYO) olduğunu gözlemlerken, THY (THYAO), Aselsan (ASELS), Aksa Enerji (AKSEN) , TAV Havalimanları (TAVHL), Akbank (AKBNK), Turkcell (TCELL) ve hatta İş Bankası (ISCTR) gibi hisselerin de olduğunu ekliyor.

Henüz birkaç yıl önce BIST 30 hisselerinde bu derece sert hareketler ekstrem bir durum olurken, son hareketler "yabancı yatırımcının yokluğu, piyasanın tamamen yerli yatırımcı kontrolünde olmasıyla" açıklanıyor.

Uzmanlar piyasadaki güçlü yabancı varlığının, endeksin speküle edilmesini engellediğini, risk dengeleyici bir işlem olduğunu, eksikliğinin de bu hareketleri getirdiğini hatırlatıyor.

Deprem felaketlerinin ardından hızı düşürülen algoritmik traderlar da şüphelerin odağında!

Yüksek hızlı algoritmik traderların deprem felaketinden sonra hızlarının 3'te bire düşürülmesi, bir işlem günü üç parçada düşünüldüğünde, son dilim olan 15:00-18:00'e odaklanmış olabilir mi? sorusunu sorduruyor. Erkaya, seansın son üç saatinde 'bazı hızlı robo-traderların bu sert dalgalanmalara neden olmuş olabileceğine' de dikkat çekiyor. .