Hiç hasta olup hastaneye ya da doktora gitmekten korkacağımız aklımıza gelir miydi? Ya da aman gitmeyelim belki hastalanırız diyeceğimiz! Ama onu da gördük. Evet, talihli jenerasyon bizler olduk ve en son 100 yıl evvel görülen bir pandemi bize denk geldi. Aklımızın ucundan geçmeyen problemler, soru işaretleri, maalesef ki gündemimize oluşturdu.
Böyle bir duruma hazırlıksız yakalanmış hastane, yatak sayısı, doktor, hemşire, yardımcı sağlık personeli yetersizliği, alet edevat yetersizlikleri. Bunun gibi sorunlar bir yana, diğer taraftan da zaten yetersiz olan personelin hastalanması, belirli branşlarda hizmet verecek olan servislerin ya da yoğun bakımların pandemi servislerine çevrilmesi, doğal olarak hasta başvurularında, rutin kontrollerde, elektif dediğimiz acil olmayan vaka sayılarında ama toplamda hastane ve doktor başvurularında ciddi bir azalmaya sebep oldu.
Amerika'da yapılan bir çalışmada 30 Haziran itibarıyla araştırmaya katılanların %40,1'inin şikayetleri olduğu halde ya hastane başvurusunu geciktirdiğini ya da hiç gitmediğini ortaya koymuş. Daha da ilginci, bu %40,1'in içerisinde %12 acil hastanın olması. Acil başvurularına bakıldığında, gerçek acil olarak adlandırdığımız: Kalp krizi, inme, şeker koması gibi durumlarda dahi acil başvurularının ciddi oranlarda azaldığını görüyoruz. Bu da bize korona ile direkt ya da indirek olarak alakalı olan 2020 ölümlerinin daha önceki yıllara göre ciddi rakamlar da arttığını gösteriyor.
Bir yanda evde kalın uyarıları, geçici kapatmalar ve benzer faktörler. Diğer yanda ise kontrolsüz kalan acil , kontrolsüz kalan kronik hastalar, kontrolsüz yada takipsiz olan aşılama uygulamaları ve yeni hastalıkların erken tanısının önüne geçilmiş oluyor ki bu da uzun vadede düşündüğümüzde ciddi problemlere sebep olacaktır. Yine aynı araştırmada 2020 pandemi dönem içerisinde kovid ile alakalı olmayan kalbe ve diyabet yani şeker hastalığına bağlı komplikasyonlardan ölüm oranlarının da yukarıda sıraladığımız sebeplerden dolayı ciddi oranda artığını göstermiştir.
Kendi branşımı ilgilendiren yani kardiyoloji, kalp-damar cerrahisi ilgilendiren konuyu geldiğimizde ise yine benzer bir tablo söz konusu olup; İsviçre'de yapılan bir araştırmada, kardiyolojide yapılan girişimsel işlemlerde yani anjiyo ve stent işlemlerinde %27 ile %89 arasında azalma bildirilmiştir. Bu bahsi geçen rakamların ortalama beşte birinin müdahaleye ihtiyacı olan hastalar olduğunu düşünürsek tablonun vehameti daha net bir şekilde ortaya çıkacaktır.
Özel sigortası olmayan, ki ülkemizde bu uygulama çok yaygın değildir, hastaların büyük bir çoğunluğunun devlet hastanelerinde tedavi olma zorunluluğu göz önüne alırsak, bu tablonun , bu grupta daha da vahim olduğunu görebiliriz. Bu vahametin sebebi ise bir taraftan hastanelerin mevcut hizmetlerinin büyük bir çoğunluğunu kovide ayrılmış olması, diğer taraftan da kovidin bu hastanelerde daha yoğun olmasından dolayı insanların gitmeye çekilmeleridir.
Uzayan ömür ile birlikte artan yaşlı popülasyon ve ülke ekonomisini zamanında hizmet etmiş ama şu anda aktif olarak hizmet etmeyen emekli popülasyondaki artış sadece ülkemizde değil tüm dünyada sağlık sistemlerini zora sokmuşken, bir de üzerine eklenen beklenmedik bir pandemi yine benzer bir şekilde sadece ülkemizde değil tüm dünyada takkeyi düşürmüş ve kel ortaya çıkmıştır. Ama bardağın dolu tarafından bakacak olursak gelişen teknoloji ile bundan 100 yıl evvel ortaya çıksaydı belki yıllar sürecek olan pandemi, şükür ki 6 ay gibi mucize bir sürede geliştirilen aşılar sayesinde ümit ediyorum ki önümüzdeki yazdan itibaren sadece bir grip pandemisi şeklini alacak ve rutin aşılamalarla hayatımız yeni normale dönecektir.
Bu dönemin katkılarından bir tanesi de gene teknolojiyle paralel olan , TELETIP uygulamalarındaki yaygınlaşmadır. Yani hastaneye gitmeden doktor ya da yetkili kişilere ulaşma şansımız vardır.
Lütfen bilinen hastalıklarınızın kontrollerini ertelemeyin en azından danışın. Bu arada lütfen evde kalın, maskeli kalın, sağlıkla kalın.