Rusya-Ukrayna krizinin büyümesi ya da yoğunlaşması halinde Türkiye'ye etkilerinin bir çok alanda olması beklenirken, tarım tarafında buğday ithalatı bu ülkelerden yoğun olunca işler önemli bir boyuta dönüyor.
Ulusal Hububat Konseyi tarafından yapılan açıklamada Rusya-Ukrayna geriliminin Türkiye'ye sıkıntı yaratmayacağı açıklanırken, uzman isimler aynı fikri paylaşmıyor.
Rusya ile Ukrayna arasında büyüyen gerginlik ülkelerin buğday ticaretindeki payından dolayı tartışmaları da beraberinde getirirken, Ulusal Hububat Konseyi (UHK), Türkiye'nin bu konuda kendi kendine yeten bir ülke olması nedeniyle buğday arzında sıkıntı yaşanmayacağını bildirdi.
UHK Yönetim Kurulu Başkanı Özkan Taşpınar, geçen yıl dünya genelinde yaklaşık 770 milyon ton buğday üretildiğini, Rusya'nın bu üretimin yaklaşık yüzde 10'una hakim olduğunu, buğday ihracatının da yaklaşık yüzde 20'lik kısmını gerçekleştirdiğini aktararak, Türkiye'nin de uluslararası buğday ticaretinde yüzde 3,3 civarında payının bulunduğunu kaydetti.
Taşpınar, Türkiye'nin dünya buğday ekim alanlarının yaklaşık yüzde 3,2'sine sahip olduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu:
'Türkiye, buğday konusunda kendi kendine yeten bir ülkedir. Ülke genelinde buğdayla ilgili kesinlikle bir sıkıntımız olmaz. Türkiye'de iç pazar için yıllık ortalama 20 milyon ton buğdaya ihtiyaç var ve bu da ülkemizde üretiliyor. Fırıncı gibi esnaflarımız başta olmak üzere, sektörde kesinti meydana geleceğini düşünmüyorum.'
Türkiye'nin geçen yıl yaklaşık 9 milyon ton buğday ithal ettiğini dile getiren Taşpınar, söz konusu miktarın yaklaşık yüzde 65'inin Rusya, yüzde 15'inin de Ukrayna'dan alındığını ifade etti.
Taşpınar, Türkiye'nin ithalini gerçekleştirdiği buğdayları ihraç ürünlerinde kullandığını vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:
'Türkiye dünyada en fazla un ihracatı yapan ülke. Bulgur ihracatında da birinci sıradayız. Makarna ihracatında İtalya'dan sonra ikinciyiz. İhraç ettiğimiz bu ürünleri ithal ettiğimiz buğdaydan üretiyoruz. Sektörümüzde ihracat yapan firmalarımızın da buğday stoklarının olduğunu biliyoruz. İhracat ürünlerinde kullanılacak buğdayda bir sıkıntı yaşanması durumda Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) de piyasaya müdahale edebilecek stokları bulunuyor.'
Dünya Gazetesi tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım yazısında, Ukrayna ve Rusya'nın toplamda 120 milyon tonu aşan bir hububat ihracatı ile dünya piyasalarını etkileyebilecek ülkeler olduklarına dikkat çekerken, 2021'de Türkiye'nin Rusya'dan 1,8 milyar dolar değerinde buğday ithalatı yaptığını, ayçiçek yağı ithalatını da yüzde 42 artırdığını ifade ederek şöyle dedi:
'Türkiye, Rusya’dan aldığı buğdayın önemli bir bölümünü un ihracatında değerlendiriyor. Ambargo nedeniyle Türkiye'nin buğday ithalatı yapamazsa veya buğday fiyatı artarsa un ihracatı olumsuz etkilenebilir. Ayrıca, buğdayın bir bölümü de içerde ekmek üretiminde kullanılıyor. Un fiyatının artması nedeniyle ekmek fiyatlarının yükselmesi gündeme gelebilir.
Un ihracatının yanı sıra arpa, mısır gibi ürünlerin ithalatında sorun yaşanması durumunda yem sektörü dolayısıyla hayvancılık sektörü olumsuz etkilenebilir. Ayçiçeği ithalatında sıkıntı yaşanırsa yağ fiyatlarının artmasına neden olabilir.'
Rusya'nın Türkiye için hem ithalat hem de ihracat tarafında önem arzettiğine değinen Yıldırım, 'Rusya'nın 2021 yılı tarım ürünleri ihracatı 36 milyar doları aştı. Bu ülkeden tarım ürünü ithalat rekoru ise Türkiye'ye ait. Uzun yıllar Rusya'dan en fazla tarım ürünü ithal eden Çin ikinci sırada. Türkiye'nin tarım ve gıda ürünleri ihracatında ise Rusya 3’üncü sırada yer alıyor' dedi.
Ayçiçek yağı fiyatlarının arttığı Türkiye'de, Rusya-Ukrayna krizi nedeniyle de tedarik sorunu yaşanması bekleniyor. Ayçiçek yağı fiyatları KDV indirimine rağmen düşmedi. Yeni zamların kapıda olduğu belirtilirken Toprak Mahsulleri Ofisi çözümü ithalatta buldu.
Dünya'nın aktardığına göre, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), uluslararası ihale ile 6 bin ton ham ayçiçeği yağı aldı.
Ticaret kaynakları, navlun dahil ancak sigorta maliyetleri hariç (c&f) ton başına 1,474.90 dolara Prime ticaret şirketinden alım yapıldığını söylediler.
Kaynaklar, Türkiye'de özel sektörde mart teslimatlı ayçiçeği yağı için talebin az olması nedeniyle ilk teklif edilen fiyatın düştüğünü ifade ettiler.
Sevkiyatların 2 - 25 Mart arasında Tekirdağ limanına yapılması bekleniyor. İhaledeki miktar ve fiyatlar nihai onaya tabi olacak.