'Vegas'ta olan Vegas'ta kalır' (what happens in vegas stays in vegas) diye ünlü bir ABD deyimi vardır. Kumarhaneleri ile ünlü Las Vegas ayrıca çılgınlık için de biçilmiş kaftan bir yer olduğundan orada yapılan tüm eylemlerin oraya mahsus olduğuna dair bir anlaşma içeriği taşır.
Son günlerde kripto paralarda yaşanan çöküş ile bir yandan tüm finansal enstrümanlar için de geçerli sayılabilecek bir anlaşma metni oluşturdu:
'Bitcoin'de ilk kural, Bitcoin hakkında konuşmamaktır.'
BBC Teknoloji Editörü Zoe Kleinman, kripto paralarda yaşanan son çöküş ile Bitcoin'de yaşananları anlatırken, tüm kripto varlıkların hikayesinin benzer olduğunu göreceksiniz.
Dünyada en çok bilinen ve hacmi en yükse olan kripto para birimi Biitcoin, sürekli büyük değişimler geçirirken, adeta bir popstar edasında da hayran kitlesine sahip ve fanları ne söylerseniz söyleyin size karşı çıkıyor.
Kleinmann, yazısını yazarken, Bitcoin'in 22 bin dolar civarında olduğunu söylese de dün 20 bin dolara kadar gerileyen kriptoda bu seviyeler en son 2020 Aralık ayında yükseliş öncesinde görülmüştü.
Bu düşüşün küresel konjonktürle alakalı olduğu söylenirken, sadece kripto varlıklar düşüşte değil.
Dünyada faiz artışları ile hakim olan durgunluk (resesyon) endişeleri diğer yandan ise enflasyon ve hayat pahalılığında artış etrafımızı sarmış durumda.
Büyük yatırımcıların dahi rahat hareket edemedikleri bu ortamda, küçük yatırımcıların eriyen alım gücü ile yatırım yapacak hali kalmazken, kripto varlıklar ise çok riskli enstrümanlar grubunda olduğundan endişeler artıyor.
Kripto varlıkların mantıken merkeziyetsiz olması ile düzenleyici bir kurum ya da finans kuruluşları tarafından güvence sahibi olmamasını getiriyor. Değer kayıpları ya da kripto cüzdanının kaybı gibi durumlar da yatırımların buhar olması anlamına geliyor.
Geçen ay yaşanan değer kaybı Bitcoin'deki düşüşü satışlarla tetikledi. Satışlar arttıkça düşüş, düşüş arttıkça satışlar birbirini izledi ve döngüye girdi.
Bir hisse satın aldığınızda bilirsiniz ki bu aslında bir şirketin ortaklık senedidir, altın aldığınızda bilirsiniz ki bu değerli bir metaldir ya da bir tahvil aldığınızda bilirsiniz ki birileri siz borçlanmıştır. Bitcoin'in ya da kripto varlıkların ise böyle bir durumu yok. Kleinman, bunu şu şekilde tanımlıyor:
Geleneksel yatırım araçlarının aksine Bitcoin'in içkin bir değeri yok.
Financial Times gazetesinde Katie Martin, Bitcoin'in değerinin belirlenmesine dair önemli bir tespitte bulunuyor. Bu da bildiğimiz yatırım enstrümanlarından kripto varlıkların farkını ortaya koyuyor:
Değeri sadece ve tamamen insanların onun için ödemek istediği miktara bağlı. Bu korkutucu bir durum çünkü yeterince insan satmaya karar verirse bunun bir destek noktası yok. Yarın değerinin 10 bin dolara düşmeyeceğinin hiçbir garantisi yok.
Burada parantez açarak balinalardan da bahsedelim: Kripto para piyasalarında bulunan balinalar bir nevi büyük yatırımcılar olurken, gerçek ya da tüzel kişiler olabilirken, hareket alanı ise piyasayı yönlendirebilecek düzeyde oluyor.
Pazartesi günü Bitcoin fiyatında düşüş yüzde 10'a ulaşarak 23 bin 750 doları gördü. Kripto para piyasasının değeri 1 trilyon doların altına indi.
Dünyanın en büyük kripto para borsası olan Binance, Bitcoin çekişlerini geçici olarak durdurdu, Binance CEO'su teknik sorunun 30 dakika içinde çözülmesinin beklendiğini bildirdi. Sorun birkaç saat sürdü.
Celcius isimli kripto kredi platformu da tüm transferleri ve para çekişlerini durdurdu. Ancak 'sıra dışı piyasa koşulları' açıklaması yaptı.
Bu gelişmeler yatırımcılarda endişeye neden olurken, satışlar hızlandı. Bitcoin fiyatı MicroStrategy'nin teminat tamamlama çağrısı ile karşı karşıya kalabileceği fiyata yaklaştı.
Dün ise Bitcoin fiyatı yüzde 7,8 düşüşle 20 bin 370 dolara, Ethereum fiyatı yüzde 13,3 düşüşle 1045,66 dolara geriledi.
Dün akşam da Fed'in faiz artırım kararı ile piyasalarda denge çabası sürüyor.
Bitcoin fanları, düşüşü alım fırsatı olarak görürken, daha önce de yaşanan iniş çıkışları örnek gösteriyor.
Twitter'da bir kullanıcı, 'Her seferinde fiyatların artacağı bir dönem gelir' derken, kriptolarda kısa vadede yüksek kazanç sağlayanlar ile ünlülerin desteği, yeni yatırımcıların cesaretini canlı tutuyor.
Uzmanlar ise yatırımcıları temkinli olmaları konusunda uyarıyor.
Bunlarda biri olan State Street Danışmanlık Direktörü Altaff Kassam, kripto varlıkları 'Sadece cesur insanların yatırım yapması gereken bir alan' olarak tanımlarken, Matt Damon'ın geçen yıl Ekim ayında oynadığı 'Şans cesurların yanındadır' sloganlı kripto borsası reklamı 28 milyon izlenme yakalamıştı.
Reklamın çıktığı dönem alınan Bitcoin şu dönemin 3 katı fiyatta olduğundan gerçekten cesur bir hareket olarak görülüyor.