Her dönemde insanların gündelik hareketleri gözetime maruz kalmıştır. Bu gözetim ve kontrol mekanizmalarının en temel örneği ise Panoptikon isimli hapishane projesi.
Her dönemde insanların gündelik hareketleri gözetime maruz kalmıştır. Bu gözetim ve kontrol mekanizmalarının en temel örneği ise Panoptikon isimli hapishane projesi.
Gözetim kavramı, Oxford sözlüğünde bir şüphelinin gizlice gözetim altına alınması; Türk Dil Kurumu sözlüğünde ise, gözetme işi, nezaret şeklinde açıklanmaktadır. Ancak bu tanımların günümüzde kullanılan gözetim kavramını karşılamada yetersiz kaldığı düşünülmekte.
Öncelikle Panoptikon, bir hapishane dizaynı. Kavramı sosyal bilimlere
kazandıran Foucault olmasına rağmen, bu kendine has hapishane modelinin düşünsel mimarı ise Jeremy Bentham.
Panoptikon iki ayrı kelimenin birleşiminden oluşuyordu. Bütünü(pan) gözlemlemek (-opticon).
Kulenin etrafında dairesel biçimde tasarlanan hücreler vardı.Hücreler birbirinden duvarlarla ayrılıydı. Hücrelerin iki penceresi vardı; gözetleme kulesine bakan pencere içeride, hücrelerin içine ışığın sızmasını sağlayan pencere ise dışarıda.
Hücrede güvenli bir şekilde hapsedilen her mahkum daima görülebilir; her
eylem, görünmeyen bir gözetleyici tarafından izlenebilir ve gözlemlenebilirdi.
Gözetim mekanizmaları, mahkumların yedikleri yemeklerin sayı ve sürelerini, gıdaların nitelik ve tayinini, ibadet zamanını, ne zaman konuşulacağını ve deyim yerindeyse “ne zaman düşünüleceğini” ayarlamaktaydı.
Bentham’ın tasarımında temel alınan düşünce, dönemin geniş kitleleri kontrol altına alma felsefesiydi. Yapının tasarımıyla ilgili olarak yazılan mektuplarda yapının nezaret altında tutma, hapis, tecrit, zorla çalıştırma, eğitim gibi pek çok amaçla kullanılabileceğinden bahsedilir.
-Cep telefonlarının dinlenmesi,
-Akıllı (smart) kartlar yoluyla ekonomik işlemlerin denetim altına alınması ve tüketim/tüketici profillerinin veri bankalarında depolanması,
-Şehirlerin ya da en azından işlek alanların kameralarla donatılması,
-Ziyaret edilen web sitelerinin izlenmesi ve elektronik postaların okunması gibi çeşitli yöntemlerle aslında her an gözetim altındayız.
Peki siz bu gözetleme mekanizmasının başka hangi yöntemlerle uygulandığını düşünüyorsunuz ? Yorumlara bekliyoruz.
Teknoloji ile aram ihtiyaç düzeyinde olduğu için çoğu konu bana ilginç geliyor. Telefonumda tuş kilidi yok meselâ. Hesabımla giriş yaptığım üç tane cihazdan ikisi bunu bana "güvenlik açığı" olarak bildiriyor. Arkadaş senin bunu biliyor olabilmen başlı başına bir sorun zaten.