Sanat denince aklınıza ne geliyor? Romantiklerden dışa vurumculara, pop arttan çağdaş sanata aklınızda beliren şey aslında sizin öznel zevkinizi oluşturuyor. Günümüzde, bu akımların yanı sıra resim, edebiyat ve performans sanatlarının bir çoğunu oluşturan iki akım mevcut. Modern sanat ve çağdaş sanat. Peki nedir bu ikisinin farkı? Merak ediyorsanız okumaya devam edin...
Aslında sanat tarihinde kendilerine özgü bir döneme atıfta bulunuyorlar. Yine de sanat tarihi bilmeyen kişiler için farkı anlamak biraz zor. Hazırsanız bunu aralarındaki birkaç farklılık ile açıklamaya çalışacağız.
‘Modern’ kelimesini duyduğumuzda, genellikle güncel olanı veya içinde bulunduğumuz yüzyılı düşünürüz. Ancak sanat tarihi terimlerinde bu kelime genellikle 19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın ortalarına kadar uzanan modernizm akımı ile ilişkilendirilir.
Banksy, Mural
‘Çağdaş sanat’ terimi ise sanat tarihçileri tarafından bugün yapılan sanatı tanımlamak için kullanılan terimdir. 20. yüzyılın ikinci yarısında veya 21. yüzyılda üretilen bugünün sanatıdır.
Çağdaş sanatçılar, küresel olarak etkilenen, kültürel açıdan çeşitlilik gösteren ve teknolojik olarak ilerleyen bir dünya tasvir ederler.
Man Ray, Untitled Rayograph, 1922,
Modern sanat, çağdaş sanattan çok önce ortaya çıktı. Sanayiciliğin insan yaşamının doğasını yeniden tasavvur ettiği, toplumun tüm kesimlerinde önemli bir değişim dönemi olan 19. yüzyılda modernist sanatçılar oldukça çoğaldı.
Bu sanayileşme elbette insanların düşüncelerine de nüks ediyordu. Bu yeni devre hem olumlu hem de olumsuz bakan sanatçılar eserlerinden bunu yansıttı.
Fotoğrafın icadı, özellikle derin bir endüstriyel değişimdi. Bir yandan fotoğrafçılık, insanları ve yerleri belgeleme rolünü üstlenerek sanatı tamamen bir iş haline getirdi. Öte yandan, fotoğrafçılık da yavaş yavaş bir sanat biçimi haline geldi ve gerçekliği kırpma ve çarpıtma konusundaki esrarengiz yeteneği de insanları cezbederek birçok modernist sanatı şekillendirdi.
Wassily Kandinsky, Thema: Spitz, 1927
Modern sanatı da diğer birçok şey gibi genellemek biraz imkansız. Yine de çoğu eserde göze çarpan ortak bir eğilim varsa o da soyutlama. Temsil, anlatı ve perspektif gibi resimsel geleneklerden sıyrılıp bunun yerine içsel duygu ve duyguların ifadesine odaklanan 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarındaki sanatçılar bizi yavaş yavaş soyutlamaya yaptıkları eserler ile karşıladı.
Vincent Van Gogh, Starry Night, 1889
Fransız İzlenimciler, ayrıntılı resim tarzlarından ilk ayrılanlar arasındaydı. Paul Cezanne, Vincent van Gogh ve Paul Gauguin gibi onlardan sonraki Post-Empresyonistler, rengi gerçeklikten ayırmaya devam ederek dramatik etki yarattılar. Fovizm, Kübizm, Dışavurumculuk, Süprematizm, Rayonizm, Fütürizm ve daha fazlasının yolunu açtılar. Bu fikirler sırayla 1950'lerde Soyut Dışavurumculuğu ve 1960'larda Renk Alanı Resmini ortaya çıkardı.
Marcel Duchamp, Fountain, 1917
Dadaizm ve Sürrealizm yukarıda belirtilenlerden daha az soyut bir bakışa sahip. Formları sadeleştirmek ve çıplaklaştırmak yerine farklı bir açı seçtiler. Bazıları, sanatın arkasındaki fikir veya kavramın sanatın kendisinden daha önemli hale geldiği kavramsal sanat yapma yollarına yöneldi. Marcel Duchamp, Rene Magritte ve Salvador Dali gibi diğerleri, artan insan psikolojisi anlayışından etkilenerek yeni bir dünya için, var oldukları gerçek dünyayı geride bıraktılar.
Jeff Koons, Easyfun-Ethereal, 2002
Çağdaş sanat 1960 itibariyle ortaya çıktı ve hala günümüz sanatını tanımlamak için kullanılan bir terim. Çağdaş sanatın başlangıcı, Pop Art ve Postmodernizmin ortaya çıkışıyla başlıyor. Aslında, bu iki tarzın ilk bakışta göze karışık gelebilen doğası, çağdaş sanatın neyle ilgili olduğunu özetlemeye yardımcı olabilir.
Birçok yönden çağdaş sanat, 1960'ların kitle iletişim patlamasına ve daha sonra dijital medya ve bilgi teknolojisinin yükselişine bir yanıt olarak ortaya çıktı. Ancak çağdaş sanat ifadesi, çok çeşitli stilleri, hareketleri ve yaklaşımları kapsayan oldukça geniş bir terim.
Çağdaş sanat akımları arasında Pop Art, Postmodernizm, Resim Kuşağı, Neo-Dışavurumculuk, Fotogerçekçilik, Kapitalist Gerçekçilik, İlişkisel Estetik, Altmodern ve çok daha fazlası yer alıyor.
Çağdaş sanatçıların kullanabileceği araçlar, modern zamanlara göre çok daha çeşitli. Bu doğal olarak çağdaş sanatın çok daha eklektik ve karmaşık olduğu anlamına geliyor. Sanatçıların ellerinde artık daha çok materyal var.
Popüler sanat yaklaşımları arasında dijital video enstalasyonları, etkileşimli deneyimler ve performans sanatı gibi şeyler bulunuyor. Çizim, resim ve heykel gibi geleneksel sanat anlayışı da her zamanki kadar popüler, ancak günümüzde genellikle dijital görüntü unsurları ve geleneksel olmayan içerikler ön planda. Maurizio Cattelan gibi hayvanları duvara kendi bakış açısı ile işleyen ve çağdaş sanat dünyasında neredeyse her şeyin yolunda gittiğini kanıtlayan sanatçılar var.
Peki sizin zevkinize hangi sanat akımı daha çok hitap ediyor? Yorumlarda buluşalım...