Bir Zamanlar Sadece Sarayda Yapıldığı İçin Saray Lokması Adını Alan Lokmanın Lezzet Dolu Tarihçesi

24.12.2022 - 18:17

Çıtır çıtır pişen ve şerbetiyle buluşunca lezzetine kavuşan mis kokulu lokmanın tarihçesine bakıyoruz. İzmir lokması ile saray lokmasının farkı nedir? Lokma ilk nerede üretildi? işte detaylar...

Eski Türklerden günümüze kadar binlerce yıldır “yağ kokutma” geleneği sürmektedir. Türkler Gök Tanrı’nın rızasını kazanmak için kandil ve arife günleri ile cenaze sonrası pişi veya lokma pişirirler. Daha sonra yapılmış olan bu lokmalar veya pişiler komşulara dağıtırlar.

Ayrıca bir konuk haneye geldiğinde de gelişini kutlamak için lokma dökülür veya pişirilir. Böylece konuğun gelişi Gök tanrıya haber verilmiş olunur.

1400'lü yıllarda Araplar tarafından yapılan ilk kez yapılan lokma, ismini 'Lukma' kelimesinden almıştır.

Arapların “kadı lokması” El-Bağdadi tarafından 13. yüzyılda tarif edildiği söylenmektedir. Ancak tarifinin onlara da Osmanlı sarayından alındığı da aşikârdır.

Lokma bir Türk tatlısıdır ve İzmir Lokması adıyla coğrafi işaret almıştır.

Un, maya, tuz ve şekerle hazırlanan hamurun kızartıldıktan sonra şerbetlenmesiyle ortaya çıkan lokmanın iki çeşidi bulunur.

İzmir lokması, ortası delikli halka şeklinde dökülür ve 3’erli olarak servis edilir.

Saray lokması ise zeytin tanesinden biraz büyük yuvarlaklar şeklinde dökülür ve 6’lı şekilde servis edilir.

Ankara'nın Güdül ve Ayaş yörelerinde Bırtlak diye bilinen bir lokma çeşidi de mevcuttur. Türkiye'deki bazı yörelerde şerbet dökülerek tatlı olarak yenilmesine rağmen, bazı yörelerde pişi gibi şerbetsiz peynir ile yenilmektedir.

Lokma ülkemizde genellikle hayır için döküldüğünden hayır lokması adıyla da bilinmektedir. Bunun dışında düğün, nişan ve sünnet gibi çeşitli özel günlerde de lokma dökülmekte ve ücretsiz olarak dağıtılmaktadır.

4-5 sene önce ülkemizde lokmaya yeni bir soluk getiren yeni nesil lokmacılar lokmanın içine ya da üstüne çikolata ekleyerek modern bir yorumla lokmalarını satmaya başlamışlardı.

Geleneksel bir tatlının farklı yorumlanması güzel olsa da bu konu çığırından çıkmıştı. Yeni nesil lokmacılara duyulan ilgi arttıkça her sokak başında farklı isimlerde yeni nesil lokmacılar açılmaya başlanmıştı.

Büyük bir hevesle açılan yeni nesil lokmacılar belli bir süre sonra kepenk teker teker indirmeye başladı. Bir anda popüler hale gelen bu yeni nesil lokmacılar bir anda da piyasadan silindi. İyi ki de silindi!

Çıtır çıtır lokma tatlısı tarifi

Malzemeler

Hamuru için;

3 su bardağı un
2 su bardağı ılık su
2 yemek kaşığı şeker
Yarım çay kaşığı tuz
1 yemek kaşığı instant maya

Şerbeti için;

2,5 su bardağı şeker
2 su bardağı su
8-10 damla limon suyu

Kızartmak için;

Sıvı yağ

Lokma nasıl yapılır?

1. Tencereye şeker ve suyu alarak karıştırın ve kaynamaya bırakın. Kaynadıktan sonra ocağın altını kısın ve 10 dakika kadar bu şekilde kaynatın. Limon suyunu ekleyerek karıştırın ve 5 dakika daha kaynatarak ocaktan alın. Daha hızlı soğuması için ayrı bir kaseye boşaltarak bir kenarda bekletin.

2. Lokmanın hamuru için uygun bir kaba un, maya, şeker ve tuzu alarak karıştırın. Unun ortasına bir havuz oluşturun ve buraya ılık suyu ilave edin. Çırpma teli yardımıyla hamuru karıştırın.

3. Tüm malzemeler karışıp hamur kıvam aldığında üzerini önce streç filmle ardından temiz bir örtü ile örterek 45 dakika kadar mayalanmaya bırakın.

4. Derince bir tavaya sıvı yağ ekleyin ve ocağa alın. Yanınıza küçük bir kase içerisinde de sıvı yağ alın. Bir çay ya da tatlı kaşığını kasedeki yağa batırın. Elinize hamurdan biraz alın ve yumruğunuzu sıkın. Elinizin üzerinden çıkan hamuru yağladığınız kaşıkla alın ve henüz çok fazla ısınmamış olan sıvı yağın içerisine bırakın.

5. Piştiğinden emin olduğumuz lokmaları kevgir ile yağın içerisinden alın, şerbetin içerisine koyarak bir kaç dakika karıştırdıktan sonra servis tabağına alın. Bu aşamada lokmaları alırken ocağı kapatarak yağın fazla ısınmasını engelleyin.

Tel Helva Olarak Bilinen Pişmaniyenin Daha Önce Duymadığınız Tarihçesi

Osmanlı'da Yetiştirilirken Günah Sayıldığı İçin Ağaçları Yakılan Avokado Meyvesinin Hikâyesi

Zehirli Diye Yenilmiyordu! Türk Mutfağının Vazgeçilmezi Olan Domates, Osmanlı'ya Ne Zaman Geldi?