10.000 metre yükseklikten düşen bir insan yere çarpmadan önce gerçekten ölür mü? Hızla değişen basınç, oksijen eksikliği ve dondurucu soğuk; hepsi insan bedeni için ölümcül bir tehlike. Ancak tarihte bu senaryodan sağ çıkmayı başaran biri var: Vesna Vulovic. İşte uçaktan düşmenin bilimsel yüzü ve bu mucize hikayenin detayları...
Uçak yolculuklarında dışarıya çıkmak neredeyse imkansızdır. Bunun nedeni 10.000 metredeki basınç farkının inanılmaz boyutlara ulaşmasıdır. Uçağın kapılarına bu yükseklikte metrekare başına yaklaşık 5 tonluk bir kuvvet uygulanır. Ayrıca kapılar tasarım gereği içe doğru açılır. Yani uçuş sırasında bir kapıyı açmaya çalışmak devasa bir engelle boğuşmak gibidir. Ancak patlama ya da yapısal arıza gibi durumlarda bu sınırlar aşılabilir.
Diyelim ki uçak büyük bir arızaya uğradı ve siz kendinizi gökyüzünde buldunuz. İlk saniyelerde oksijen eksikliğinin etkisiyle zihniniz bulanıklaşmaya başlar. 10.000 metredeki hava basıncı deniz seviyesindeki basıncın yalnızca dörtte biridir ve vücudunuz buna uyum sağlayamaz. ABD Federal Havacılık İdaresi’ne göre bilinç açık kalma süreniz 30 saniyeyi geçmez.
Eğer bayılmadan önce hareket edebiliyorsanız havada kendinizi pozisyonlandırmanız teorik olarak iniş şansınızı artırabilir. Ancak bu irtifada -48°C’ye varan sıcaklık zaten vücudunuz için ikinci büyük tehlikedir.
Şaşırtıcı bir şekilde düşüş esnasında atmosfer koşulları doğrudan ölüm getirmez. Bilimsel çalışmalar bu şartlarda insan bedeninin üç dakikadan fazla dayanabileceğini göstermiştir. Ancak burada tek bir sorun vardır: Hız.
Yaklaşık 200 km/s ile düşerken her dakika 3.300 metre irtifa kaybedersiniz. Yani ekstrem koşullara dayanma süreniz sona ermeden yere çarparsınız. Sonuç olarak ölüm genellikle çarpma anında meydana gelir.
1972 yılında Yugoslavya Havayolları’na ait JAT 367 sefer sayılı uçuşta uçak 10.160 metrede havada infilak etti. O sırada uçuş görevlisi Vesna Vulovic uçağın kuyruk kısmında sıkışmış durumdaydı. Parçalanmış uçaktan düşen Vulovic çarpmanın etkisini bir ağacın ve kar örtüsünün hafifletmesiyle hayatta kaldı. 27 gün boyunca komada kalan Vulovic bu trajediden sağ çıkan tek kişi oldu. Onun hikayesi gökyüzündeki ölümcül şartların bile bazen yenilebileceğini gösteriyor.
Bir uçaktan düşmek hayatta kalma ihtimalinizi neredeyse sıfıra indirir. Ancak uçağın kendisi ciddi arızalarda bile koruyucu bir yapı sunar. Bu nedenle ne olursa olsun uçağın içinde kalmak her zaman en güvenli seçenektir. Unutmayın düşen bir uçak kadar mucizevi bir kurtuluş hikayesi yazmak oldukça nadirdir.