Bir Robot Gibi Duygusuz Olmanızın Psikolojik Nedeni: Aleksimiti

12.05.2022 - 12:16

'Erkekler ağlamaz.' diye bir anlayış var öyle değil mi? Hatta hemen şarkısı bile gelmiştir aklınıza. Bu ve buna benzer düşünceler sadece bize özgü değil. Bütün dünyada ve sadece erkekler de değil birçok insan duygularını gösterdiği için kendisini suçlu hissedebiliyor. Halbuki duygulu olmamız ve bunları göstermemiz kadar normal hiçbir şey yok. Bırakın efendim kendinizi isterseniz ağlayın isterseniz kahkaha atın doya doya!

Kaynak: The Sun

Aleksitimi terimi 1973 yılında psikoterapist Peter Sifneos tarafından icat edilir.

Kelime; Eski Yunancada αλέξω (Alexo, 'kovmak') ve θυμός (thumos, 'ruh, duygu, düşünce') kökünden oluşur ve 'duyguyu kovmak' anlamına gelir.

Aleksitimi, düşünce ve duygular arasındaki kopukluğu tanımlıyor. Yani bir şey hissederken onları net bir şekilde tanımlamakta zorlanmak bir bakıma.

Ancak bu durum başlı başına bir zihinsel bozukluk anlamına gelmiyor. Aleksitimi, daha çok farklı psikolojik zorluklar yaratabilecek bir özellik.

Bu duygu körlüğünün yaygın göstergeleri ise şu şekilde:

yakınlık korkusu
duygusal mesafe
özerkliğe abartılı ilgi
sosyal ortamlarda rahatsızlık
duygularını ifade edememek
kronik olumsuz ruh hali

Aleksitimi ile birliktelik gösteren pek çok psikiyatrik bozukluk da söz konusu.

Örneğin, yapılan bir çalışmada, post travmatik stres bozukluğu olan Vietnam Savaşı gazilerinin %41'inde aleksitimi tespit edilir.

Sosyal ilişkilerinizi zorlayabilecek olan aleksimitinin bir de hızlı kalp atışı, kronik ağrı ve nefes almada zorluk gibi fiziksel yan etkileri olabilir.

Yapılan araştırmalarda özellikle erkeklerde aleksimitinin daha yaygın olabileceği saptanır. Bu da toplumun cinsiyete yüklediği, örneğin 'erkekler ağlamaz' gibi söylemlerle ilgilidir.

Aslında erkek kadın fark etmeksizin duyguları saklamak hiç kimse için sağlıklı olmadığı gibi her şeyden önce evrimsel sürecimize aykırıdır. Çünkü insan birçok iyi nedenden dolayı belirgin duygulara sahip olacak şekilde evrimleşir.

Örneğin, kişilerarası iletişim, gruplar arası bağ ve tehlikenin tespiti dahil; genel olarak, duygular hayatta kalmamız için her zaman önemli rol oynarlar.

Peki ne yapmak lazım? Öncelikle bununla yaşayabileceğiniz gibi bunu tersine de çevirebilirsiniz. Ve psikoterapi duygularınızı dışavurmak için harika bir başlangıç gibi duruyor.

Ancak buna ulaşamıyorsanız, günlük tutmak, müzik dinlemek, hatta filmlerdeki ve romanlardaki karakterlerle empati kurmaya çalışmak gibi evde yapabileceğiniz bazı şeyler de mevcut.

Unutmamak lazım ki aleksimitiden kurtulmak o kadar da kolay değil. Çünkü duygularınızı yıllardır kovalamışken şimdi geri çağırıyorsunuz.

Ancak bu uğurda kararlı olursanız önünde sonunda duygularınız yüzeye çıkacak ve belki de bu durum sizi şu an olduğunuzdan daha 'pozitif' bir insan yapacak.