Bir Psikoloğun Gözünden Yeni Yılda Yeni Alışkanlıklar Kazanmanın İpuçları!

12.01.2025 - 17:44

Yeni yıl, çoğumuz için taze bir başlangıç anlamına gelir. Ancak yeni yıl kararlarımızın sadece bir kısmı gerçekten kalıcı alışkanlıklara dönüşür. Peki iyi alışkanlıkları nasıl sürdürülebilir hale getiririz? Psikologlar insan beyninin otomatik pilotunu “hacklemek” için bazı etkili yollar sunuyor. İşte alışkanlık inşa etmenin ve kötü alışkanlıklardan kurtulmanın yolları…

Kaynak

Alışkanlık Nedir, Ne Değildir? Görseli — Sanılanın aksine bir şeyi düzenli yapıyor olmanız onun alışkanlık olduğu anlamına gelmez. Alışkanlık dediğimiz şey üzerine düşünmeden otomatik olarak yaptığınız davranışlardır. Örneğin bir fincan kahve içerken sigara paketine uzanmanız veya telefonunuzu aldığınızda farkında olmadan sosyal medyayı açmanız gibi.
Başlangıçta bilinçli olarak yapılan bir davranış zamanla tekrarla otomatik hale gelir. İyi ya da kötü bir alışkanlık fark etmeksizin bu süreç beynimizdeki karar alma mekanizmalarını atlar ve daha az enerji tüketen bir eyleme dönüşür.

Kötü Alışkanlıklardan Kurtulmanın Yolları Görseli — Kötü alışkanlıkları bırakmak zorlayıcıdır çünkü genellikle bilinçli karar alma sürecinin ötesine geçmiştir. Ancak bu döngüyü kırmak mümkün:

Tetikleyicileri Ortadan Kaldırın:

Bir alışkanlık genellikle bir ipucu (tetikleyici) ile başlar. Örneğin yatağa girdiğinizde telefonunuzu elinize almak gibi. Bu tetikleyiciyi kaldırarak alışkanlığı kırabilirsiniz. Telefonu yatak odasına getirmemek bu davranışı engellemenin kolay bir yolu olabilir.

Yeni Bir Alışkanlıkla Yer Değiştirin:

Tamamen bir alışkanlığı bırakmaya çalışmak yerine onu daha faydalı bir davranışla değiştirin. Örneğin işten sonra rahatlamak için bir kadeh şarap yerine yürüyüşe çıkmayı deneyebilirsiniz.

Ortamı Değiştirin:

Alışkanlıklar bulundukları ortamla sıkı bir bağ kurar. Eğer sağlıksız bir alışkanlığınız varsa ortamınızı değiştirmek güçlü bir etki yaratabilir. Tatildeyken bazı alışkanlıklarınızı bırakmanın daha kolay olduğunu hiç fark ettiniz mi? İşte bu beyninizin farklı bir bağlamda eski alışkanlıkları unutmasından kaynaklanıyor.

İyi Alışkanlıkları Nasıl İnşa Edebiliriz?

Yeni ve sağlıklı alışkanlıklar kazanmak planlama ve tekrar gerektirir. İşte birkaç öneri:

Küçük Adımlarla Başlayın:

Bir alışkanlığı kazanmak için büyük adımlar atmanıza gerek yok. Örneğin her gün sadece 5 dakika meditasyon yaparak başlayabilirsiniz.

Zaman ve Yer Rutini Oluşturun:

Yeni alışkanlıklar aynı zamanda ve yerde tekrarlandığında daha kolay yerleşir. Örneğin her sabah kahvaltıdan sonra bir bardak su içmeyi alışkanlık haline getirebilirsiniz.

Kendinizi Ödüllendirin:

Yeni bir davranışı sürdürülebilir kılmak için başlangıçta kendinizi ödüllendirin. Örneğin spor yaptıktan sonra sevdiğiniz bir şarkıyı dinlemek veya kendinize bir fincan çay hazırlamak gibi küçük ödüller motivasyon sağlar.

Sabırlı ve İstikrarlı Olun:

Bir alışkanlığın yerleşmesi zaman alır. Araştırmalara göre bir davranışın otomatik hale gelmesi için ortalama 66 gün gerekiyor. Bu yüzden sabırlı olun ve sürecin tadını çıkarın.

Alışkanlıklar Hayatımızı Şekillendirir

İster kötü bir alışkanlığı bırakmak isteyin ister sağlıklı bir alışkanlık kazanmayı hedefleyin önemli olan tutarlı olmak ve küçük adımlarla ilerlemektir. Unutmayın alışkanlıklar sadece bireysel tercihler değil yaşam tarzınızı ve uzun vadeli hedeflerinizi belirleyen güçlü araçlardır.