Bunu belki etrafınızda, belki de kendinizde fark etmişsinizdir: Çoğu insan bir işi özenle yaparken dilini istemsizce dışarı çıkarır. Peki bunu yapmamızın sebebi nedir ve neden tüm insanlarda aynı eğilim ortaya çıkmaktadır?
Bunu belki etrafınızda, belki de kendinizde fark etmişsinizdir: Çoğu insan bir işi özenle yaparken dilini istemsizce dışarı çıkarır. Peki bunu yapmamızın sebebi nedir ve neden tüm insanlarda aynı eğilim ortaya çıkmaktadır?
Dilimizde bulunan farklı sensör tipleri devamlı olarak beynimizle iletişim hâlindedir ve beynimize ağzımızın içinde her şeyin yolunda olduğu, dilin dişler tarafından ezilip yaralanmadığı mesajını gönderirler. Üstelik dilimiz, konuşuyor olalım ya da olmayalım, düşündüğümüz kelimelere uygun olarak belli belirsiz hareket eder. Bunların tümü de beynimizin devamlı ilgi göstermesi gereken bir veri akışı sağlamaktadır.
Kısacası bizler, dilimizin harcadığı enerjiyi o anda odaklandığımız işe aktarmak için dilimizi ısırır ya da dışarı çıkarırız. Çünkü dilimizi ısırarak hareketsiz kıldığımız zaman dikkatimizi dağıtan uyaranların büyük kısmı devreden çıkar ve odağımızı istediğimiz işe daha etkili bir biçimde aktarabilmeye başlarız.
2000 yılında gelişim psikolojisi ve sinir sistemi anatomisi uzmanı Adele Diamond, yürüttüğü beyin görüntülemesi ve analiz sonucunda motor ve bilişsel becerilerin insan beyninde birbirine sıkı sıkıya bağlı olduğunu ve motor ya da bilişsel beceri gerektiren herhangi bir aktivitenin beyincik ve prefrontal korteksi aynı anda uyardığını ortaya koydu.
Konsantrasyon sağlamak için dil çıkarma eğilimi çocuklarda daha sık görüldüğü için dört yaşındaki bir grup katılımcıyla yürütülen deneylerde, çocuklarla basit bir oyun oynandı: Araştırmacı masaya hafifçe vurduğunda çocuktan sertçe vurması, araştırmacı sertçe vurduğunda ise çocuktan hafifçe vurması istendi.
Böylece deney, Diamond'ın sözünü ettiği gibi durumun yalnızca motor beceriler için değil, bilişsel beceriler için de geçerli olduğu kanıtladı. Hatta çocukların dil çıkarma eğilimini en çok gösterdiği aktivite tipinin, sözsüz iletişim kurma becerisi gerektiren aktiviteler olduğu ortaya koyuldu.
Konuşmak, sözsüz iletişim kurmak ve düşünmek dilimizin daima uyarılmasına sebep oluyor ve bunu önlemek için farkında olmadan dilimizi dışarı çıkarma eğilimi gösteriyoruz. Yani bu davranış bir bakıma beynimizin tüm enerjisini odaklandığımız işe aktarma ve tüm gücümüzle görevimizi yerine getirme ihtiyacımızdan kaynaklanıyor.
Bu konudaki teorilerden bir tanesi, insanların bu hareketi yaptığını yıllar içerisinde fark etmesi ve yapmamak için bilinçli çaba sarf etmesi. Bir diğeri ise yaş ilerledikçe belirli işlerde ustalığın artması ve çoğu işin artık eskisi kadar konsantrasyon gerektirmiyor olması. Bu sebepler, eğilime çocuklarda neden çok sık rastlandığını da ortaya koyuyor fakat söylediğimiz gibi, bunlar henüz birer varsayımdan ibaret...
Ulan ilk defa doğru konuştu. Fakat kendi sunduğu programdaki kadının o yapmacık hareketleri onlardan bir farkı olmadıklarını çok net gösteriyor.