Kış aylarının en büyük problemi hiç şüphesiz ısınma. İster doğalgaz kullanılıyor olun ister soba veya klima kullanın kış ayları ekonomik olarak zorlayıcı olabiliyor. Ülkemizde kış ayları özellikle son yıllarda ise kendini pek de hissettiremiyor. Fakat İskandinav ülkelerinde durum farklı. Norveç, İsveç ve Finlandiya yılın neredeyse yarısını karla geçiriyor. Eksi 30 dereceler bile görülebiliyor.
Peki İskandinav ülkelerinde evler nasıl sıcak kalıyor? Bu işin sırrı teknolojide!
İsveç, Norveç ve Finlandiya gibi İskandinav ülkelerinde kışın sıcaklıklar eksi 30 derecelere kadar düşebiliyor. Bu bölgede yaşayanlar, yılın büyük bir bölümünü soğuk havalarla mücadele ederek geçiriyor. Peki ya evlerini nasıl ısıtıyorlar?
Norveç'te yaşamı anlatan yerel bir site 'Buraya taşınmayı düşünen yabancılar, ısınma, enerji faturaları ve benzeri konularda onları neyin beklediğini sormak için sık sık bize e-posta gönderiyorlar.' diyerek Norveç'teki ısıtma sistemlerini detaylı bir şekilde anlatıyor.
Norveç'teki evinizi soğuk havalarda ısıtmanın pek çok yolu var: Elektrikli ısıtma, klimalar, odun sobaları...Evinizi ısıtmanın en ucuz ve en sürdürülebilir yollarından biri ise Norveççe'de fjernvarme (kelime anlamıyla: uzaktan ısı) olarak adlandırılan bölgesel ısıtmadır. Bu sistem Norveç'te oldukça seviliyor ve yaygın.
Bölgesel ısıtma, ısının merkezi bir yerde üretildiği ve bir boru ağı aracılığıyla binalara dağıtıldığı bir sistemi ifade eder. Isı genellikle sıcak su şeklinde taşınır. Yani ülkemizde bazı binalarda olan 'merkezi ısıtma sistemi'nin daha büyük bir versiyonu gibi düşünebilirsiniz. Sistemin çalışması için gerekli olan boru ağını inşa etmek maliyetlidir, bu nedenle yatırım yalnızca yoğun yapılaşmanın olduğu alanlarda yapılır. Bu sebeple, bölgesel ısıtma genellikle Norveç'in büyük şehirlerinde bulunur ve kırsal alanlarda neredeyse hiç yoktur.
Bölgesel ısıtmanın kökenleri, Romalıların 'hypocaust' olarak bilinen merkezi bir ısıtma sistemi kullandığı antik Roma'ya kadar uzanır. Hypocaust, bir dizi fırın kullanılarak sıcak havanın dolaştırıldığı yeraltı tünellerinden oluşan bir ağdan ibaretti. Bu sıcak hava daha sonra binaların zeminlerine ve duvarlarına yönlendirilir, onları içten dışa doğru ısıtırdı. Romalılar benzer bir sistemi halk hamamlarını ve diğer kamu binalarını ısıtmak için de kullanırlardı.
Norveç'te bölgesel ısıtma olan evlerde tıpkı bizim evlerimizdeki gibi radyatörler bulunur. Bu radyatörler, binaya gelen sıcak suyu evinize taşır. Tabii radyatörlerin üzerinde termostat da bulunur. Termostatın yanı sıra, bölgesel ısıtma tarafından sağlanan ısı miktarı dış sıcaklıklara göre de düzenlenir.
Bölgesel ısıtmanın birden çok faydası var: İlk olarak, bölgesel ısıtmanın sağladığı istikrarlı ve sürekli ısı, enerji kaybını önlüyor. Isıyı üreten sistemin evinizin dışında olması da büyük bir avantaj: Kışın ortasında bakım yapmanız gereken bir durumla karşılaşmıyorsunuz.
Şehir açısından bakıldığında, ısının merkezi olarak üretilmesi ve binalara dağıtılmasının da birçok avantajı var: Öncelikle ekonomi. Bir şehrin hastanesini, okullarını ve ofis binalarını ısıtmak için birkaç farklı kazan inşa etmek ve bakımını yapmak yerine, şehirde sadece bir tane büyük kazan inşa ediliyor. Enerji santralini işleten kişiler de son derece nitelikli.
Özet olarak, bölgesel ısınma hem şehirler hem de vatandaşlar için ekonomik olduğu kadar da mantıklı!