Bir Dönemin Sessiz Tanığı: Dünden Bugüne Narmanlı Han

27.01.2016 - 10:12

Son günlerde restorasyon çalışmalarıyla yeniden gündemde olan Narmanlı Han'ın tarihi ve kültürel geçmişine bir bakıyoruz.

Narmanlı Han, 1831 yılında inşa edildi.

185 yaşındaki bina Rusya Büyükelçiliği olarak inşa edilmiş.

Fotoğraf: Tarık Kaan Muşlu

Binanın mimarı Giuseppe Fossati, Ayasofya'nın son büyük restorasyonunu gerçekleştirdi.

İtalyan mimar Giuseppe (Gaspare) Fossati'nin İstanbul'daki diğer önemli eserleri arasında Rus ve Hollanda büyükelçilik binaları, Çemberlitaş'taki Türkiye Gazeteciler Birliği Binası, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Baltalimanı Kemik Hastanesi sayılabilir. Mimar, padişah Abdülmecid tarafından son kapsamlı Ayasofya restorasyonunu gerçekleştirmesi için görevlendirilmiştir. Bu restorasyonu hayatının en önemli işi olarak göstermiştir.

Bir dönem hapishane olarak da kullanıldı.

1917 Ekim Devrimi sırasında Rus mültecilerin akınına uğrayan Narmanlı Han, şu anki Rus büyükelçiliği binasının inşa edilmesiyle yavaş yavaş diğer binaya taşınmış. Bir dönem Rus hapishanesi olarak da kullanılan bina, 1933 yılında tamamen boşaltılmış.

Fotoğraf: Tarık Kaan Muşlu

Bina İstanbul'un en ünlü tüccarları Sıtkı ve Avni Narmanlı tarafından satın alındı.

1933 yılında boşaltılan bina, o dönem İstanbul'un en önemli tüccarları olan Sıtkı ve Avni Narmanlı tarafından alınmış. Aile öncelikle Eminönü'ndeki ofislerini buraya taşımış. Sanatsever aile, yüksek tekliflerine rağmen binayı taşralı tüccarlara kiraya vermemiş; oldukça düşük bedellerle sanatçılara ve yayınevlerine kiralamış.

Han, dönemin en önemli sanatçılarına ev sahipliği yaptı.

Aliye Berger, Ahmet Hamdi Tanpınarve Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi sanatçıların yaşadığı bu han, Beyoğlu'nun sanat ve kültür merkezi konumuna gelmiş. İstanbul'un ilk konfeksiyoncularından Visconti, Ermeni gazetesi Jamanak, Andrea Kitabevi ve sahaf Hayim Bey de Han'ın zenginliğini artırmış.

Restorasyonu için yaklaşık 30 yıl beklendi.

Beyoğlu'nun değişen yapısıyla zamanla yine terk edilen Narmanlı Han için 1990 yılından beri restorasyon söylentileri dolaşıyor. Ancak 2001 yılına kadar bu konuda hiçbir atılım yapılmadı.

Bina geçtiğimiz yıllarda tam 57 milyon dolara satıldı.

Narmanlı ailesinin 11 varisi arasındaki anlaşmazlık sebebiyle restore edilemeyen Narmanlı Han'ı 2014 yılında Erkul Kozmetik’in sahibi Mehmet Erkul ve Eteksan Tekstil’in sahibi Tekin Esen 57 milyon dolara satın almıştı.

Narmanlı Han, otel ya da AVM olmayacak.

Satın alındığından beri otel ya da AVM'ye dönüştürüleceği konuşulan Han'ın bir önceki restorasyon planında bir kültür ve sanat merkezine dönüştürüleceği bilgisi yer alıyordu. Yakın zamanda ağaçların sökülmesi ve iş makinelerinin girmesiyle yeniden aynı sorular sorulmaya başlandı. Ancak projenin mimarı Narmanlı Han'ın küçüklüğünü vurgulayarak, bir otel ya da AVM olamayacağını özellikle belirtiyor. Narmanlı'nın yeni halinin 7 mağaza ve 2 restorandan oluşması öngörülüyor.