Geçmişte şimdi duysanız inanmayacağınız türden birbirinden ilginç vakalar yaşanmış. Bunlardan bir tanesi de kendi döneminde büyük şöhret yakalamış cerrah Robert Liston'a ait. Robert Liston, zamanında öyle bir ameliyat gerçekleştirmiş ki onun kırdığı rekoru tarihte bir daha başka kimse kıramamış. Oldukça sıra dışı bir cerrah olan Liston'ın ilginç hikâyesini gelin birlikte inceleyelim.
Robert Liston, ilginç biriydi. Tıp eğitimi almaya henüz 14 yaşındayken başladı. Edinburgh'da genç yaşta eğitim gören Liston, 22 yaşından itibaren döneminin meşhur cerrahları ile anatomi eğitimi vermeye başladı. Liston, arkadaşları tarafından taş kalpli ve tartışmaya düşkün biri olarak tanımlanıyordu. Yine de bu söylemlere rağmen üstün yetenekleri sayesinde oldukça etkileyici bir şöhret kazanmıştı.
19. yüzyılda cerrahide hıza çok önem veriliyordu, çünkü o zamanlar süre uzadıkça ölüm oranları artıyordu. Hız, kuşkusuz Liston'ın en belirgin yeteneklerinden biriydi. Her ampütasyon öncesinde yani bir organ ya da dokuyu çıkarma ile kesme işleminden hemen önce ona sadık öğrencilerden biri, cebinden bir saat çıkarır ve Liston'ın ilk hareketini gözlemlemeye başlardı. Liston'ın en hızlı ampütasyonu, inanılmaz şekilde 25 saniye olarak kayda geçmişti.
O dönemlerde hastalar, anestezi olmadan ameliyat ediliyordu. Kan kaybı ise ölümcül sonuçlar getirebiliyordu. Ayrıca o dönemde mikroplara dair bilinen kısıtlı bilgiden dolayı, cerrahide kullanılan aletler de yeterince dezenfekte edilmiyordu. Dolayısıyla enfeksiyon riski oldukça yüksekti. Tüm bunlar ölüm oranını etkileyen faktörlerdi. Liston, bu şartlara rağmen başarılı şekilde ameliyatlarını gerçekleştiriyordu.
Bu dezavantajlara rağmen Liston'ın operasyonlarındaki ölüm oranı, dikkat çekecek kadar düşüktü. Liston'ın ameliyatlarında ölüm oranı %15 iken o bölgedeki diğer cerrahların %25 civarındaydı. Ayrıca Liston'ın boylu poslu yapısı ve dirayetli karakteri sayesinde hastanın bacağını ampüte ederken sadece bir asistanın hastanın bacağını tutması işlemi gerçekleştirmesi için yeterli oluyordu. Liston, çok sayıda alet edevat kullanan cerrahları ise küçümsüyordu.
Liston, sabrı kalmamış hastaların talepleriyle evlerine gidip onların ampütasyonlarını evinde gerçekleştirmeye başladı. Bu hastalar, diğer doktorların terk ettiği umutsuz vakalardı. Liston, bu vakaları da alıyordu. Artık onun ününü duyan cerrahlar, başka ülkelerden onun çalışmalarını izlemeye geliyordu. Hastalar ise dışarıya kamp kurup Liston'a ameliyat olabilmek için çoktan sıraya girmişti. Bunun için günlerce bekliyorlardı.
Sözü edilen istatistik, onun ameliyatlarından birinden alındı. Bu ameliyatın olduğu gün, Liston için sıradan bir gündü. Gelenekselci doktorlarla bozuştuktan sonra sürüldüğü üniversite olan University College London'da bir ameliyat gerçekleştirecekti. Bir grup kalabalık, bu operasyonu izlemek için toplandı. Ünlü cerrahın bacak ampütasyonun izlemek için birçok cerrah oradaydı. Operasyon, hasta uyanıkken yapılacağı için hastayı tutmak için birine ihtiyaç vardı. Liston bunun için gönüllü bir tıp öğrencisi seçti. Yani Liston, kendi meşhur tekniğini kullanarak bir gösteri yapacaktı.
Ampütasyon işlemine başlandı. İşlem, başarılı şekilde 2 dakika 30 saniye içerisinde tamamlansa da Liston'ın süre konusundaki acelesinden dolayı, bir şeyler ters gitmişti. Liston, hastanın bacağını keserken aynı zamanda asistanının parmaklarını da kestiğinin farkında değildi. Hem hastanın hem öğrencisinin kanaması çok fazlaydı. Ayrıca enfeksiyonlara karşı duyarlı hâle gelmişlerdi. Yeterince kötü olan bu durum, daha ne kadar kötü olabilirdi ki? Liston, yanında duran ve şaşkınlıkla onu izleyen seyircilerden birinin paltosuna telaşla bıçağını salladı ve bıçak seyirciye isabet etti. Seyircinin dengesi bozuldu ve oraya yığıldı. Yere düşen adam, öyle korktu ki panik atak geçirerek oracıkta hayatını kaybetti. Ameliyat olan hasta ve Liston'ın asistanı ise 2 gün içinde vefat etti.
Yaşanan bu trajediye rağmen Liston, hatasını itiraf etmeye karşı isteksizdi. Tek ameliyatta üç kişiyi öldüren doktor olarak tarihe geçmişti fakat buna rağmen kariyerine saygın bir cerrah olarak öldüğü tarih olan 1847'ye kadar devam etti.