Türkiye'de koronavirüs aşı çalışmaları başarılı bir şekilde ilerliyor. Aşı randevuları her geçen gün farklı meslek gruplarına açılırken Biontech aşısı ve Sinovac aşısı yapılıyor. Vatandaşlar, aşı randevusu almadan önce Sinovac mı Biontech mi daha iyi sorusu ile, yapılan araştırmalara ve uzman yorumlarına bakıyor. Peki, Sinovac mı Biontech mi daha iyi? Koronavirüs aşısı yan etkileri neler, hangi aşı daha güvenli? Detaylar haberimizde...
Sinovac ve Biontech arasında sık sık karşılaştırma yapılsa da, uzmanlar, herhangi bir koronavirüs aşısının mutlaka yapılması gerektiğini belirtiyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da aşılamaya dikkat çekerken vatandaşları duyarlı olmaya davet ediyor.
Şu anda böyle bir seçme hakkı yok denebilir Sinovac aşısı yok, gönderilmedi. Onun için kişi gidip ‘ben sinovac aşısı olmak istiyorum’ derse ona aşı gelince haber vereceğiz diyerek aşısı yapılmadan geri gönderilmek zorunda.
COVID-19 için birkaç farklı aşı türü geliştirilmektedir.
Bu aşıların tümü vücudun bağışıklık sistemine COVID-19'a neden olan virüsü güvenli bir şekilde tanıtmayı ve yok etmeyi öğretecek şekilde tasarlanmıştır.
Hastalığa neden olmayan ancak bağışıklık yanıtı oluşturan etkisizleştirilmiş virüs içeren aşılar (İnaktif aşılar).
Hastalığa neden olmayan ancak bağışıklık yanıtı oluşturan zayıflatılmış virüs içeren aşılar (Canlı atenüe aşılar).
Güvenli bir şekilde bağışıklık yanıtı oluşturmak için COVID-19 virüsünün yapısını taklit eden protein parçalarını kullanan protein bazlı aşılar.
Güvenli bağışıklık yanıtı oluşturmak için COVID-19 virüsünün RNA parçacıklarını taşıyan hastalık yapıcı etkisi olmayan virüslerin kullanıldığı viral ektör aşıları.
Kendi başına güvenli bağışıklık yanıtı oluşturan protein üretmek için genetik olarak tasarlanmış RNA ve DNA parçacıklarını kullanan son teknoloji bir yaklaşım olan m-RNA ve DNA aşıları.
Erken dönemde faz III çalışmalarına başlamış beş aşı, üç farklı yöntemle üretilmektedir.
Bu yöntemler:
1.İnaktif Aşılar
●Gelenekselleşmiş yöntemlerle üretilir.
●Virüs parçalanıp etkisiz hale getirilerek vücudumuza zarar verilmeden bağışıklığımız uyarılır.
●Uzun dönem etkileri konusunda diğer aşılara kıyasla daha net konuşulabilir.
●Öldürülmüş virüs ihtiva etmelerinden dolayı ilk aşamada daha güvenli olduğu kabul edilir.
●2-8°C'de saklanabilir.
●Üretimi diğerlerine göre daha zor ve yavaştır.
●Türkiye'de yapılan faz III çalışmasının ara değerlendirme sonuçlarına göre aşının etkinliği %91,25 olarak tespit edilmiştir.
●Sinovac aşısı bu sınıfa girmektedir.
●Grip benzeri hastalık yapan bir virüsün (adenovirüs) genetik müdahale sonrası Koronavirüs proteini ile desteklenerek insanda bağışıklık oluşturması amaçlanır.
●Bu aşılar; Zika, Chikungunya gibi viral hastalıklara karşı uzun bir süredir faz III aşamasındaydı.
●Aşıların içindeki mikroorganizmalar canlı olmakla birlikte, güçsüzleştirildiklerinden dolayı insanlarda hastalık yapamazlar.
●Avantajı 2-8°C arasında, yani rutin olarak kullanılan aşı dolaplarında saklanabilmeleridir.
●Yeni aşı geliştirme teknolojilerindendir.
●Sputnik-V ve Oxford/AstraZeneca aşıları (AZA-1222) bu sınıfa girmektedir.
●mRNA, vücudumuzda doğal olarak üretilen protein sentezinde rol alır.
●Laboratuvarda yapay olarak üretilen mRNA'lar tıpkı kendi mRNA'larımız gibi çalışarak virüse karşı bizi uyarmayı amaçlamaktadır.
●Bu moleküller daha sonra kendi moleküllerimiz gibi yıkılarak vücuttan atılırlar.
●Bu aşılar 25 yıldır kanser dâhil pek çok hastalığın tedavisine yönelik olarak kişiye özel immunoterapi yöntemleriyle çalışılan teknolojiye benzer şekilde üretilen aşılardır.
●Bu aşıların en büyük dezavantajı Biontech/Pfizer aşısının (BNT-162b2) -70°C'de, Moderna aşısının (mRNA-1273) -20°C'de saklanabiliyor olmasıdır.
●Biontech/Pfizer, Moderna aşıları bu sınıfa girmektedir.
* Ülkemizde halen 16 aşıya ilişkin çalışma yürütülmektedir.
Aşı sonrasında sık olarak karşılaşılabilecek durumlar ve bu hafif durumlara yönelik destekleyici yaklaşımlar şunlardır:
• Aşı uygulanan bölgede ağrı/şişlik/kızarıklık
Aşı uygulanan kolunuza yüksekte olacak şekilde pozisyon veriniz. Soğuk uygulama yapınız. (Örnek: Soğuk suyla ıslatılmış bir havlunun aşı yapılan bölgeye uygulanması vb. Bu sırada cilde doğrudan buz temas ettirilmesinden kaçınılmalıdır.)
Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Yorgunluk
İstirahat ediniz, yeterli sıvı aldığınızdan emin olunuz.
• Hafif ateş, titreme
İstirahat ediniz, yeterli sıvı aldığınızdan emin olunuz, parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.
• Baş ağrısı
Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.
• Kas/eklem ağrısı
İstirahat ediniz, yeterli sıvı aldığınızdan emin olunuz, parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.
• Kusma, ishal
Bol sıvı takviyesi yapabilirsiniz, beslenmenizi ishal diyetine uygun olarak düzenleyebilirsiniz. Ağızdan sıvı ve gıda alınamayacak kadar kusma olması durumunda sıvı kaybı olabileceğinden sağlık kuruluşuna başvurunuz.
COVID-19 aşısı uygulamasından sonra bunların dışında aşıyla ilişkili olabileceği düşünülen bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.